Беларусам хочуць дазволіць здымаць гатовыя грошы ў касах крамаў

Распрацоўнікі праекта ацэньвалі досвед Нямеччыны і Польшчы.

Чакаецца, што неўзабаве беларусы змогуць здымаць грошы праз карткі ў касах крамаў і арганізацый сэрвісу. Спачатку такую магчымасць хочуць распаўсюдзіць на невялікія населеныя пункты, а праз два гады і на ўсю тэрыторыю краіны. Пра гэта гаворыцца ў праекце пастановы ўправы Нацбанка Беларусі, паведамляе tut.by.

Згодна з праектам дакумента, з 1 студзеня 2020 года гатоўку змогуць выдаваць трымальнікам банкаўскіх плацежных картак на тэрыторыі сельскай мясцовасці, малых гарадскіх паселішчаў, тэрыторыі па-за населенымі пунктамі, а праз два гады – на ўсёй тэрыторыі Беларусі.

Сума адной аперацыі выдачы гатоўкі не павінна перавышаць 10 базавых велічыняў (255 рублёў). Пры гэтым чалавеку трэба будзе разлічыцца картай за тавар або паслугу. Пры гэтым аперацыя безнаяўнай аплаты і аперацыя выдачы гатоўкі ажыццяўляюцца як асобныя аперацыі пры выкарыстанні карткі, і могуць быць праведзеныя пры выкарыстанні адной і той самай карткі альбо розных картак, прад'яўленых трымальнікам, гаворыцца ў праекце пастановы Нацбанка.

Іншыя ўмовы выдачы гатоўкі павінны быць агавораныя паміж банкам-экваерам і аб'ектам гандлю.

У Нацбанку растлумачылі, што праект пастановы распрацаваны ў мэтах развіцця рынку банкаўскіх картак, пашырэння відаў сэрвісаў, якія прапануюцца трымальнікам картак, стварэння ўмоваў для аптымізацыі банкамі праграмна-тэхнічнай інфраструктуры. Пры падрыхтоўцы дакумента былі ўзятыя пад увагу скаргі ад насельніцтва пра скарачэнне колькасці банкаматаў у невялікіх населеных пунктах і зацікаўленасць у развіцці новай паслугі шэрагам юрыдычных асобаў, банкаў і міжнародных аплатных сістэмаў.

Банкі ўдасканальваюць праграмна-тэхнічную інфраструктуру для правядзення безнаяўных разлікаў пры выкарыстанні картак. Так, колькасць банкаматаў, якія налічвалася на 1 студзеня 2016 г. 4414 адзінак, скарацілася да 4281 адзінкі на 1 ліпеня 2019 г. (або на 133 адзінкі). Пры гэтым колькасць аплатных тэрміналаў у арганізацыях гандлю (сэрвісу) на тыя ж даты склала 111 724 і 164561 адзінак адпаведна, павялічыўшыся на 52837 адзінак.

З улікам выкладзенага праекта пастановы прадугледжваецца магчымасць уключэння ў дамовы, якiя заключаюцца банкамі-экваерамі з арганізацыямі гандлю (сэрвісу), умоваў, што прадугледжваюць забеспячэнне выдачы трымальнікам картак праз карыстаныя крамамі касы, падлучаныя да сістэмы кантролю касавага абсталявання, гатовых грашовых сродкаў у беларускіх рублях. Пры гэтым гандлёвыя аб'екты будуць абавязаныя ажыццяўляць асобны ўлік грашовых сродкаў, якія паступаюць на рахункі гэтых арганізацый пры аперацыях безнаяўнай аплаты пры выкарыстанні картак, праведзеным трымальнікамі картак, і пры аперацыях, звязаных з выдачай гатовых грошай, гаворыцца ў абгрунтаванні праекта пастановы.

Адзін з удзельнікаў рынку сказаў, што гандлёвыя кропкі павінны атрымліваць камісію ад банка за выкананне гэтай аперацыі, паколькі інакш крамам нявыгадна прапаноўваць гэтую паслугу. Згодна з праектам пастановы, банк-экваер не зможа спаганяць з арганізацыі гандлю (сэрвісу) узнагароджанне за пералік на яе рахунак грашовых сродкаў у якасці кампенсацыі выдадзенай кліенту гатоўкі.

Што тычыцца сумы ліміту, то Нацбанк прыняў да ўвагі наступныя чыннікі. Памер сярэдняга чэка ў аб'екце раздробнага гандлю ў 2019 годзе быў блізу 13,8 рубля. Бюджэт пражытачнага мінімуму для працаздольнага насельніцтва ў цяперашні час складае 257 рублёў. Беручы да ўвагі рызыкі дэфіцыту грашовых сродкаў у касах крамы, што магло павярнуцца незадаволенасцю пакупнікоў, а таксама пытанні бяспекі пры падмацаванні касаў кэшам аналагічна касам банка.

Распрацоўнікі праекта дакумента ацэньвалі досвед Нямеччыны і Польшчы. Так, у Нямеччыне буйныя раздробныя сеткі (REWE, Penny, Edeka і інш.) падаюць пакупнікам паслугу cash-back, якая заключаецца ў выдачы да 200 еўраў (456 беларускіх рублёў) гатовымі грашыма пры выкарыстанні карткі і пры ўмове набыцця ад 20 еўраў (45, 6 беларускіх рублёў). У Польшчы кліент можа аднаразова ў гандлёвым пункце атрымаць да 300 злотых пры выкарыстанні карткі аплатнай сістэмы VISA (155 беларускіх рублёў) або 500 злотых пры выкарыстанні карткі аплатнай сістэмы MasterCard (262 беларускія рублі).

Такім чынам, практыка паказвае, што ў гэтых краінах прадугледжаная ўвязка факту выдачы гатовых сродкаў трымальніку карткі праз касавае абсталяванне з правядзеннем безнаяўнай аплаты пры выкарыстанні карткі. Пры гэтым сума безнаяўнай пакупкі і сума выдадзенай гатоўкі могуць адрознівацца, а таксама вызначаецца ліміт у рамках адной аперацыі, гаворыцца ў абгрунтаванні праекта пастановы.

У Нацбанку мяркуюць, што новая паслуга з'яўляецца неабходнай, перш за ўсё, у месцах, дзе банкам альбо арганізацыям паштовай сувязі нерэнтабельна разгортваць сваю філіяльную сетку абслугоўвання альбо ўсталёўваць дарагія банкаматы. У гэтай сувязі прадугледжваецца паэтапнае ўкараненне паказанай паслугі.

У цяперашні час паслуга выдачы гатоўкі дзейнічае ў Расеі ў тэставым рэжыме ў асобных банках і крамах.