29 сакавiка 2024, Пятніца, 13:32
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Выкладчыца: Вы не ўяўляеце, якія ролікі маглі б зняць у класе настаўнікі

119
Выкладчыца: Вы не ўяўляеце, якія ролікі маглі б зняць у класе настаўнікі
Фотa: onliner.by

Настаўніца з 30-гадовым стажам пракаментавала скандал у гомельскай школе.

Алена Міхаленка – настаўніца фізікі з 30-гадовым стажам, чалец Саюза пісьменнікаў Беларусі, аўтар 15 кніг для дзяцей і дарослых – пракаментавала для onliner.by скандальную гісторыю з звальненнем настаўніцы ў Гомелі:

– І зноў сярод самых абмеркаваных у Беларусі тэмаў – выпадак у школе. Дзякуй Богу, на гэты раз усё жывыя. Але як мінімум для аднаго ўдзельніка гісторыі – настаўніцы – выпадак павярнуўся асабістай трагедыяй, у гэтым я ўпэўненая. Вядома, мяне там, у гомельскай школе, не было і інфармацыю я чэрпаю з тых самых СМІ, што і ўсе. Таму не буду спрабаваць выказаць пра канкрэтную гісторыю нешта новае. Няхай яна застанецца толькі падставай да гутаркі пра сур'ёзныя праблемы.

Праблема «цяжкіх» вучняў вельмі старая. Заўсёды былі тыя, хто хуліганіў, зрываў урокі, грубіў. Ёсць мноства кніг вялікіх і не вельмі педагогаў пра тое, як з гэтым спраўляцца. Зрэшты, кніжныя рэкамендацыі рэдка дапамагаюць у рэальнай сітуацыі, калі нервы на мяжы. Сёння з'явілася нешта новае. Відэаздымка на мабільны тэлефон, відэа, выкладзенае ў сетку і растыражаванае.

Ведаеце, што мяне больш за ўсё ўразіла ў гэтай гісторыі? Тое, што здарылася яна ў чацвёртым класе. Не ў падлеткавым 7-8-м, а ў пачатковай школе. Я працую са старэйшымі. Самыя маленькія з тых, з кім сустракаюся на ўроках, – пяцікласнікі. Абсалютныя дзеці. Не заўсёды ўмеюць завязаць як след шнуркі, гатовыя расплакацца, калі забыліся дома сшытак. І вось сярод гэтых дзяцей знайшоўся той (ці тыя), хто давёў настаўніцу да нервовага зрыву. І тыя, хто зазняў гэта на камеру.

Трохі пра сам ролік. Вядома, ён жудасны. І ніхто не спрачаецца з тым, што нельга вось так – на дзіця матам. Але ж гэта не пачатак гісторыі. Нават да таго, як у сеціве з'явіліся аповеды іншых дзяцей і іхніх бацькоў, было зразумела: гэтаму папярэднічаў канфлікт.

І калі ў некага (мяркуючы з спрэчак у сацсетках) ёсць сумненні, што настаўнік доўга і цярпліва спрабаваў угаварыць малагадовага парушальніка парадку перш, чым сарваўся, у мяне іх не было. Але давайце разважаць чыста тэхнічна. Ты бачыш нешта надзвычайнае. Колькі хвілінаў спатрэбіцца на тое, каб дастаць тэлефон, уключыць рэжым здымкі, сфакусаваць? Наўрад ці паспееш злавіць кадр. Тут – цалкам відавочна – здымка пачалася раней. Гэта значыць, пакуль адзін метадычна і стрымана даводзіў настаўніцу, іншы гэтак жа стрымана здымаў. А потым аднёс запіс дадому, паказаў бацькам. І тата (!) гэтаксама стрымана выразае з роліка найбольш пікантны момант і выкладвае ў сетку.

Вось гэты герой гісторыі для мяне сапраўды адмоўны. Не, я зусім не за прыхарошванне рэчаіснасці, не за тэзіс «настаўнік заўсёды мае рацыю». Але вось так: абрэзаць усе апраўдальныя моманты, не паспрабаваць пагутарыць з настаўніцай або адміністрацыяй школы, хайпануць у сеціве, ламаючы жыццё чалавеку... Ніхто не абавязаны са мной згаджацца, але... асадак гадкі. Праўда ў тым, што ўсе кампраметоўныя відэа настаўнікаў у сеціве зробленыя менавіта так.

Мімаволі ўспомнілася гісторыя, што гэтаксама бурна абмяркоўвалася нядаўна ў Беларусі. Гаспадар крамы сэканд-хэнд выклаў у сеціве відэа, на якім зазнята, як дама крадзе былыя ва ўжыванні трусы. Сумнеючыся, яна падала ў суд за зняслаўленую рэпутацыю і перамагла. Не ведаю, ці хопіць духу ў настаўніцы запатрабаваць кампенсацыю за маральную шкоду. Тым больш што акрамя чыста маральных перажыванняў ёй давялося перажыць страту працы. Але я была б на яе баку.

