Як стаць здаравейшым без лекаў

Чаму мы можам навучыцца ў спартоўца ва ўзросце?

У сталым веку людзі часцей за ўсё імкнуцца скарачаць нагрузкі - але амерыканская лёгкаатлетка Ірэн Абера наважыла зрабіць усё наадварот, паведамляе расейская служба BBC.

Яна паставіла цэлы шэраг сусветных рэкордаў у сваёй узроставай катэгорыі і стала яскравай прадстаўніцай кагорты ўзроставых лёгкаатлетаў. Як і Джон Старбрук, які ў свае 87 гадоў у 2018 годзе стаў самым узроставым удзельнікам Лонданскага марафону.

Даследаванні паказваюць, што рэгулярныя практыкаванні істотна больш эфектыўныя за ўсякія лекі ў тым, што тычыцца прадухілення некаторых старэчых хвароб, напрыклад, страты мышачнай масы.

Але каб фізічныя нагрузкі спрацавалі на сто адсоткаў, пачынаць іх трэба рана - у падлеткавым узросце ці ў гадоў 20.

Чаму мы можам навучыцца ў спартоўцаў сталага веку?

Пільнае вывучэнне дасягненняў прызнаных майстроў спорту, старэйшых за 35 гадоў, дапамагае лепш зразумець, што чалавеку па сілах па меры старэння арганізма.

Аналіз сусветных рэкордаў спартоўцаў з кожнай узроставай групы сапраўды паказвае, што з узростам фізічныя магчымасці паступова згасаюць. Але зусім рэзка пагаршацца яны пачынаюць толькі пасля 70 гадоў - і ўсё адно знікаюць не цалкам.

Разумна было б выказаць здагадку, што гэтыя майстры спорту вядуць агулам здаровы лад жыцця і, акрамя ўласна трэніровак, збалансавана харчуюцца, не паляць і не п'юць шмат спіртнога.

Іх фізічная форма і спартыўныя дасягненні могуць дапамагчы нам вызначыць, якая частка згасання фізічных магчымасцяў прыпадае ўласна на працэс старэння.

Ці могуць практыкаванні прыпыніць старэнне?

Той факт, што тыя, хто прадаўжае трэніравацца ў сталым веку, як правіла, здаравейшыя, чым іх аднагодкі, якія вядуць маларухомы лад жыцця, можа навесці на думку, што фізічныя практыкаванні могуць запаволіць старэнне арганізма.

Аднак напраўду тыя, хто і ў старасці працягвае падтрымліваць сябе ў форме, як раз цалкам адпавядаюць свайму ўзросту.

Працягласць жыцця: колькі вы пражывяце?

Праблема ў тым, што ў далёкім мінулым мы ўсе былі паляўнічымі-збіральнікамі. Наш арганізм уладкаваны так, што яму неабходная фізічная актыўнасць.

Таму калі актыўны 80-гадовы чалавек знаходзіцца прыкладна ў той жа форме, што і 50-гадовы лежабок, гэта значыць, што ў апошняга арганізм пастарэў хутчэй, чым павінен, а не наадварот.

Мы часта блытаем уздзеянне, які аказвае пасіўны лад жыцця, з уласна працэсам старэння. Менавіта таму нам здаецца, што пэўныя хваробы з'яўляюцца вынікам узросту.

Напраўду, уласцівы нам сёння сядзячы лад жыцця проста паскарае наша падспуднае згасанне, а гэта, у сваю чаргу, адыгрывае ролю ва ўзнікненні шматлікіх захворванняў, у тым ліку сэрцава-судзінных, дыябету 2-га тыпу і рака.

Многія з нас проста недастаткова актыўныя. У Англіі, напрыклад, менш за палову ўсіх людзей ва ўзросце ад 16 да 24 гадоў прытрымліваюцца прынятых рэкамендацый у тым, што тычыцца выканання аэробных і сілавых практыкаванняў. А ва ўзроставай групе ад 65 да 74 гадоў такіх і зусім блізу 10 адсоткаў.

Якасць жыцця

Практыкаванні дапамагаюць не толькі прадухіліць шматлікія захворванні - яны могуць нават пазбавіць ад некаторых ці палегчыць іх і, адпаведна, палепшыць якасць жыцця.

Нядаўнія даследаванні стану здароўя тых, хто рэгулярна ездзіць на ровары ва ўзросце 55-79 гадоў, паказваюць, што гэтыя людзі спраўляюцца са штодзённымі клопатамі значна лягчэй і больш эфектыўна хоць бы таму, што амаль усе часткі цела ў іх знаходзяцца ў выдатнай форме.

