Малады спецыяліст апавёў, як паўстаў супраць дырэктара-пана

Дырэктар патрабаваў працаваць бясплатна падчас адпачынку і нецэнзурна лаяўся на адрас супрацоўніка.

Раман Чагадаеў скончыў архітэктурна-будаўнічы каледж, пасля паступіў у БНТУ, цяпер вучыцца на апошнім курсе, будзе інжынерам-канструктарам-дызайнерам. Афіцыйна працаваць пачаў яшчэ з 17 гадоў. За гэты час змяніў некалькі месцаў працы. Паводле складу характару – спакойны, неканфліктны чалавек. Сваю гісторыю ён апавёў сайту onliner.by:

– Тыдзень таму я стаў афіцыйна беспрацоўным, але не спяшайцеся мяне шкадаваць. Звальненне стала лагічным вынікам чарады дзікіх падзей, пра якія я надумаў расказаць вам. Аддаю гісторыю агалосцы ў першую чаргу для таго, каб іншыя маладыя людзі ўяўлялі сабе сітуацыю, у якой могуць апынуцца, уладкаваўшыся на новую працу, і, заўважыўшы першыя прыкметы блізкай катастрофы, распачалі захады. У сутнасці, гаворка тут пойдзе пра кіраўнікоў-самадураў, якія мяркуюць, што рабаўладанне – не такая ўжо і дрэнная ідэя. Дастаткова яе агарнуць у сімпатычную, цывілізаваную абгортку. А можна і гэтым не клапаціцца.

Такім чынам, амаль год таму я ўладкаваўся працаваць на адно прадпрыемства, якое займаецца вырабам інжынерных канструкцый і дэкаратыўных вырабаў. Было сумоўе, агаворваліся ўмовы працы, аплата працы і г. д. Паколькі я яшчэ вучуся ва ўніверсітэце на завочным, я папярэдзіў, што ў мяне два разы на год сесія: зімой – два тыдні, улетку – тры. Сказалі, што гэта, вядома, нядобра, але будзем неяк развязваць пытанне. Увогуле, быў прыняты на працу канструктарам-дызайнерам.

Мае абавязкі – у складанні дызайн-праектаў з 3D-візуалізацыяй і распрацоўцы вытворчай дакументацыі. Працы было мора, я атрымліваў задавальненне, закапаўшыся ў яе з галавой, нярэдка затрымліваючыся і пасля заканчэння працоўнага дня. Набліжалася зімовая сесія. Я напісаў заяву за свой кошт на 2 тыдні. Перад канцом другога вучэбнага тыдня тэлефануюць мэнэджары, пытаюцца, ці магу я ў выходны дзень пару праектаў дапамагчы зрабіць. Я, вядома, дапамог, зрабіў 3D-візуалізацыю для двух заказаў.

Да пачатку летняй сесіі я ўжо мог браць працоўны адпачынак, таму надумаў выдаткаваць яго. Не хапала зусім няшмат, і я напісаў яшчэ заяву за свой кошт на 3 дні. Дырэктар паляцеў адпачываць, у аддзеле кадраў сказалі, што мае заявы падпісаныя, і я сышоў у адпачынак вучыцца... Але ненадоўга. Ужо праз тыдзень мне тэлефануе дырэктар, кажа, што праца стаіць, а я не праяўляю свядомасці і не ўключаюся. Кліент «звінчвае», трэба яго «даціснуць».

Што рабіць, я згаджаюся. Кажу: як толькі атрымаю заданне ад мэнэджара, пачну працу і скажу, колькі мая праца будзе каштаваць. І тут мяне кіраўніцтва агаломшыла:

– Рома, якая сума? Ты мне павінен гэта забясплатна, блін, таму, што я цябе ўвогуле на сесію адпускаю. Якія, да д'ябла, сумы?

– Гэта значыць я павінен цяпер, у адпачынку, у свой выходны, узяць і рабіць вам працу забясплатна?

– Так, чыста свядома, ведаючы, што, акрамя цябе, нікога няма і мы дамаўляліся, што ты пойдзеш на сесію, але дзіркі нам будзеш затыркаць у свой адпачынак... Рома, закрый мне пытанні. Дамоўся з мэнэджарам, зрабі працу, каб я быў задаволены, і я гэта ўлічу. Паехалі.