Паўтаруся, я не апраўдваю нецэнзурную лаянку на адрас дзіцяці і пагрозы – калі такія былі. Настаўніца публічна папрасіла прабачэння. Але гэта не тая правіна, за якую трэба неадкладна звальняць. Вымова, пазбаўленне прэміі. Прычынай звальнення стала менавіта паднятая шуміха. І сістэма, якая імкнецца ўсё непрывабнае хаваць, а калі схаваць немагчыма – неадкладна караць напаказ, каб іншым непанадна было. Без разбору, апытання сведак.

Вернемся да відэаздымкі. Сёння яна даступная кожнаму. Значыць, што ж? Можна без папярэджання несанкцыянавана здымаць любога чалавека і потым ціснуць на яго тым, што выкладзеш у інтэрнэт кадры, дзе ён з розных прычынаў не вельмі добры? Ды тут жа крыніца маніпуляцый, шантажу. Можна планамерна давесці да зрыву практычна любога чалавека, зазняць патрэбны момант – і пазбавіцца ад патрабавальнага педагога. У дзяцей жа свае крытэрыі «дрэнны – добры». Некаторыя мне наўпрост так і кажуць: добры настаўнік не перашкаджае з тэлефонам гуляць, тлумачыць нешта каля дошкі і ні да кога не прыстае.

А ведаеце, колькі разоў я з цяжкасцю стрымлівалася, каб не ўзяць у клас відэакамеру GoPro і не зазняць, як паводзяць сябе асобныя вучні? Не для выкладвання ў сетку. А для таго, каб прадэманстраваць бацькам. А калі будзе неабходна – і міліцыі. Таму што ёсць зусім некіравальныя падлеткі. Прычым у мяне хапае досведу адрозніць гіперактыўнае дзіця ад чалавека хоць і няпоўнагадовага, які выдатна разумее, што ён робіць, і ўпіваецца беспакаранасцю.

Чаму я гэтага не рабіла? Сумневы ў законнасці. Няўпэўненасць, што падтрымаюць калегі і кіраўніцтва. Бо ўсякая непрыемная падзея ў школе можа адбіцца на яе рэйтынгу. А гэта чамусьці страшней, чым пакрываць выхадкі малагадовых хуліганаў. Дзіўна, праўда? Год таму мне давялося быць на сустрэчы з прадстаўнікамі Міністэрства адукацыі, якія горача запэўнівалі, што школу трэба заахвочваць, а не караць, калі там выкрываюць факты правапарушэнняў і спыняюць магчымага будучага злачынцу. Але на практыцы ўсё не так. І жывуць настаўнікі і дырэктары паводле прынцыпу: датрываць і выпусціць. Добра, што такіх вучняў няшмат. Часам ідзеш на ўрок і разумееш, што больш сілаў сыдзе не на тое, каб цікава і зразумела тлумачыць, віртуозна рашаць задачы, а на тое, каб не сарвацца, не выпусціць сітуацыю з-пад кантролю. І ўсё ж ёсць класы, дзе праца ў радасць. Ёсць дзеці, якім цікава вучыцца. І гэта дае сілы спраўляцца з рознымі сітуацыямі, не сыходзіць з прафесіі.

Многія выказваюць думку, што добра б усе класы забяспечыць відэакамерамі. Тады ўсе на віду: і настаўнікі, і вучні. Напэўна, для развязання канфліктаў гэта выхад. Але ёсць жа небяспека ператварыць школу ў шоу «За шклом». Знікне нешта вельмі важнае, чалавечае. У кожным класе свой мікраклімат. У адным трэба жорстка трымацца нормаў і правілаў, крок у бок – і гэты клас ты ўжо не ўтрымаеш. У іншым – можна пажартаваць, адарвацца ад тэмы, убачыўшы, напрыклад, што дзеці ўзбуджаныя, – разабрацца ў сітуацыі, якая абсалютна не тычыцца твайго урока, пагаварыць шчыра. Расказаць нешта па-за праграмай. Закрануць спрэчную праблему. Ці змагу я так працаваць перад аб'ектывам камеры? Не ўпэўненая. Ператварыцца ў чалавека-машыну, які заўсёды дзейнічае паводле інструкцыі, каб не было да чаго прычапіцца, не хочацца.

Так што з камерамі я не спяшалася б. Ды і чыста матэрыяльна: гэта калі і адбудзецца, то не хутка. А вось дапоўніць Кодэкс аб адукацыі пунктамі пра абавязкі ўсіх удзельнікаў працэсу даўно час. Пра адказнасць навучэнцаў і іхніх бацькоў за прыніжэнне іншых навучэнцаў і педагогаў, за парушэнне права аднакласнікаў на атрыманне ведаў, за псаванне школьнай (дзяржаўнай) маёмасці. Гэта неабходна зрабіць, пакуль аўтарытэт школы, які імкліва падае, яшчэ не ўпаў да нуля. І галоўнае – не толькі прапісаць правілы на паперы, але і выразна распрацаваць механізм іх дзеяння.

Напісаць каментар 119

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках