28 сакавiка 2024, Чацвер, 16:58
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Washington Post: Новаму прэзідэнту Украіны давядзецца змагацца з ранейшай сістэмай элітаў

7
Washington Post: Новаму прэзідэнту Украіны давядзецца змагацца з ранейшай сістэмай элітаў
Фота: Getty Images

Найбольш праблемнай з усіх украінскіх інстытутаў з'яўляецца Вярхоўная Рада.

31 сакавіка ўкраінцы пойдуць на выбарчыя ўчасткі, каб абраць новага прэзідэнта сваёй краіны. Цяжка паверыць, што прайшло ўжо пяць гадоў пасля таго, як натоўпы людзей выйшлі на вуліцы, каб зрынуць карумпаванага, жорсткага і лаяльнага да Расеі прэзідэнта Віктара Януковіча.

Між тым момантам і сённяшнім днём краіна перажыла расейскае ўварванне, якое адабрала жыцці 13 тысяч чалавек і адарвала Крым. А ў той жа час Кіеў спрабаваў правесці амбіцыйныя рэформы, каб нарэшце прачнуцца пасля «постсавецкага пахмелля». Цяперашнія выбары - толькі другая кампанія пасля пратэстаў на Майдане. Таму гэта важны момант для краіны.

Усё паказвае на тое, што Украіна, хутчэй за ўсё, захавае празаходнюю арыентацыю. Але існуе пэўная занепакоенасць што да працягу яе эканамічных рэформаў. Пра гэта на старонках Washington Post, (пераклад - unian.net) піша прафесар Універсітэта Борнмут Крыстафер Хартвел. У змяшанай сістэме, якая функцыянуе ва Украіне і суседняй з ёй Польшчы, можа здацца, што выбары прэзідэнта не такія ўжо і важныя. Але яны, вядома ж, важныя. І калі паглядзець на постсавецкую ўкраінскую гісторыю, стане відавочна, што прэзідэнт можа нашкодзіць краіне, калі яго не кантраляваць. Адзіны прагрэс ва ўкраінскай эканоміцы, на думку аўтара, быў дасягнуты дзякуючы кароткачасовым рэформам, якія правялі першы постсавецкі прэзідэнт Украіны Леанід Краўчук і Віктар Юшчанка, які «саступіў» на выбарах у 2005-м, аднак змог прыйсці да ўлады пасля судовай пастановы аб нелегітымнасці «перамогі» Віктара Януковіча. У гады прэзідэнцтва Леаніда Кучмы і Януковіча большасць рэформаў былі скасаваныя. Украіна ў выніку стала вельмі карумпаванай краінай, якая ўзбагачае палітычныя эліты.

Аўтар нагадвае, што цяперашнім лідарам прэзідэнцкай гонкі стаў камедыйны актор Уладзімір Зяленскі. Апытанні дэманструюць, што ён апярэджвае экс-прэм'ер-міністра Юлію Цімашэнку, якая прапануе правесці нацыяналізацыю і сканцэнтраваць уладу ў руках прэзідэнта.

Але незалежна ад таго, хто пераможа на выбарах, існая палітычная сістэма Украіны ўсё адно будзе бязладнай. Так што ці Зяленскаму давядзецца разбірацца з ёй у ролі аўтсайдэра, або Пятру Парашэнку трэба будзе знайсці выхад з тупіка, у чым ён пакуль не прадэманстраваў вялікіх поспехаў. Ці ж Цімашэнцы давядзецца неяк адолець горкую апазіцыю да яе супярэчлівых палітычных падыходаў і неадназначнай асобы.

Але галоўная крыніца нефункцыянальнай палітычнай сістэмы Украіны з часоў аднаўлення незалежнасці - гэта не прэзідэнцкая адміністрацыя, а той факт, што ўкраінскі ўрад занадта моцна ўмешваецца ў эканоміку. Найбольш праблемнай з усіх украінскіх інстытутаў аўтар называе Вярхоўную Раду. Краўчук, стаўшы першым посткамуністычных прэзідэнтам, зрабіў каласальную памылку ў 1992 годзе, калі не разагнаў парламент.

Затое ён вызначыў, што абраны ў 1990 годзе склад Рады павінен папрацаваць яшчэ два гады. Дзякуючы гэтаму абструкцыянісцкія сілы засталіся пры ўладзе не толькі ў пераходны перыяд, але і пасля яго. Былыя камуністы атрымалі кантроль над працэсам змяненняў ва Украіне, што дазволіла ім скасаваць патрэбныя эканамічныя рэформы і закласці падмурак украінскай клептакратыі.

Праз лёсавызначальныя пастановы Краўчука ў Вярхоўнай Радзе замацаваліся палітычныя эліты, якія сталі яшчэ і эканамічнымі элітамі. І гэтыя эліты прагна бераглі свае прэрагатывы і пазіцыі ды душылі рэформы.

Такім чынам, «часовы» мараторый на продаж сельскагаспадарчых зямель дзейнічае ўжо 20 гадоў. Яго прадаўжаюць кожны год, чым спыняюць развіццё права на прыватную ўласнасць у краіне. Акрамя парламента незалежныя структуры і нават судовая сістэмы прадэманстравалі, наколькі неэфектыўным можа быць украінскі прэзідэнт, калі спакуса карупцыі занадта вялікая, а атрымаць доступ да палітычнай сістэмы занадта лёгка. 26 лютага Канстытуцыйны суд скасаваў антыкарупцыйны закон, бо ён перакладае прэзумпцыю віны на палітыкаў.

Згодна з пастановай суда, антыкарупцыйны закон, прымушаючы дзяржслужбоўцаў даводзіць законнасць свайго багацця, парушае належныя працэсы. Закон быў адным з патрабаванняў МВФ для перадачы фінансавай дапамогі. І таму цяжка сказаць, што далей будзе з Украінай. Карупцыя на ўсіх узроўнях застаецца праблемай. На барацьбу з хабарніцтвам абапіраюцца ўнутраныя колы ў паліцыі, органах выканаўчай і судовай улады. Не важна, хто стане новым прэзідэнтам Украіны. Яму ці ёй давядзецца весці барацьбу супраць «тайнай дзяржавы», якая ўхапілася за мірыяды ўлады, каб збіраць рэнту з прыватнага сектара.

Напісаць каментар 7

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках