28 сакавiка 2024, Чацвер, 14:38
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Як легендарны князь Аляксандр Палубінскі абараняў ВКЛ

1
Як легендарны князь Аляксандр Палубінскі абараняў ВКЛ

Цуды адвагі князь-палкаводзец праявіў ужо ў першых бітвах Лівонскай вайны.

Сумленны і высакародны, князь Аляксандр Палубінскі карыстаўся павагай сярод паплечнікаў і ўдзельнічаў у шматлікіх значных бітвах з Рускай дзяржавай, баронячы незалежнасць сваёй зямлі. Пра гэтага двараніна, сына ўплывовага дзяржаўнага дзеяча Івана Андрэевіча ў летапісах упершыню згадваецца ў 1559 годзе, піша «Литвин».

Ужо ў пачатку расейска-лівонскай вайны ў 1560 годзе Аляксандр прызначаецца намеснікам (рэгіментарыем) выбітнага гетмана і палкаводца Мікалая Радзівіла. Цуды адвагі праяўляе князь ужо ў першых бітвах пад Вендэнам і Марыенбургам.

У гэтым жа годзе расейцы пад правадырствам Мсціслаўскага займаюць сталіцу Лівоніі Фелін. Але спроба акупаваць суседнія цытадэлі ў іх поспеху не мела. Дарэчы, дзякуючы смеласці і ваеннаму поспеху Аляксандра Палубінскага літоўцам удалося не толькі абараніць Кесь (Вендзін), але і разбіць 50-тысячнае маскоўскае войска. Дзякуючы зладжаным дзеянням пад Марыенбургам будучы легендарны князь-палкаводзец таксама здолеў разграміць некалькі атрадаў супраціўніка і паланіць самога маскоўскага ваяводу Мяшчэрскага.

Далей Аляксандр прадаўжае вайну з супраціўнікам ужо на пасадзе паручніка гетмана Радзівіла. У 1562 годзе ён здолеў абараніць цытадэль Какенхаўзен. На загад паноў Рады разам з атрадамі Готхарда Кетлера ў 1563 годзе князь ідзе на Парнаўскім накірунку на барацьбу са швэдамі. Праз год Аляксандр Іванавіч адпраўляецца на Марыенбург, Дэрпт і Пскоў. У 1565 годзе ягоныя войскі трымалі абарону Жмудзі, размешчанай паблізу Шадава.

Далей ён пераходзіць пад камандаванне Яна Хадкевіча і ўдзельнічае ў сутычках са швэдскімі войскамі, якія занялі замак Каркус. На жаль, пасля працяглай 3-месячнай аблогі цытадэль давялося пакінуць.

Да 1568 года Аляксандр Іванавіч становіцца камендантам адразу двух замкаў у Інфлянтах. Мяркуецца, што ў гэты ж час ён з'яўляецца кіраўніком харугвы ў Радашковіцкім паходзе. Дзякуючы вылазцы на Ізборск у 1569 годзе і ўзяццю замка князь зачароўвае разам з расейскімі жаўнерамі набліжанага Івана Жахлівага ваяводу Нашчокіна, якога перапраўляе да польскага цара.

У 1565-1566 гадах князю за воінскія заслугі прадстаўляюць кіраванне Вольмарскам, Зігвольскам і Вількіей. У гэтыя ж гады ён становіцца дзяржаўцам Паюрскім. Да 1570 года Аляксандр Палубінскі, названы ўжо «спраўцам рыцарства», мае ў падпарадкаванні харугву, у якой налічвалася да 200 коннікаў.

У 1575 годзе князь разам са сваімі жаўнерамі і нямецкімі наймітамі праводзіць вылазкі ўглыб маскоўскіх зямель, у раён Дзерпта. У палон было захоплена нямала маскавітаў. У 1576 годзе наступны паход - ён удзельнічае ў абароне Інфлянта.

На жаль, пры абароне замка Вольмар у 1576 годзе князь трапляе ў палон. Аб падыходзе расейскага цара да Лівоніі ён ведаў загадзя і паказваў гэта ў данясеннях. Але кароль Стэфан, заняты ўціхамірваннем паўстання ў Данцызе, нічым дапамагчы яму не змог.

Разумеючы, што ў выпадку захопу замка ён будзе ўзяты ў палон, Аляксандр цытадэль не пакідае і змагаецца да апошняга. Не збянтэжыў яго і здзеклівы ліст Івана Жахлівага, які прапаноўваў князю добраахвотна пакінуць Лівонію.

Магнус, кароль Лівоніі, даў слова параненаму палкаводцу Аляксандру Іванавічу не здаваць яго расейскаму цару. Але, аточаны велізарным войскам, Магнус не стаў захоўваць прыстойнасць і пераправіў Палубінскага да Івана Жахлівага.

Паслужны спіс Аляксандра Іванавіча быў вялікі, і, хутчэй за ўсё, князя чакала пакаранне. Але на допыце яму быў паказаны ліст Стэфана Баторыя. Князь пацвердзіў, што кароль Лівоніі перабег на бок Рэчы Паспалітай. На безабаронны замак таксама напаў менавіта Магнус.

Пакарання палкаводца Палубінскага, на шчасце, не адбылося. Трымаць радавітага палоннага было Жахліваму выгадна - у выпадку прымірэння з Баторыем Аляксандр Іванавіч мог стаць казырнай картай. У выніку пасля двух гадоў палону Палубінскага вызваляюць - расейскі цар адпраўляе яго з лістом да Хадкевіча.

Праз раненні ў Лівонію князь-палкаводзец больш не вярнуўся. Ён адправіўся прыводзіць у парадак уласныя валоданні і развязваць фінансавыя справы, якія прыйшлі ў заняпад. У 1579 годзе кароль Стэфан Баторый аддае яму Вількійск. У шлюбе з Соф'яй Гальштанскай-Дубровіцкай у яго нараджаюцца дзеці Аляксандр і Багдана, якія становяцца прадаўжальнікамі вялікага і славутага роду.

Напісаць каментар 1

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках