Каліфарнійскія экспэрты заявілі пра няўдалы тэст «Буравесніка» пад Северадзвінскам

Спецыялісты прааналізавалі спадарожнікавыя здымкі.

Выбух на вайсковым палігоне ў Архангельскай вобласці, які прывёў да гібелі семярых чалавек, быў звязаны з выпрабаваннем крылатай ракеты "Буравеснік", якая працуе на ядзерным рухавіку, піша newsader.com.

Да такой высновы прыйшлі спецыялісты амерыканскага Цэнтра Джэймса Марціна аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі з Мідлбэрыйскага інстытута міжнародных даследаванняў у Мантэрэі. Пра гэта паведамляе выданне DW, якому ўдалося пагутарыць з супрацоўніцай установы Эн Пелегрынай. Яго экспэрты былі аднымі з першых за мяжой, хто зафіксаваў выкід радыяцыі ў выніку аварыі 8 жніўня ў Белым моры.

Прааналізаваўшы спадарожнікавыя здымкі кампаніі Planet Lab, яны выявілі ў гэтым раёне судна "Серабранка", прызначанае для збору радыеактыўных адкідаў, а таксама іншыя аб'екты, якія паказваюць на тое, што гаворка ідзе пра інфраструктуру для тэставання менавіта "Буравесніка", які ў NАТО носіць найменне Skyfall.

Спецыялісты інстытута заўважылі схованкі, якія знаходзяцца на рэйках, прызначаныя для абароны ад уздзеяння радыяцыі. Аналагічныя канструкцыі былі раней заўважаныя на іншай - цяпер закрытай - пляцоўцы Панькавай на Новай зямлі, а таксама на палігоне Капусцін Яр". Пазней яны высветлілі, што самі тэсты праходзілі ў моры. Гэта пацвердзіў і былы афіцэр ВМФ, экспэрт у ядзернай бяспецы з экалагічнага цэнтра "Белона" Аляксандр Нікіцін у гутарцы з DW. "На палігоне ёсць плывучыя платформы, на якіх праводзяцца ўсякія выпрабаванні, у тым ліку і гэтым разам, калі ракета ўзарвалася", - казаў ён.

Са слоў Пелегрыні, "Серабранка" была задзейнічана "і ў складзе аперацыі ліквідацыі наступстваў папярэдніх выпрабаванняў ля берагоў Новай Зямлі". Паводле ейных слоў, той факт, што судна з'явілася ў зоне адчужэння яшчэ да пачатку чарговага тэсту, паказвае, што вайскоўцы дапускалі ўзнікненне сітуацыі, пры якой магла ўзнікнуць патрэба выкарыстоўваць гэты танкер.

Каліфарнійскія навукоўцы не зафіксавалі пакуль ніводнага паспяховага выпрабавання "Буравесніка". З іх звестак, падрыхтоўка да сёлетняга тэсту вялася цягам года. "Мы пакуль не ведаем, ці былі апошнія выпрабаванні тэстам той жа крылатай ракеты або спробы распрацаваць новую, але падобную канфігурацыю", - сказала даследчыца.

Каментуючы заяву прэзідэнта ЗША Дональда Трампа аб тым, што ў ЗША ёсць аналагічныя, хоць і "больш прасунутыя тэхналогіі", Пелегрыні патлумачыла, што, магчыма, кіраўнік дзяржавы меў на ўвазе невайсковую распрацоўку Kilopower - праект NASA для стварэння ядзернага рэактара для касмічных апаратаў.

Што да баявой ракеты, якая працуе на ядзерным паліве, то такі праект быў згорнуты амерыканцамі яшчэ ў 1960-я гады. "Прыйшоўшы да высновы, што няма спосабу бяспечна праводзіць выпрабаванні, і што гэта цалкам вар'яцкая ідэя", - цытуе DW суразмоўніцу. Яна сказала, што "немагчыма растлумачыць" прычыну, чаму Масква вярнулася да гэтай неэфектыўнай і экалагічна небяспечнай распрацоўкі.

На думку даследчыцы, адсутнасць сур'ёзнай змены радыяцыйнага фону сведчыць на карысць версіі аб тым, што 8 жніўня выпрабоўваўся ядзерны міні-рэактар тыпу "Буравеснік", а не больш магутны радыеізатопных генератар.

Ядзерныя батарэйкі

8 жніўня на вайсковым палігоне пад Северадзвінска выбухнуў, як паведамляла Мінабароны, "вадкасны рухавік". У выніку здарэння загінулі пяцёра спецыялістаў Расатама і двое вайскоўцаў. Расейскія навукоўцы заявілі аб выпрабаванні ядзернай прылады.

Згодна з Расгідраметам, радыяцыйны фон у Северадзвінску цягам некалькіх гадзін пасля выбуху ядзернай прылады перавышаў норму ў 4-16 разоў. Гэтая інфармацыя адпавядае звесткам, першапачаткова пададзеным на сайце Северадзвінскай адміністрацыі. Пазней улады Северадзвінска выдалілі інфармацыю пра скачок радыяцыі, патлумачыўшы, што "сітуацыяй займаецца Міністэрства абароны Расейскай Федэрацыі". Улады запэўніваюць, што цяпер фон нармалізаваўся. Мінабароны з самага пачатку адмаўляла факт радыеактыўнага заражэння.

The New York Times са спасылкай на амерыканскую выведку паведаміла, што выбух адбыўся пры выпрабаванні прататыпа крытай ракеты з ядзерным рухавіком "Буравеснік" - SSC-X-9 Skyfall паводле класіфікацыі NАТО. Аналагічную інфармацыю агучыў прэзідэнт ЗША Дональда Трамп, дадаўшы, што ЗША "многае даведаліся" з расейскай катастрофы і што амерыканцы маюць больш дасканалыя тэхналогіі ў гэтай галіне. Агенцтва Reuters згадала, што інцыдэнт, які адбыўся ў Белым моры, звязаны з праграмай гіпергукавых крылатых ракет.

15 жніўня “Известия” паведамілі, што выбух на палігоне ў Архангельскай вобласці адбыўся падчас працы над перспектыўным паскаральнікам - новай вадкаснай рэактыўнай рухальнай устаноўкай, на борце якой былі змантажаваныя "ядзерныя батарэйкі".