«Шчырыя сябры» Пуцін і Cі Цзіньпін выявіліся ў цяжкім становішчы

Абодва кіраўнікі сутыкнуліся з непадуладнымі ім фактарамі.

Гэтым летам Уладзімір Пуцін і Сі Цзіньпін сутыкнуліся з тым, што прыводзіць іх у жах больш за ўсё: з народным гневам. Пасля дваццаці гадоў ва ўладзе расейскі прэзідэнт сутыкнуўся з беспрэцэдэнтнымі пратэстамі: на вуліцах Масквы вялізныя масы людзей выйшлі на пратэст за свабодныя выбары. Кітайскі лідар назірае беспрэцэдэнтнымі пратэстамі ў Ганконгу супраць панавання Пекіна над гэтай тэрыторыяй. Агульнае выпрабаванне, якое абрынулася на іх, зблізіла двух лідараў, піша журналіст Le Point Люк дэ Барашэ (пераклад - inosmi.ru).

У Расеі ды Кітая шмат агульнага: аўтарытарнае кіраванне пры падтрымцы ўсюдыісных спецслужбаў, дзяржаўны капіталізм у руках алігархаў, якія здабываюць выгаду ад іх блізкасці да рэжыму, паўсюдна распаўсюджаная карупцыя. Але вось што сапраўды аб'ядноўвае Сі і Пуціна, дык гэта агульны ідэалагічны фактар: іх агульнае непрыняцце адзінай і дакладнай заходняй дэмакратычнай мадэлі.

Абодва лідары робяць усё, каб здушыць імкненне сваіх народаў да захавання правоў чалавека і вяршэнства закона. Гэта іх і аб'ядноўвае. Уладзімір Пуцін сустракаўся з Сі Цзіньпінам больш за 30 разоў з моманту ягонага прыходу да ўлады ў 2013 годзе. Кітайскі лідар называе расейскага прэзідэнта сваім «найлепшым сябрам». У адказ Уладзімір Пуцін дорыць свайму сябру на 66-годдзе марозіва. Такія знакі ўвагі сведчаць аб глыбокіх асабістых стасунках.

Пуціну выбіраць не даводзіцца. З тых часоў, як ён парваў дачыненні з Захадам, анэксаваў Крым, дэстабілізаваў усходнюю Украіну, стварыў кашмар для ўсіх сваіх супраціўнікаў на брытанскай зямлі, разбамбаваў лякарні ў Сірыі і паспрабаваў умешвацца ў выбары ў Еўропе і ЗША, Кітай - ягоны адзіны партнёр. Кітай, ідучы на збліжэнне з Масквой, таксама пераследуе свае інтарэсы. Ён разлічвае на пастаўкі газу і нафты, гарантаванне бяспекі агульнай наземнай мяжы, а таксама на доступ да водаў Арктыкі.

У Захаду ёсць прычыны для турботы. Больш за ўсё турбуе кітайска-расейскае вайсковае супрацоўніцтва, якое дасягнула небывалага ўзроўню. Вайскоўцы абедзвюх краін удзельнічаюць у шматлікіх супольных вучэннях ад Ціхага акіяна да Міжземнага мора, а таксама ў Сібіры. І хоць гэта ўсё глыбока ў Расеі, мы назіраем і турбуемся: пасля інцыдэнту з вайсковымі самалётамі 22 ліпеня расейскія і кітайскія стратэгічныя бамбавікі праводзяць супольнае патруляванне ў паветранай прасторы Паўднёвай Карэі.

З часоў кароткага мядовага месяца паміж Мао і Сталіным у 1950-х гадах стратэгічныя інтарэсы дзвюх дзяржаў ніколі так моцна не супадалі. Аднак калі ў пяцідзесятыя СССР гуляў першую скрыпку ў дачыненнях дзвюх краін, то цяпер менавіта Кітай мае лідарства. Умовы гандлю надзвычай выгадныя для Кітая: ён прадае абсталяванне і тавары народнага спажывання ў Расею, а ў яе купляе сыравіну і зброю. Менавіта Кітай фундуе вялікія сродкі ў Расею, каб праз яе ішла паўночная нітка Новага шаўковага шляху. Гэта залежныя дачыненні - Ленін назваў бы іх каланіяльнымі.

Такі дысбаланс ставіць перад Уладзімірам Пуціным дзве праблемы. Ён паважае толькі сілу, але дэманструе сваю слабасць, пагаджаючыся гуляць ролю рэзервовага партнёра Пекіна. Ён пазіцыянуе сябе як змагар расейскага нацыяналізму, але пры гэтым ахвяруе сваёй краінай дзеля інтарэсаў Кітая. Гэта было адзначанае яшчэ ў траўні, калі Расея абрала кітайскага вытворцу Huawei для сваіх будучых сетак мабільнай сувязі 5G. Такім чынам, Расея збольшага аддала сваю тэхналагічную будучыню ў рукі Пекіна.

У расейскага прэзідэнта невялікі выбар. Эканамічны спад пацярпелай ад заходніх санкцый Расеі прывёў да падзення рэальных даходаў хатніх гаспадарак прыкладна на 10% за апошнія пяць гадоў і нам трэба расейцам пра гэта ўвесь час нагадваць. І незадаволенасць будзе толькі расці, нават калі гэта яшчэ не набыло палітычнай афарбоўкі. Сі Цзіньпін, у сваю чаргу, увёў сістэму сацыяльнага кантролю над сваім народам, якая не мае аналагаў у свеце, што дазваляе Камуністычнай партыі Кітая захоўваць сваё лідарства.

І Пуцін, і Сі Цзіньпін мяркуюць, што ўсе спантанныя «каляровыя рэвалюцыі» ў суседніх з імі краінах арганізаваныя Захадам. А цяпер яны вымушаныя адварочвацца ад рэальнасці: такія ж падзеі ў Маскве і Ганконгу паказваюць, што і расейцы і кітайцы таксама хочуць скончыць з прыгнётам іх уласнага ўрада. У Кітаі, нягледзячы на заявы яго лідараў, прыйдзе час - і не будзе больш Камуністычнай партыі. І Расея прадоўжыць існаваць пасля таго, як Пуцін пакіне сваю пасаду. Магчыма, яна нават зможа зноў стаць еўрапейскай дзяржавай, з якой будуць лічыцца. Вось тады ёй можна будзе працягнуць руку.