Пажаданні заказчыка былі ў тым, што яму трэба было зрабіць 3D-візуалізацыю яшчэ аднаго аб'екта. У выходны я закрыў пытанне. Калегі адпісаліся, што заказчык працу ўхваліў. А далей пачаліся званкі і лісты ад мэнэджараў:

– У нас шмат працы, мы тут стаім, трэба 3D маляваць, мы ж дамаўляліся. Мы табе вышлем заданні, трэба, каб ты нам за кожны дзень адзін праект выдаваў. Табе ж там на пару гадзінаў працы ўсяго...

– Дык я не супраць, але за аплату.

– Добра, паспрабуем разабрацца з дырэктарам.

Пытанне неяк само сабой затухла, але ненадоўга. Неўзабаве зноў тэлефануе дырэктар і кажа, што за свой кошт мне, высвятляецца, адгулы ўжо ніхто не дае (што здарылася з маёй зацверджанай заявай – незразумела). Ён гаворыць:

– Табе трэба быць на працы альбо гэта будуць прагулы. Мне працаваць трэба, Рома. Гэта значыць, прабач, калі ласка, нічога асабістага. У мяне заказы стаяць. За свой кошт мы табе дазволіць не можам. Ты, будзь ласкавы, з’явіся ў чацвер на працу.

Я вымушана пагадзіўся, якія яшчэ могуць быць варыянты? Але бліжэй да прызначанай даты захварэў, звярнуўся да лекара, мне выпісалі бальнічны. Усё ж пайшоў на экзамен, перад гэтым патэлефанаваўшы дырэктару, каб папярэдзіць, што мяне не будзе (ён не адказаў).

Далей была тэлефонная размова, дзе дырэктар сказаў, што я падонак і за ўсё яму адкажу. Выйшаў я, значыць, на працу. Патэлефанаваў дырэктар, паклікаў у кабінет. Пайшла гаворка:

– Дакументы ёсць?

– Ёсць.

– Ты хоць разумееш, што ты зрабіў? Паводзіў сябе вельмі непрыгожа ў дачыненні да нас. Калі мы бралі цябе сюды на працу, мы дамаўляліся, што падчас сесіі ты ўсё роўна будзеш працаваць.

– Я вам такога не казаў.

– Казаў. Ты ведаеш, ты проста павёў сябе як... (гомасэксуал. – Заўвага Onliner).

– Давайце будзем па-культурнаму размаўляць.

– Па-культурнаму: ты павёў сябе як быдла. Ты садзішся цяпер сюды і вось тут будзеш цяпер працаваць, у мяне ў кабінеце.

Далей ішоў маналог, які складаўся збольшага з мату з невялікімі словамі-звязкамі. Я паспрабую яго аднавіць (праз дыктафонны запіс), замяніўшы мат сінонімамі ў дужках.

– Ты чо (блін) (знахабіўся) або чо (блін)? Ты тут (блін), вось проста, ведаеш, па-чалавечы напакаваць табе (твар) (тры літары), вось проста набіць табе (твар) (на тры літары). Ты (блін) вось думаеш, з табой усё нармальна будзе? Ты думаеш, з табой усё нармальна тут будзе ці што (блін)? З табой усё нармальна будзе? Да ты сабе ціск сажрэш (да чорта). Я цябе з'ем (блін) тут. Пакуйся сюды. Вось за гэты кампутар (блін).

Я адмовіўся трываць падобнае стаўленне, і праз 15 хвілінаў дырэктар сказаў кадравіку звольніць мяне на згоду бакоў сённяшняй датай. Шкадую я, што сышоў з гэтай кампаніі? Ні на секунду. Шкада, што не атрымалася раней разгледзець звычкі пана ў паводзінах дырэктара, які свае пытанні ў пабудове працы прадпрыемства развязвае за кошт супрацоўнікаў, у тым ліку і ў іх адпачынак.

Але нават у гэтай сітуацыі можна было знайсці выйсце. Можна і пасля працы заставацца, і ў адпачынку працаваць, і на бальнічным, і на сесіі. Але не так, што «я цябе адпускаю ў адпачынак, але ты павінен працаваць, і незразумела за што, і ўсіх усё задаволіць, але гэта не дакладна».

Дзіўна, што некаторыя працадаўцы затрымаліся ў 90-х і ўпэўненыя: манера стасункаў «паводле паняткаў» надае ім вагі і аўтарытэту. І самае сумнае пры гэтым, што падобны стыль працы з падначаленымі дагэтуль пракатвае.