Клімкін апавёў, чаму Украіна выдала Цемаха

Эксклюзіўнае інтэрв'ю ўкраінскага экс-міністра замежных справаў.

Экс-міністр замежных справаў Украіны Павел Клімкін даў Радыё НВ першае інтэрв'ю пасля звальнення з пасады.

НАБУ мяне не дапытвалі. Яны адкрылі справу паводле пастановы Саломенскага суда. Да НАБУ ў мяне ніякіх прэтэнзій няма, яны выдатна разумеюць, што гэта не іх падследнасць. Але сама логіка нашай судовай сістэмы, што такія справы могуць распачынаць і, вядома, рэпутацыйныя рызыкі, якія з гэтым звязаныя, – гэта пагроза для нашай палітычнай сістэмы. Таму мяне пацягнула на пэўныя нецэнзурныя выразы.

Ідэя Штайнмаера вельмі простая. То-бок элементы асаблівага статусу праз свабодныя і сумленныя выбары. Такія выбары будзе надзвычай складана падрыхтаваць. Нават да кастрычніка наступнага года. Будзе маса канфліктаў, будзе маса правакацый. Якія маніпуляцыі і правядзенне выбараў без доступу СМІ, без доступу палітычных партый – гэтыя выбары не будуць свабоднымі і сумленнымі. І таму, вядома, да асаблівага статусу ніхто не можа прыйсці. Тое, што гэта прасоўвае Расея, – гэта відавочна. Яна не хоча ніякіх свабодных і сумленных выбараў, але хоча асаблівы статус. І яна спрабуе прапісаць гэты статус пад сябе, каб захаваць кантроль над Данбасам для далейшай логікі федэралізацыі Украіны.

Сама сабой формула Штайнмаера нічога не значыць. Гэта толькі адзін элемент. Павінна быць выразная логіка, выразная паслядоўнасць, якая павінна быць замацаваная. Калі наступная сустрэча Нармандскага фармату гэтую логіку зафіксуе, і будзе дакладнае бачанне таго, як Расея будзе выконваць тое, што яна павінна выконваць, тады яно працуе. Пуцін любіць спасылацца на Штайнмаера як на пэўную падтрымку сваёй логікі. А сама формула Штайнмаера, якая выскоквае з кантэксту, яна не працуе.

У сталічных дамоўленасцях няма ніякай адказнасці за бяздзейнасць РФ. Напрыклад, адвод сваіх войскаў за мяжу, свабодны доступ АБСЕ і яшчэ шмат рэчаў, без якіх прасоўванне наперад немагчымае. І з самага пачатку гэтыя Менскія дамоўленасці бачыліся бакамі ў зусім рознай логіцы і зусім у рознай паслядоўнасці. То-бок, гэта быў кампраміс, які мог бы працаваць, калі б была ўзгодненая паслядоўнасць крокаў і хто рэальна адказвае за іх выкананне.

Нам трэба завесці на Данбас міжнародную адміністрацыю. Гаворка ідзе не пра колькасць міратворцаў. Міжнародная адміністрацыя як незалежны элемент, які павінен атрымаць мандат або ААН, або АБСЕ, або агульны мандат, павінна туды зайсці. Разам з АБСЕ падрыхтаваць спачатку пытанні ўмоваў бяспекі, вядома, правесці раззбраенне, вывад войскаў. А потым забяспечыць доступ СМІ і палітычным партыям, ролю ўкраінскага ЦВК. А потым ужо праводзіць выбары.

Пуцін хоча правесці выбары як фарс. Дамовіцца, хто, дзе перамог, і вярнуць Данбас пад расейскім эфектыўным кантролем ва Украіну за ўкраінскія грошы. Потым Расея будзе спрабаваць пашырыць гэтую акупаваную тэрыторыю па ўсім Данбасе. Надзеі ў Пуціна, наколькі я разумею, вельмі простыя – гэта стварыць некантраляваны бардак. А потым гэтую мадэль ўжыць для поўдня і для ўсходу Украіны. Пуцін выдатна разумее, што можа быць некалькі варыянтаў. У якім-небудзь з іх для Расеі ў будучыні ўсё будзе значна складаней.

На Данбасе ідзе свядомая раскрутка сітуацыі, свядомы ціск. Зразумела, што страляюць не проста так. Логіку новай улады мы ўбачым цягам наступных тыдняў. Гэта заява пра правядзенне мясцовых выбараў, уключаючы акупаваны Данбас. Калі гэта спроба паставіць сабе пэўны часавы адлік, то гэта, вядома, паслабленне нашай пазіцыі, таму што з Пуціным досыць складана весці перамовы. Гэта генеруе новыя чаканні. Але калі гэта свядомае жаданне падняць стаўкі ў адказ на тое, што Пуцін хоча падняць стаўкі, у тым ліку ў ваенным сэнсе. Прапанаваць на Нармандскім фармаце сваю стратэгію, узгадніць яе з міжнароднымі партнёрамі, калі ўсе зразумеюць, што гэта магчыма, але толькі на нашых умовах, тады гэта класная стратэгія, тады сапраўды Зяленскі малайчына.

Ніякай іншай опцыі ў Зяленскага не было. У абмене палоннымі ён зрабіў усё правільна. Таму што і палітычна, і эмацыйна не выдаць Цемаха было проста немагчыма. Вядома, гэтая выдача стварыла для нас некалькі выклікаў. Напрыклад, у Галандыі цяпер мы павінны растлумачыць гэтую пастанову. [...] Чаму гэта менавіта цяпер адбылося? Пасля саміту Вялікай сямёркі і да Нармандскага фармату. Гэта свядома Пуцін робіць, каб зрабіць пэўную эмацыйную пастку, пэўны эмацыйны драйв.

Расея вельмі баіцца ўсіх прававых працэсаў супраць сябе. Цяпер яна спрабуе намякаць, што пакіньце ўсе працэсы, таму што гэта і грошы, і юрыдычныя наступствы для Расеі. І давайце гэта нейкім чынам «развяжам». Усе прававыя працэсы супраць Расеі – гэта ядзерная зброя з адкладзеным дзеяннем. Яна потым дастане Расею, і Расея гэтага вельмі баіцца.