Аналітык: Кошты бензіну ў Беларусі прадоўжаць расці

Якія фактары на гэта ўплываюць?

Кошты нафты ў красавіку прыкметна павысіліся. Ці прадоўжыцца іх рост? І якіх змен можна чакаць у дачыненні да коштаў на аўтамабільнае паліва? Пра гэта ў каментары Myfin.by распавядае Вадзім Іёсуб, старэйшы аналітык кампаніі «Альпары».

- Давайце пачнём з таго, што рост сусветных коштаў нафты і падаражанне бензіну - гэта два мала звязаныя пытанні ў нашых беларускіх рэаліях.

Калі казаць пра нафту, то асноўная пераважная тэндэнцыя - гэта рост кошту, які назіраецца з канца снежня мінулага года. За гэты час кошты выраслі з $50,5 да $70,5 на сёння за барэль маркі Brent.

Якія фактары паўплывалі на кошты нафты

- Што гэтаму спрыяла? Па-першае, чарговае пагадненне ў фармаце АПЕК +. Па-другое, розныя складанасці з пастаўкамі нафты, якія з розных, у тым ліку і геапалітычных прычын, паўсталі ў такіх краін, як Іран, Венесуэла. Тэхналагічныя цяжкасці былі ў Бразіліі.

Акрамя таго, калі казаць даслоўна аб апошніх тыднях, дадаліся два фактары. Першы фактар - інфармацыя аб тым, што Саудаўская Арабія значна скараціла здабычу і пастаўкі нафты на сусветныя рынкі, пры гэтым моцна перавыконваючы свае абавязацельствы ў рамках пагаднення АПЕК +.

Другі фактар, які разганяў кошты нафты, - гэта надзеі на хуткае ўкладанне гандлёвага пагаднення паміж ЗША і Кітаем. Гэта прывядзе да паскарэння росту, па-першае, гэтых дзвюх краін, па-другое, цэлага шэрагу іншых краін, павышэння дзелавой актыўнасці ў свеце, росту попыту на нафту.

Дзякуючы вось гэтым апошнім фактарам - чаканне спынення гандлёвых войнаў паміж ЗША і Кітаем і інфармацыі аб скарачэнні паставак з Саудаўскай Арабіі - кошт нафты наблізіўся ўшчыльную да $70 за барэль маркі Brent. Але некалькі дзён яна не магла перавысіць гэтую планку. І зусім свежая інфармацыя, якая стала актуальнай, мабыць, з мінулай пятніцы - гэта моцнае абвастрэнне сітуацыі ў Лібіі, дзе грамадзянская вайна мае ўжо форму ваенных дзеянняў. Вось менавіта гэта паспрыяла таму, што кошт нафты перавысіў нарэшце $70 за барэль.

Трэба адзначыць тут два важныя нюансы. Па-першае, лібійскі фактар. Такія фактары (інфармацыя аб тым ці іншым геапалітычным абвастрэнні ў нейкім месцы свету), як правіла, кароткатэрміновыя. Яны хутка адыгрываюцца рынкам і хутка рынкам забываюцца.

Таму можна меркаваць, што ў адсутнасць нейкіх новых ваенных аперацый у зонах здабычы нафты проста цяпер мы знаходзімся паблізу нейкага лакальнага максімуму. Дарэчы, цяпер кошты вярнуліся на ўзровень пачатку лістапада мінулага года.

Пры гэтым ёсць такі доўгатэрміновы фактар ціску на нафтавыя кошты, як сталы рост здабычы і экспарту нафты ў ЗША. Прычым, што цікава: чым вышэйшыя кошты сёння - тым мацней гэта стымулюе амерыканскіх вытворцаў нафты павялічваць здабычу і продаж.

Вось, на фоне сітуацыі ў Лібіі ў мінулую пятніцу, практычна незаўважанай для рынку прайшла інфармацыя, што за адзін тыдзень колькасць актыўных свідравальных установак у ЗША павялічылася на 15 адзінак.

Гэта значыць, амерыканскі рынак вельмі хутка і гнутка рэагуе на змены коштаў. І тут атрымліваецца цікавая зваротная сувязь. Чым вышэйшы сёння кошт, тым больш гэта будзе стымуляваць да павелічэння здабычы ў ЗША. І тым ніжэйшым, умоўна кажучы, кошт нафты будзе заўтра.

Такім чынам, сярэднетэрміновы прагноз: мы знаходзімся паблізу лакальных максімумаў і адсюль магчымае зніжэнне кошту цягам аднаго-двух месяцаў у кірунку $65, можа быць, $64 за барэль нафты маркі Brent.

Рост коштаў бензіну наўрад ці паскорыцца

- Што датычыцца росту кошту бензіну, мы цудоўна ведаем з досведу апошніх гадоў, што ніякім чынам ён не карэлюецца нафтавымі коштамі. Ён адвольным чынам, у залежнасці ад палітычнай мэтазгоднасьі, рэагуе і на рост нафтавых коштаў, і на іх падзенне.

Мы памятаем часы, калі некалькі гадоў таму ў нас кошт 92-га бензіну трымаўся блізу эквіваленту $1 за літр. Пасля гэтага ў Беларусі даляр даражэў, і кошт бензіну быў жорстка зафіксаваны ў рублях. У выніку ў даляравым эквіваленце ён знізіўся амаль удвая. А з мінулага года ён перыядычна стаў расці - на 1 капейку раз на некалькі тыдняў. Звязанае гэта з сур'ёзнай стратнасцю паставак нашых НПЗ на ўнутраны рынак.

Таму, з аднаго боку, каб неяк кампенсаваць гэтую стратнасць, кошты паліва будуць расці. А з другога боку, каб не правакаваць незадаволенасць спажыўцоў, сацыяльную напружанасць, гэтыя кошты будуць павышаць у ранейшым рэжыме, гэта значыць, роўна на 1 капейку з перыядычнасцю прыкладна раз на адзін або некалькі тыдняў.