«Я пайду да канца»: як беларус змагаецца з вайсковым камісарыятам

Жыхар Гародні патрабуе кампенсацыю за паўгода ў войску.

У 22-гадовага Мікіты Балоціна з Гродна язва дванаццаціперснай кішкі. З такім захворваннем ён паводле закону ў мірны час «непрыдатны». Аднак малады чалавек праслужыў у войску паўгода, перш чым яго камісавалі. Цяпер ён збіраецца вярнуць сабе страчаныя, як ён лічыць, за гэты час 10 тысяч рублёў, пішуць naviny.by.

«Збірайся ў войска. Папрацуеш потым»

У мінулым годзе Мікіта скончыў юрыдычны факультэт Гарадзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта паводле спецыяльнасці «Міжнароднае права». Да моманту заканчэння ВНУ ў яго было ўжо дзве прапановы працы ў Менску.

Маладзён абраў прыватную фірму, дзе займаўся блокчэйн-праектам. Прайшоў выпрабавальны тэрмін з заробкам 1 000 рублёў і перайшоў на кантракт з заробкам 1 500 рублёў. Умовы працы яго задавальнялі.

Аднак праз чатыры месяцы пасля ўладкавання на працу яго выклікалі ў Гарадзенскі вайсковы камісарыят для праходжання медыцынскай камісіі. У верасні мінулага года Камісія пастанавіла - «набраць на тэрміновую вайсковую службу».

У Мікіты язва дванаццаціперснай кішкі. Гэта захворванне вызваляе ад службы ў войску ў мірны час, у вайсковы час — абмежавана прыдатны (артыкул 57 пункт В, графа 1 раскладу хвароб пастановы Міністэрства абароны і Міністэрства здароўя Рэспублікі Беларусь № 51/170 ад 20 снежня 2010 года).

Дыягназ паставілі ў старэйшых класах школы. Перыядычна хлопец ляжаў па месяцы ў лякарні.

Аднак у вайсковым камісарыяце яму сказалі, што ён даўно (больш трох гадоў) не звяртаўся да лекараў з гэтым захворваннем, а значыць выйшаў тэрмін даўніны, і язва больш не з'яўляецца падставай для вызвалення ад службы.

Працадаўца Мікіты хадайнічаў аб тым, каб той праходзіў службу ў рэзерве. Аднак, са слоў хлопца, ім вусна адказалі, што ў рэзерв могуць адправіць бюджэтнікаў, напрыклад, настаўнікаў, работнікаў атамнай станцыі ў Астраўцы, прадстаўнікоў рэдкіх прафесій. Работнік прыватнай фірмы, на думку вайсковага камісарыяту, да гэтай катэгорыі не належыць.

Мікіта прыйшоў на асабісты прыём да вайсковага камісара Гарадзенскай вобласці.

Ён мне сказаў: «Збірайся ў войска. Папрацуеш потым. Калі мне адмаўляе палкоўнік, то што мне далей рабіць?» - тлумачыць сваю згоду маладзён.

Мяркуе, што шкода склала 10 тысяч рублёў

Хлопец служыў у Гародні ў радыёэлектроннай выведцы. Праз некалькі месяцаў ён моцна прастудзіўся і трапіў у шпіталь. Тэрапеўт на прыёме здзівіўся, чаму Мікіту з язвай наогул узялі ў войска. Высветлілася, што тэрміну даўніны ў гэтым захворванні няма. Такі закон толькі планавалі прыняць у будучыні.

Пасля паўторнай медыцынскай камісіі ў Менску хлопца камісавалі.

«Гэта азначае, што і на момант набопу я быў непрыдатны і не павінен быў пайсці служыць. Вынік: паўгода незаконнага знаходжання ў войску», — кажа Мікіта.

Праз службы ў войску Мікіта Балоцін страціў добрую працу ў сталіцы і ўжо два месяцы не можа знайсці іншую. Акрамя таго, ён мяркуе, што страціў грошы за паўгода, калі мог бы працаваць, а гэта 9 000 рублёў.

«Маральную шкоду я ацэньваю хаця б на 1000 рублёў. Гэты час, які я бескарысна правёў там, дзе я не павінен быў быць, выдаткаваў процьму сваіх нерваў, нерваў сваіх бацькоў», - кажа Мікіта.

Хлопец хоча вярнуць сабе 10 тысяч рублёў шкоды. Хто менавіта павінен іх вярнуць – вайсковы камісарыят, лекары або гарадская ўлада, прадстаўнік якой падпісваў выснову, для Мікіты не мае вялікага значэння.

«Я пайду да канца»

Аднак пакуль ніхто не прызнае сваю віну і не збіраецца вяртаць хлопцу грошы. Балоціны напісалі скаргу ў пракуратуру, аднак адтуль ліст перанакіравалі ў вайсковы камісарыят.

«Пракуратура наогул нічога не зрабіла. Яна нават не ўзяла справу на свой кантроль. Яны толькі абавязалі вайсковы камісарыят адказаць мне», - абураецца маладзён.

Сутнасць адказу з ваенкамата зводзілася да таго, што парушэнняў у іх працы не было, бо навабранец не скардзіўся на стан здароўя падчас прызыву.

«Нідзе ў законе не напісана, што мне павінна нешта балець. Гэта нонсэнс», - абураецца Мікіта.

Пазней маці Мікіты звярнулася ў галоўную арганізацыйна-мабілізацыйную ўпраўленне Генеральнага штаба Узброеных Сіл. Першая адмова на скаргу ў тым, што ў маці няма даверанасці ад сына. Балоціны адправілі паўторную скаргу і чакаюць адказ.

«Мне важна, каб кагосьці прызналі вінаватым і кампенсавалі мне шкоду. Пасля гэтага я ўсё забуду. Але да гэтага я пайду да канца. Я звярнуся ў вышэйшыя беларускія органы, потым у еўрапейскія праваабарончыя арганізацыі і СМІ. Мне важна, каб нехта панёс пакаранне, бо ўвесь час маўчаць нельга», - кажа Мікіта.

«Хай лепш 10 здаровых не будуць праходзіць вайсковую службу»

Прэс-сакратар галоўнай управы ідэалагічнай работы Міністэрства абароны Уладзімір Макараў растлумачыў, што пастанову аб наборы прымае камісія, дзе толькі адзін чалавек мае дачыненне да войска — вайсковы камісар.

«У інтарэсах вайсковай установы хай лепш дзесяць абсалютна здаровых не будуць праходзіць вайсковую службу, чым адзін, які мае захворванне», - сказаў Макараў.

Ён адзначыў, што ў сітуацыі з Мікітам Балоціным трэба разбірацца дэталёва і «дзейнічаць строга ў прававым полі». Хто менавіта дапусціў памылку і панясе адказнасць, нельга сказаць адразу. Павінна праводзіцца праверка ў рамках паўнамоцтваў вайсковага камісарыяту.

Макараў дадаў, што ў гэтым выпадку павінен прымаць пастанову суд.

Са слоў Макарава, за восем месяцаў мінулага года блізу 150 прызыўнікоў у Беларусі былі камісаваныя з войска толькі на псіхіятрычных падставах, якія выявілі вайсковыя медыкі. У некалькіх выпадках камісаваным маладым людзям кампенсавалі прычыненую шкоду.

Дарэчы, на ўліку навабранцаў у Беларусі ўсяго стаіць больш за 230 тысяч чалавек. За адзін набор павінны набірацца не больш за 10 тысяч чалавек, заўважыў прэс-сакратар Міністэрства абароны.