«Чыноўнікаў Лукашэнкі трэба перавесці на мех бульбы ў месяц»

Што адбываецца з заробкамі і дапамогамі ў Беларусі?

Сярэдняя дапамога ў беспрацоўі ў Беларусі сёння - блізу 27 рублёў на месяц.

Прадуктовы кошык на гэтыя грошы атрымаецца больш чым бедны: да прыкладу, мех бульбы (30 кг), бутэлька сланечнікавага алею, 5 пачкаў аўсянкі і пакет нятлустага малака.

Ці можа чалавек пражыць на такім «спецпайку»? Сітуацыю з даходамі беспрацоўных і працоўных беларусаў сайту Charter97.org каментуе лідар прафзвязу РЭП Генадзь Фядыніч:

- Мне хацелася б тых чыноўнікаў Лукашэнкі, якія распрацоўвалі і падпісвалі дакументы аб суме дапамогі ў беспрацоўі ў Беларусі, перавесці на гэтыя 27 рублёў у месяц, на мех бульбы з сланечнікавым алеем замест заробкаў.

Гэта здзек з людзей. Калі наша кіраўніцтва мяркуе, што кіруе паводле прынцыпаў цывілізаванай краіны, то яна глыбока памыляецца. Ва ўсіх нармальных краінах вакол нас дапамога ў беспрацоўі складае як мінімум 50% (а то і больш) ад сярэдняга заробку па апошнім месцы працы. Існуюць дзяржаўныя праграмы перанавучання з гарантаваным працаўладкаваннем і годным заробкам, чаго ў Беларусі сёння і ў памоўцы няма.

І ў гэтай сувязі нашы ўлады кажуць яшчэ пра нейкіх «дармаедаў», калі людзі ігнаруюць біржу працы, таму што працаваць за 27 рублёў на грамадскіх работах - гэта проста здзек.

Тое, што робіцца, у Беларусі ў дачыненні да беспрацоўных - гэта нават не падлягае ніякай крытыцы. Такога не павінна быць па змоўчанню.

- Ці нашмат лепш жывуць працоўныя беларусы?

- Тое, што прапануецца пад выглядам «работы», працай назваць цяжка. Але людзі вымушаныя працаваць - асабліва тыя, хто ўзяў крэдыты. Гады 3-4 таму была закрэдытаваная досыць вялікая колькасць насельніцтва. Самая цяжкая сітуацыя сёння ў тых, хто браў крэдыт: банкі сапраўды могуць забраць у іх кватэры, машыны і іншую маёмасць.

У раённых цэнтрах Беларусі цяпер няма нармальных заробкаў і працоўных месцаў, на якіх чалавек мог бы адчуваць сябе спакойна. Што гэта за заробак - 300 рублёў на месяц? Хіба гэта не здзек з чалавека? Або 400 рублёў на месяц за 12-гадзінны працоўны дзень (а мы фіксуем гэтыя выпадкі). Куды гэта варта?

Альбо чыноўнікі прыдумляюць на месцах, баючыся далажыць наверх пра рэальную сітуацыю з заробкамі, альбо наверсе ведаюць, але не хочуць прызнаваць свой правал. Факты такія: няма цяпер у Беларусі годных працоўных месцаў, каб працаўладкаваць тых, хто хоча працаваць. І ўлада абавязаная гэта прызнаць.

- Яшчэ ў 2015 годзе тагачасная міністарка працы Мар'яна Шчоткіна заяўляла, што дапамогу ў беспрацоўі падымаць не будуць, «ніхто з голаду не памрэ». Прайшло чатыры гады, Шчоткіна ўжо даўно не міністр працы, а дапамога так і застаецца сімвалічнай. Чаму ўлады не павышаюць яе суму?

- Таму што мы самі дазваляем ім рабіць гэта. Ёсць два метады для павышэння заробкаў і дапамог: рабочая і грамадзянская салідарнасць. Яе трэба выхоўваць у большасці грамадзян.

Калі б яна была, то даўно б ужо не было Лукашэнкі з ягоным урадам, а былі б законы, якія працуюць на карысць людзей.

У нас жа чыноўнікі і ўрад жывуць па сваіх няпісаных законах, а народ выжывае - па сваіх. Гэта блюзнерства - сказаць, што «ніхто з голаду не памрэ». Ніхто з вас, чыноўнікаў, не працуе за 300-400 рублёў і ніхто не жыве за пенсію 200-250 «беларускіх». Як дзяржчыноўнікі вы атрымлівае 800-900 рублёў пенсіі. І ваша стаўленне да грамадзян Беларусі яшчэ абернецца супраць вас. Народ не любіць вас усё больш і больш.

- Што прапануе прафзвяз РЭП для абароны правоў беларусаў, якія страцілі працу?

- У нас ёсць напрацоўкі па тым, як дасягнуць супастаўных з развітымі суседзямі сумаў заробкаў і дапамог у беспрацоўі. Мы даўно ўжо вывучылі схему сацыяльнай абароны і налічэння заробку ў Нямеччыне, Скандынавіі, краінах Балтыі.

Але мы не валодаем заканадаўчай ініцыятывай, не можам ажыццявіць у жыццё гэтыя прапановы. Каб яны атрымалі вагу, патрэбна падтрымка грамадзянскай супольнасці і сумесная барацьба за перамены ў краіне.

А неабходнасць у пераменах даўно наспела. У нас ёсць маса пытанняў ад незадаволеных сітуацыяй у краіне беларусаў: гэта і страта пенсій праз не ўлічванне дэкрэтнага адпачынку і службы ў войску, і новы дэкрэт пра «дармаедаў», і рост беспрацоўя...

Але пакуль беларусы не ўбачаць у сабе грамадзяніна і не навучацца змагацца за свае правы, не пачнуць думаць, што яны пакінуць сваім дзецям і ўнукам - нічога ў гэтай краіне да лепшага не зменіцца. Нічога не адбудзецца само па сабе. За годнае жыццё трэба змагацца - па прыкладзе нашых суседзяў.

- Лукашэнка яшчэ ў сакавіку 2017 года абяцаў працаўладкаваць усіх беларусаў. Як вы ацэньваеце такія заявы кіраўніка на фоне росту нават афіцыйнага беспрацоўя?

- Трэба сачыць за сваімі словамі і абяцаннямі. Што такое «працаўладкаваць»? Паводле звестак тых жа «дармаедскіх» камісій, у нас цяпер блізу паўмільёна беспрацоўных. Што, у Лукашэнкі ёсць сёння 500 тысяч годных працоўных месцаў?

Проста збіраць камяні ў полі можна выгнаць і пяць, і нават дзесяць мільёнаў. Але забяспечыць за 8-гадзінны працоўны дзень годны заробак - гэта ён не можа.

Таму ўжо пачынаюць выкручвацца: спачатку казалі пра «па пяцьсот» у далярах, цяпер ужо - у беларускіх рублях. Але самая бяда ў тым, што народу ніхто не кажа праўду. Улада кажа праз прызму экрана і з тымі адарванымі ад рэальнасці лічбамі, якія загадзя падрыхтаваныя. Таму і недавер да ўлады ў народа вельмі высокі - і яны наверсе гэта ведаюць.

А рабіць пустыя заявы можа кожны. Гэта не значыць, што ён у стане вывесці краіну на годныя паказчыкі па заробку. І плынь людзей, якія выязджаюць на працу ў суседнія краіны, не падае, а толькі расце. Гэта сведчыць аб тым, што сёння эканоміка Беларусі - вельмі і вельмі хворая.