Раварысты таксама паказалі вельмі высокі вынік у тым, што тычыцца разумовых здольнасцяў, душэўнага здароўя і якасці жыцця агулам.

Чым раней вы пачняце трэніравацца - тым лепш.

Аналіз стану здароўя амерыканцаў ва ўзросце ад 50 гадоў да 71 года выявіў, што ў людзей, якія практыкаваліся ад дзвюх да васьмі гадзін на тыдзень з падлеткавага ўзросту, шанец памерці ад розных захворванняў быў на 29-36% меншы, чым у тых, хто не рабіў ніякіх практыкаванняў, цягам 20 гадоў, на працягу якіх прадаўжалася даследаванне.

Даследаванне паказвае не толькі тое, як важна падтрымліваць узровень сваёй фізічнай актыўнасці ў юнацтве, але і тое, што людзі, старэйшыя за 40, таксама могуць атрымаць ані не меншую карысць ад фізічных практыкаванняў, калі пачнуць рэгулярна займацца.

«Узроставыя» майстры спорту

Марціна Наўрацілава стала самай узроставай тэнісісткай, выйграўшы ва ўзросце 46 гадоў турнір «Вялікага шлема».

Нападнік японскага клуба «Ёкагама» Кадзуесі Міура ў свае 52 гады з'яўляецца самым старым футбалістам у свеце.

Ота Танінг з Паўднёвай Афрыкі стаў самым старым чалавекам у свеце, што пераплылі Ла-Манш( яму было 73 гады), а брытанка Лінда Эшмор у 71 год стала самай старой жанчынай, якая здолела гэта зрабіць.

Французскі велагоншчык Роберт Марчанд у 2017 годзе ў свае 105 гадоў мог ехаць на ровары з хуткасцю 22,5 км на гадзіну, паставіўшы такім чынам новы сусветны рэкорд.

Сучасныя праблемы

У сённяшнім свеце мы часцяком пазбягаем праблем, выкліканых маларухомым ладам жыцця, з дапамогай сучаснай медыцыны.

Аднак хоць агульная працягласць жыцця істотна вырасла, перыяд жыцця без хвароб - не.

Згодна з праведзеным у Англіі даследаваннем, да 2035 года многія з тых, чыя працягласць жыцця павялічыцца, будуць жыць з чатырма і больш хваробамі.

І нават нягледзячы на тое, што лекавыя прэпараты ўвесь час паляпшаюцца, фізічным практыкаванням пад сілу тое, што не пад сілу медыцыне.

Напрыклад, пакуль няма такіх лекаў, якія маглі б прадухіліць страту мышачнай масы і сілы - што само па сабе з'яўляецца найважнейшым фактарам у скарачэнні нашых фізічных магчымасцяў.

Старэнне грамадства

Фізічная актыўнасць карысная не толькі для асобна ўзятага чалавека, але і для функцыянавання грамадства агулам па меры яго старэння.

Паводле звестак на 2018 год, у Брытаніі кожнаму пятаму жыхару больш за 65 гадоў, а кожнаму 40-му - больш за 85. Чакаецца, што за наступныя 16 гадоў колькасць людзей ва ўзросце 65 гадоў і старэйшых вырасце больш чым на 40%.

Таксама высветлілася, што сярэднестатыстычны 85-гадовы брытанец каштуе Нацыянальнай службе аховы здароўя ў пяць разоў даражэй, чым шараговы 30-гадовы.

Што ж нам рабіць?

Большасці з нас не трэба біць сусветныя лёгкаатлетычныя рэкорды, выйшаўшы на пенсію. Для моцнага здароўя гэта не трэба.

Важна, каб вы ўключылі ў свой распарадак невялікія, але рэгулярныя сеансы фізічнай актыўнасці, напрыклад, хуткую хаду ці бальныя танцы.

Фізічная актыўнасць - краевугольны камень здаровага жыцця.

Рэгулярныя фізічныя практыкаванні, якія вы пачняце рабіць у свае дваццаць ці трыццаць гадоў, хутчэй за ўсё, прынясуць вам карысць і ў больш познім узросце, нават калі вы не станеце прафесійным спартоўцам.

А калі вы ўжо старэйшыя - усё радно пачынайце патроху чымсьці займацца. Гэта прынясе свой плён.