Як Ян Радзівіл разам з Астрожскім распляжылі войска Масквы пад Воршай

Гісторыя жыцця сына ваяводы віленскага, Вялікага канцлера Літоўскага Мікалая Радзівіла і слонімскай князёўны.

Сваё мянушку «Барадаты» Ян Радзівіл атрымаў праз сваю доўгую бараду, піша сайт vklby.com. Ён нарадзіўся ў сям'і ваяводы Віленскага, Вялікага канцлера Літоўскага Мікалая Радзівіла і слонімскай князёўны Соф'і Манівід.

У юнацтве Яна адправілі на выхаванне ў каралеўскі двор, дзе ён выхоўваўся разам з будучым Вялікім князем Літоўскім і каралём польскім Аляксандрам Казіміравічам.

У 1492 годзе, ва ўзросце 18 гадоў, Радзівіл Барадаты ажэніцца з 16-гадовай Альжбэтай Гаштольд, роднай сястрой ягонага сябра Альбрэхта Гаштольда. У гэтым жа годзе маладажоны, прысутнічалі на каранацыі Аляксандра Казіміравіча ў Віленскім саборы.

За дзесяць гадоў супольнага жыцця ў Яна і Альжбэта нарадзілася 5 дзяцей, але, на жаль, яны ўсё памерлі маленькімі. У 1502 годзе памірае і Альжбэта, пакідаючы Яна ўдаўцом. Праз спадчыну Альдбэты пасля ейнай смерці стасункі з ейным братам і сябрам Яна Барадатага Альбрэхтам Гаштольдам крыху сапсаваліся.

Толькі праз год, пасля сыходу каханай жонкі Ян Радзівіл Барадаты вяртаецца ў каралеўскі двор. Да таго часу кароль і вялікі князь Аляксандр патрапіў пад уплыў князя Міхаіла Глінскага і з часам, у выніку інтрыг, Ян Барадаты быў запісаны ў ворагі Аляксандра Казіміравіча. Радзівіл пакідае каралеўскі двор, пакідае вялікую палітыку і з'язджае жыць у свае маёнткі. Неўзабаве пасля ад'езду з каралеўскага двара, ён ажэніцца другі раз з Багданай Лукомская, якая народзіць яму дзвюх дачок, Ганну і Соф’ю.

Мабыць, каб неяк загладзіць сваю віну перад сябрам, Аляксандр Казіміравіч дорыць Радзівілу Барадатаму ў 1506 годзе Слонімскае староства, дзе ён пачынае будаўніцтва замка ў цэнтры горада, адначасна дапамагаючы кіраваць сваёй сястры Ганне, мазавецкім княствам, якое дасталася ёй пасля смерці ейнага мужа Конрада ІІІ. У гэтым жа годзе Ян Радзівіл Барадаты, нягледзячы на супярэчнасці з Міхаілам Глінскім, далучаецца да войска ВКЛ пад яго камандаваннем і ўносіць свой уклад у перамогу над татарамі ў бітве пад Клецкам.

Пасля перамогі пад Клецкам у 1506 годзе, Радзівіла выклікаў кароль Польскі і Вялікі князь Літоўскі Аляксандр у Вільні паміраючы, для таго каб развітацца са сваімі былым сябрам, а таксама, каб зрабіць яго адным са спаткаемцаў, хто падпіша ягоны перадсмяротны тастамент.

Пасля смерці Аляксандра, новы кароль Польшчы і Вялікі князь Літоўскі Жыгімонт Стары, адпраўляе Яна Радзівіла з пасольствам у Маскву, каб паведаміць вялікаму князю Васілю ІІІ пра смерць Аляксандра Казіміравіча, а таксама ўкласці мір з Вялікім княствам Літоўскім і каралеўствам Польскім. Але Васіль ІІІ не пажадаў заключаць свету, так як імкнуўся далучыць ВКЛ да Маскоўскага княства.

Смерць Аляксандра Казіміравіча прывяла да паўстання Міхаіла Глінскага супраць новай улады. У гэтай барацьбе Радзівіл падтрымліваў Жыгімонта Старога і ваяваў на ягоным баку. Пасля таго, як Глінскі быў разбіты і збег у Маскву, Жыгімонт зноў пасылае з пасольствам Яна Барадатага з патрабаваннем выдаць Глінскага для суда ў ВКЛ. Аднак, як і чакалася, Маскоўскі князь адмовіўся выдаць Глінскага і Радзівіл вярнуўся дадому без уцекача.

У 1512 вайсковы абавязак зноў заклікае Яна Барадатага да зброі. Ён удзельнічае ў бітве пад Вішняўцом, дзе войскі ВКЛ і Польшчы пад камандаваннем Канстанціна Астрожскага разбіваюць крымскіх татар. Але нядоўга давялося радавацца перамозе Радзівілу, па вяртанні дадому ён даведаецца, што памерла яго другая жонка Багдана Лукомская.

Неўзабаве пасля яе смерці, Ян Радзівіл ажэніцца трэцім разам з Ганнай Кішкай. Неўзабаве пасля вяселля Ян Барадаты вымушаны быў пакінуць сваю маладую жонку, каб зноў адправіцца на вайну, на гэта раз з Маскоўскім княствам. 8 верасня 1514 гады Ян Радзівіл прымае ўдзел у бітве пад Воршай, дзе пад камандаваннем Канстанціна Астрожскага, войскі ВКЛ распляжылі колькасна вышэйшае войска Масквы.

На наступны год у 1515 году Ганна Кішка нарадзіла Яну Барадатаму доўгачаканага нашчадка, якога згодна з сямейнай традыцыяй назвалі Мікалаем. Але атрымліваць асалоду ў сямейным шчасці Яну Радзівілу доўга не прыйшлося, ў 1522 годзе ён адчуў сябе дрэнна і, у росквіце сіл, не дажыўшы да пяцідзесяці гадоў, памёр.