29 сакавiка 2024, Пятніца, 12:53
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

У Менску хаваюць пад гіпсакардон унікальны роспіс

7
У Менску хаваюць пад гіпсакардон унікальны роспіс

Роспіс размяшчаецца на трэцім паверсе Палаца чыгуначнікаў на вуліцы Чкалава.

Падчас рамонту ў Палацы чыгуначнікаў заклалі гіпсакардонам працу беларускіх мастачак Зоі Літвінавай і Святланы Катковай. У адміністрацыі ўстановы культуры кажуць: не ведалі, што твор мае каштоўнасць, піша tut.by.

Лёсам працы «Мая Радзіма» занепакоілася на сваёй старонцы на Facebook Каця Рускевіч, якая даследуе беларускі манументальны жывапіс.

Роспіс размяшчаецца на трэцім паверсе Палаца чыгуначнікаў на вуліцы Чкалава, там як раз цяпер ідзе рамонт.

Аўтары работы — беларускія мастачкі Зоя Літвінава і Святлана Каткова, год стварэння — 1978.

Дырэктар культурна-спартовага цэнтра Менскага аддзялення БЧ (так цяпер называецца палац чыгуначнікаў) Аляксандр Кулага распавёў, што роспіс зашываюць гіпсакардонам.

- Ён ужо патрэскаўся за 40 гадоў, яго ніхто ніколі не абнаўляў. Мы яго зашываем гіпсакардонам. Дазнаваліся гадоў пяць таму, цяпер не ўспомню, у каго менавіта, колькі каштавацьме рэстаўрацыя — нам назвалі такія грошы, што, прабачце, лепш намаляваць новае палатно.

Хто аўтары працы, дырэктар Палаца культуры не ведае.

- Я не гатовы сказаць, хто аўтары і што гэты роспіс уяўляе сабой нейкую каштоўнасць. Зашываем гіпсакардонам - хто ведае, можа быць, да лепшых часоў.

У вышыню праца блізу 3,5 метра, у даўжыню — амаль 15, кажа дырэктар Палаца чыгуначнікаў.

Журналісты звязаліся з мастачкай Зояй Літвінавай. У яе партфоліа і гэтая праца - «Мая радзіма», і іншыя манументальныя працы.

- Я здзіўленая — каментуе сітуацыю Літвінава. - Вядома, праца ў дрэнным стане, ёй 40 гадоў. Але мы ж са Светай Катковай жывыя, калі б нас запрасілі - мы б бясплатна яе аднавілі. Вельмі шкада.

Зоя Літвінава бядуе: выходзіць, не захавалася ніводнай яе працы ў Менску.

— У нас была выдатная энкаустыка ў кінатэатры «Вільнюс» (гаворка пра роспіс «Вільня старая і новая». — Заўвага.)- у яе быў ахоўны статус — з ёй не мелі права нічога рабіць, але яна таксама знішчаная. Потым збілі роспіс «Навука» ў Інстытуце кібернетыкі. Нікому не трэба - ведаеце, як у нас: прыходзіць гаспадарнік і робіць усё, што яму ўздумаецца.

Зоя Літвінава распавядае, аб чым праца, якую неўзабаве ніхто не можа ўбачыць.

- Назва, вядома, пафасная, але час быў такі - дазваляў такія даваць. Хаця тэма сама дастаткова лірычная — гэта наш аповед пра Беларусь. Шукалі сімвалы ўрадлівасці, моцы, спецыяльна пусцілі чырвоныя стужкі, каб праца выклікала эмоцыю асаблівую.

З нагоды «Маёй Радзімы» ў аўтараў выйшаў канфлікт з мастаком Міхаілам Савіцкім.

- Савіцкі быў старшынём камісіі, якая тады прымала мастацкія манументальныя працы. Яму не спадабалася, дык ён сказаў і заказчыку нашу працу не прымаць. Мы паскардзіліся ў Маскву, у прэзідыум Саюза мастакоў СССР. Адтуль прыязджала камісія. Нас запрасілі ў палац чыгуначнікаў, і Камісія з Масквы сказала Савіцкаму, што ён павінен папрасіць прабачэння перад мастакамі. І што калі б так распісалі многія сцены - там быў бы музей.

Праца выкананая ў тэхніцы тэмперы, зверху пакрытая воскам - для лепшай захаванасці і насычанасці колераў.

— Мы цяпер шмат можам гаварыць аб тым часе, які, праўда, пажыраў творчасць своеасаблівых мастакоў. Многае ў савецкія гады рабілася пад адзін грабянец, паводле сацзаказаў, у працах было мала філасофіі саміх аўтараў, іх стаўлення. Былі прахадныя працы, але былі і тыя, якія вызначаліся ў гэтым складаным часе, - кажа Зоя Літвінава. - Калі яны добрага мастацкага ўзроўню - вядома, яны павінны захоўвацца. Інакш мы можам знішчыць усё такім чынам, з вадой выплюхнуць дзіця.

На думку Зоі Літвінавай, у Беларусі павінна быць спецыяльная камісія, якая сачыла б за захаванасцю манументальных работ.

У каментары журналіста старшыня Саюза мастакоў Рыгор Сітніца назваў тое, што адбываецца, варварствам.

— Роспіс вялікі і каштоўны. Ён высокага ўзроўню, - адзначыў ён.

Некалькі гадоў таму з фасада іншага Дома культуры - «Лошыцкі» (на вуліцы Маякоўскага) знікла зграфіта, створанае ў шасцідзясятых гадах мінулага стагоддзя народнымі мастакамі Беларусі.

Напісаць каментар 7

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках