«Дакумент па-за законам»: Як з беларускіх кіроўцаў патрабуюць грошы

Што не так з практыкай эвакуацыі аўто ў нашай краіне?

Тэматыка прымусовай эвакуацыі не памрэ ніколі – менавіта да такога меркавання прыйшла рэдакцыя Аўтабізнэсу, калі колькасць паведамленняў пра незаконныя, з словаў нашых чытачоў, эвакуацыі стала павялічвацца з кожным днём.

Вось адна з апошніх сітуацый.

Аляксей: «Нядаўна мая жонка прыпаркавала аўтамабіль не паводле ПДР, у зоне дзеяння забароннага знака. Экіпаж ДАІ каля машыны ўбачыў наш знаёмы і паведаміў мне праз тэлефон. Я адразу падышоў да аўтамабіля, які ўжо паспелі пагрузіць на эвакуатар. Інспектар ДАІ даў каманду паставіць аўто на месца, пасля склаў пастанову пра парушэнне і з'ехаў. З парушэннем мы пагадзіліся, але вось з дакументам, які прадстаўнік "Белспецаўтаэвакуацыі" перадаў нам на рукі, – не. Паводле яго мы павінны заплаціць 60 рублёў за паслугі эвакуацыі. Але эвакуацыі ж не было, за што плаціць?»

Глядзім на дакумент, выдадзены парушальніку правілаў паркоўкі:

Працэс прымусовай эвакуацыі прадугледжаны арт.8.10 ПВКаАП Беларусі.

Артыкул 8.10. Затрыманне і прымусовае адбуксаванне (эвакуацыя) транспартнага сродка

1. Супрацоўнік Дзяржаўнай аўтамабільнай інспекцыі мае права рабiць затрыманне і прымусовае адбуксаванне транспартнага сродку і дастаўляць яго на ахоўную стаянку, калі асобай, якая кіравала транспартным сродкам, здзейсненае адміністрацыйнае правапарушэнне, прадугледжанае артыкуламі 18.16 і 18.19 Кодэкса Рэспублікі Беларусь пра адміністрацыйныя правапарушэнні, пры адсутнасці іншай магчымасці даставіць транспартны сродак да месца захоўвання. Пры здзяйсненні кіроўцам адміністрацыйнага правапарушэння, прадугледжанага часткамі 1-4 артыкула 18.22 Кодэкса Рэспублікі Беларусь пра адміністрацыйныя правапарушэнні, у выніку якога створаная перашкода для дарожнага руху або паўстала пагроза бяспекі грамадзянаў, супрацоўнік Дзяржаўнай аўтамабільнай інспекцыі мае права рабіць прымусовае адбуксаванне (эвакуацыю) такіх транспартных сродкаў на ахоўную стаянку, калі кіроўца не знаходзіцца ў транспартным сродку або ў непасрэднай блізкасці ад яго.

Тут ёсць адна важная ўмова: калі кіроўца знаходзіцца ў непасрэднай блізкасці ад транспартнага сродку, то прымусовая эвакуацыя не ўжываецца.

Астатнія моманты гэтай працэдуры рэгламентуюцца Інструкцыяй аб парадку прымусовага адбуксавання (эвакуацыі) транспартнага сродку і змяшчэння яго на ахоўную стаянку, адбуксавання транспартнага сродку без змяшчэння яго на ахоўную стаянку і блакавання колаў транспартнага сродку, зацверджанай Пастановай СМ РБ №986.

Дык вось, у гэтым нарматыўным акце вы не знойдзеце такога дакумента, як "акт прыёму-перадачы транспартнага сродка пры невыкананні абавязальніцтваў у кампенсацыі выдаткаў". І ў ПВКаАП, і ў Інструкцыі ідзе гаворка пра пратакол агляду. У ім паказваюцца месца, з якога робіцца эвакуацыя, і адрас ахоўнай стаянкі, куды будзе змешчаны транспартны сродак, а таксама іншыя неабходныя звесткі.

Як бачым, у акце, выдадзеным Аляксею, з зразумелых прычынаў не пазначана, куды аўто дастаўлялася на захоўванне. А паколькі яно нікуды не дастаўлялася, то і эвакуацыі як такой не было. Пагрузка аўтамабіля на эвакуатар і спуск назад былі, але эвакуацыі не было.

Паводле акта ўладальнік аўтамабіля павінен заплаціць 60 рублёў. Адкуль узяўся гэты лік? Адказваем: з афіцыйнага нарматыўна-прававога акта, якім такі тарыф зацверджаны.

Але мы павінны чытаць даслоўна, за што нас абавязваюць плаціць менавіта 60 рублёў: "Прымусовае адбуксаванне транспартнага сродку на ахоўную стаянку – 60 рублёў". І адзінка вымярэння красамоўная – "дастаўка", што азначае, што транспартны сродак усё ж павінен быць дастаўлены менавіта на ахоўную стаянку, а не хоць куды.

Калі дастаўкі на стаянку не было, то і тарыф гэты не ўжываецца. А за пад’ём аўто і ягонае вяртанне з эвакуатара ніякіх тарыфаў закон не вызначае.

І яшчэ: пры прымусовай эвакуацыі трэці асобнік пратакола агляду (а не акта) захоўваецца на стаянцы, якая прыняла аўто на захоўванне. І вяртаецца транспартны сродак уладальніку пад подпіс у трэцім асобніку пратакола гэтага самага агляду.

14. Уласнік (уладальнік) транспартнага сродку або ўпаўнаважаная ім асоба пры атрыманні транспартнага сродка распісваецца ў пратаколе агляду транспартнага сродка.

Таму ніякім "актам прыёму-перадачы" вяртанне аўтамабіля ягонаму ўладальніку Інструкцыяй не рэгламентаванае – толькі запісам у пратаколе агляду.

А цяпер адхілімся ад юрыдычных нормаў і задамо сабе пытанне з вобласці логікі: як можна нешта перадаць (вярнуць), калі афіцыйна гэта ў таго, хто перадае, не знаходзілася, ды яшчэ патрабаваць за гэта грошы?

Можна колькі заўгодна вынаходзіць розныя дакументы, не прадугледжаныя законам, але іхняя юрыдычны вага будзе вельмі сумнеўнай, іх можна аспрэчыць. У падобных сітуацыях аптымальным варыянтам будзе зварот у пракуратуру з патрабаваннем ужывання захадаў і скасавання дакументаў, якiя не прадугледжаныя дзейным заканадаўствам.

Закон РБ "Аб пракуратуры Рэспублікі Беларусь"

Артыкул 4. Задачы і кірункі дзейнасці пракуратуры

1. Задачамі пракуратуры з'яўляюцца забеспячэнне вяршэнства права, законнасці і правапарадку, абарона правоў і законных інтарэсаў грамадзянаў і арганізацый, а таксама грамадскіх і дзяржаўных інтарэсаў. У мэтах выканання гэтых задачаў пракуратура ажыццяўляе нагляд за:

дакладным i аднолькавым выкананнем законаў, дэкрэтаў, указаў і іншых нарматыўных прававых актаў рэспубліканскімі органамі дзяржаўнага кіравання і іншымі дзяржаўнымі арганізацыямі, падпарадкаванымі Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь, мясцовымі прадстаўнічымі, выканальнымі і распарадчымі органамі, грамадскімі аб'яднаннямі, рэлігійнымі арганізацыямі і іншымі арганізацыямі, службовымі асобамі і іншымі грамадзянамі, у тым ліку індывідуальнымі прадпрымальнікамі (далей – нагляд за выкананнем заканадаўства).