Міфы, якія нам апавялі на ўроках гісторыі, а мы ў іх верым

Абнавіце свае веды.

Дзякуючы эфекту ілюзіі праўды (тэндэнцыя верыць, што інфармацыя праўдзівая, калі яе паўтараюць шмат разоў) мы часта апынаемся ў асяродку хлусні, і сусветная гісторыя не выключэнне, піша Bigpicture. Многія факты, якія нам апавядалі на ўроках гісторыі ў школе, – хлусня.

Міф: Грэкі падарылі траянскага каня, каб заваяваць Трою.

Праўда: Мэтай і праўда было заваяванне Троі, але падступнага дару не было. Замест гэтага грэкі стварылі аблогавую прыладу, падобную на каня. Так яны здолелі зламаць сцяну і трапіць у горад.

Міф: Архімед адкрыў свой знакаміты закон, лежачы ў ваннай.

Праўда: Насамрэч вада, выцесненая з ванны, не мае нічога агульнага з выштурхоўнай сілай, адкрытай Архімедам. Гэты метад дазваляе толькі вымяраць аб'ём. Але не выключана, што Архімед быў натхнёны воднымі працэдурамі.

Міф: Мендзялееў убачыў перыядычную табліцу хімічных элементаў у сне.

Праўда: Сам навуковец аспрэчваў усю гэтую гісторыю са сном, кажучы: «Я над ёй, можа быць, дваццаць гадоў думаў, а вы думаеце: сядзеў і раптам... гатова». А гісторыю пра сон прыдумаў ягоны сябар А. Інастранцаў, каб пацешыць сваіх вучняў.

Міф: Клеапатра была егіпцянкай.

Праўда: Знакамітая егіпецкая царыца мела грэцкае паходжанне. Клеапатра нарадзілася ў Александрыі, яна нашчадак дынастыі Пталемеяў, якая ўзяла пад кантроль Егіпет.

Міф: Піраміды пабудавалі рабы.

Праўда: Існуюць неаспрэчныя доказы, што піраміды будавалі не рабы і не габрэі, а вольныя працоўныя, прафесіяналы ў галіне будаўніцтва.

Міф: Дыяген жыў у бочцы.

Праўда: Дыяген проста не мог жыць у бочцы, таму што старажытныя грэкі не ўмелі іх рабіць. Ён жыў у пітасе – вялікім гліняным посудзе, дзе захоўваліся алей ці віно.

Міф: Піратамі былі толькі мужчыны.

Праўда: Дзіўна, але не толькі мужчыны плавалі па морах і акіянах, палюючы на скарбы. Жанчыны-піраткі складалі ім добрую канкурэнцыю і ў жорсткасці ані не саступалі мужчынам.

Міф: Абарыгены з'елі Кука.

Праўда: Прычынамі смерці Кука сталі чуткі пра забойства англічанамі некалькіх гавайцаў і ўвогуле пра дзіўныя паводзіны Кука. Усё гэта заахвоціла абарыгенаў пачаць ваяўнічыя дзеянні. Забілі Кука, як мяркуецца, ударыўшы ў патыліцу дзідай. Але ніхто яго не еў.

Міф: Гладыятары заўсёды забівалі адзін аднаго.

Праўда: Самыя дасведчаныя і кваліфікаваныя ваяры каштавалі вельмі шмат грошай, і многія з іх пражылі доўгае жыццё. Аналіз парэшткаў паказаў, што гэта былі гладыятары, якія ўдзельнічалі ў больш чым ста баях і пражылі 25–30 гадоў, што адпавядала сярэдняй даўжыні жыцця ў Рымскай імперыі ў той час.

Міф: Вікінгі насілі шаломы з рагамі.

Праўда: Калі мы думаем пра вікінгаў, то ўяўляем сабе чалавека з барадой і ў рагатым шаломе. Аднак археалагічныя раскопкі паказалі, што вікінгі не былi фанатамі гэтай моды. Насамрэч шлемы з рагамі былі непрактычнымі і іх надзявалі толькі падчас рытуалаў.

Міф: Перш чым выправіцца ў крыжовы паход, рыцары апраналі на жонак паясы вернасці.

Праўда: Мы ўсе ведаем пра пояс цноты, якi гарантуе вернасць каханага чалавека. Аднак на самай справе яны ніколі не выкарыстоўваліся і ўсе звязаныя з імі гісторыі – міфы. Жаночы пояс цноты не больш чым сімвал вернасці, а пояс цноты для мужчынаў больш падобны на частку брані.

Міф: Кароль Артур быў рэальнай асобай.

Праўда: Артур ніколі не існаваў. Ягонае імя, верагодна, было прысвоена іншаму чалавеку, вядомаму пад іншым імем у традыцыйнай гісторыі. І ёсць вялікая колькасць людзей, якія выявілі істотныя рысы Артура.

Міф: Сальеры атруціў Моцарта.

Праўда: У Сальеры не было ніякіх матываў забіваць Моцарта. Ён быў знакаміты і значна больш паспяховы, чым Моцарт. З Сальеры нават знялі ўсе абвінавачванні пры жыцці.

Міф: Усе антычныя статуі белага колеру.

Праўда: Антычнае мастацтва асацыююць з белым колерам. Дзіўна, але будынкі і статуі калісьці былі ярка афарбаваныя, але з часам фарбы сцерліся. Цяпер сапраўдныя колеры можна ўбачыць з дапамогай ультрафіялету.

Міф: Вінцэнт Ван Гог адрэзаў сабе вуха.

Праўда: Гэтая легенда нават легла ў назву сіндрому, калі чалавек сам сабе робіць аперацыю. Аднак Ван Гог не адразаў сабе вуха. Ён страціў мочку падчас сваркі з сябрам Гагенам.

Міф: Уолт Дыснэй намаляваў Мікі Маўса.

Праўда: Мікі Маўса намаляваў аніматар Аб Айверкс. Тым не менш Уолт Дыснэй згуляў пэўную ролю ў стварэнні персанажа. Калі з'явіліся мультфільмы з Мікі, ён мовіў голасам Дыснэя.

Міф: Каўбоі любілі ладзіць перастрэлкі.

Праўда: Насамрэч гэты стэрэатып быў створаны заходнімі фільмамі.

Міф: Іван Жахлівы забіў свайго сына.

Праўда: Ні ў якіх хроніках няма пацверджання, што смерць царэвіча Івана была гвалтоўнай. Больш за тое, з ліста цара ў Маскву можна выказаць здагадку, што ягоны сын памёр ад хваробы. Гэта пацвярджаюць сучасныя даследнікі.

Міф: Матэматыка была выключаная са спісу навук, за якія прысуджаецца Нобелеўская прэмія, таму што жонка Альфрэда Нобеля здрадзіла яму з матэматыкам.

Праўда: Альфрэд Нобель ніколі не быў жанаты. А Нобелеўская прэмія не прысуджаецца за дасягненні ў галіне матэматыкі, таму што яна была прызнаная абстрактнай навукай.

Міф: У Спарце слабых нованароджаных скідалі са скалы.

Праўда: Паводле легенды, нованароджаных кідалі ў яму. Але, прааналізаваўшы парэшткі, вынятыя з ямы, навукоўцы прыйшлі да высновы, што яны належалі 46 мужчынам ва ўзросце 18–35 гадоў, а значыць, немаўляты не пацярпелі.