Падатковы манеўр Расеі прымушае беларусаў зацягваць паясы

Улады баяцца ісці на рэформы.

Слабы рост беларускай эканомікі сёлета і ў сярэднетэрміновай перспектыве прагназуе Сусветны банк (СБ). Звязана гэта ў немалой ступені з «эканамічнай напружанасцю» ў стасунках з Расеяй. Экспэрты банка рэкамендуюць шукаць іншыя рынкі для беларускай прадукцыі, піша ng.ru.

«У 2019 годзе і ў сярэднетэрміновай перспектыве па-ранейшаму прагназуецца слабы рост, ніжэй 2% у год, што абумоўлена спалучэннем структурнай нягнуткасці і пагаршэннем умоў гандлю на фоне росту двухбаковай эканамічнай напружанасці з Расеяй», - гаворыцца ў эканамічным аглядзе Сусветнага банка для Беларусі, апублікаваным учора. Галоўная праява напружанасці, якая нясе Беларусі вялікія страты, - падатковы манеўр у нафтавай сферы. Ён «мае на ўвазе страту экспартных мыт на нафтапрадукты, якія цяпер залічваюцца ў беларускі бюджэт, а таксама больш высокія цэны на сыравіну для беларускіх нафтаперапрацоўчых прадпрыемстваў». Беларуская эканоміка вырасце у 2019 годзе на 1,8%, у 2020 годзе - на 1,3%, у 2021-м - на 1,2%, прагназуюць экспэрты Сусветнага банка. Такім яны бачаць рост, калі кампенсаванае будзе хаця б 50% страт ад манеўру. Калі ж гэта не складзецца, то тэмпы будуць яшчэ ніжэйшымі. Другі напрамак расейскага ўплыву - гандлёвыя спрэчка. Між іншым, у сельскагаспадарчай сферы. Абмежаванні на пастаўкі, якія ініцыюе Рассельгаснагляд, вядуць да скарачэння аб'ёмаў беларускага экспарту і зніжэння даходаў.

Экспэрты СБ не выключаюць, што «бягучыя гандлёвыя спрэчкі цалкам могуць быць развязаныя», але ўзнікае іншая пагроза. «Залежнасць Расеі ад імпарту паступова памяншаецца ў выніку палітыкі імпартазамяшчэння, асабліва ў сельскай гаспадарцы і харчовай прамысловасці, арыентаванай на самазабеспячэнне ў сярэднетэрміновай перспектыве», - гаворыцца ў даследаванні. Больш за тое, залежнасць ад расейскага рынку будзе аказваць негатыўны ўплыў на беларускую эканоміку нават у тым выпадку, калі ўсе канфлікты і спрэчкі ўдасца вырашыць. Гэта здарыцца проста таму, што ў Расеі запавольваюцца тэмпы эканамічнага росту і адпаведна зніжаецца попыт.

Аналітыкі Сусветнага банка рэкамендуюць Беларусі дыверсіфікаваць экспарт і знізіць залежнасць ад расейскага рынку, што, зрэшты, супадае з знешнеэканамічнай палітыкай саміх беларускіх уладаў. Лукашэнка паставіў ураду задачу знізіць долю экспарту ў Расею да 30% у яго агульнай рэгіянальнай структуры, пакінуўшы яшчэ 30% на долю ЕЗ і столькі ж на іншыя краіны. Гэтая статыстыкі сведчаць, што поспехі ў гэтым кірунку ў Беларусі ёсць: калі ў 2017 годзе доля Расеі ў беларускім экспарце складала 43,9%, то ў 2018-м ужо 38,3%. Аднак калі разглядаць канкрэтныя пазіцыі, між іншым, тое ж харчаванне, то карціна не такая аптымістычная. Там удзельная вага расейскага рынка знаходзіцца на ўзроўні 80%.

Яшчэ адна пагроза з боку попыту на расейскім рынку - узмацненне канкурэнцыі з боку сусветных вытворцаў у сферы апрацоўчай прамысловасці, адзначаецца ў даследаванні Сусветнага банка.

Любыя ваганні знешняга попыту надзвычай хваравітыя для беларускай эканомікі, паколькі ў яе нізкая эфектыўнасць і вялікія запазычанасці, намінаваная ў замежнай валюце. Дзяржаўная запазычанасць на пачатак гэтага года складала 45,7%, у тым ліку гарантыі ўрада па абавязаннях дзяржсектара.

Дзяржаўныя прадпрыемствы і з'яўляюцца асноўнай унутранай пагрозай беларускай эканоміцы, адзначаюць міжнародныя экспэрты. Яны звяртаюць увагу на тое, што ў сілу сваёй слабасці з гарантаў сацыяльнай стабільнасці яны ператвараюцца ў пагрозу для яе. «Дзяржаўны сектар падаваў ускосную сацыяльную дапамогу ў выглядзе гарантаваных працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, цэнавага кантролю, а таксама ўскосных энэргетычных субсідый. Аднак гэтая мадэль становіцца ўсё меней эфектыўнай у забеспячэнні як эканамічнага росту, так і сацыяльнай абароны», - гаворыцца ў аналітычным аглядзе. «Па меры таго як расце колькасць дзяржаўных прадпрыемстваў сутыкаецца з фінансавымі цяжкасцямі, роля дзяржсектара як крыніцы сацыяльнай абароны слабее», - канстатуюць экспэрты СБ. У сувязі з чым рэкамендуюць рэфармаваць сістэму сацыяльнай абароны - вызваліць ад сацнагрузкі дзяржпрадпрыемствы, дазволіць ім звольніць людзей, а зэканомленыя на дзяржпадтрымцы заводаў і фабрык сродкі аддаць людзям наўпрост у выглядзе сацыяльных выплат (дапамогі ў беспрацоўі, жыллёвыя субсідыі і да т.п.).

Спасылаючыся на меркаванне беларускіх аналітыкаў, улады краіны найбліжэйшым часам не маюць намеру рабіць ніякіх рэзкіх рухаў у плане рэфармавання дзяржсектара, каб не парушаць напярэдадні выбараў крохкую сацыяльную раўнавагу.