Як школьнікі абудзілі дарослых і ўладу

У свеце пачалася сапраўдная «зялёная рэвалюцыя».

Сталіца Нямеччыны стала цэнтрам глабальнай стачкі, арганізаванай моладзевым экалагічным рухам Fridays for future. Адно з галоўных патрабаванняў - хуткая адмова ад вугальных электрастанцый, паведамляе «Немецкая волна».

Свае плакаты яны намалявалі самі, каляровымі фламастарамі на няроўна абрэзаных кавалках кардонных скрынак. «У нас няма запасной планеты», - напісана на адным. На іншым: «Тут становіцца горача». На трэцім проста «выратуйце Зямлю». Група аднакласніц з раёна Хелерсдорф на ўсходзе Бэерліна прыехала 20 верасня ў цэнтр горада з плакатамі, каб падтрымаць патрабаванні глабальнай акцыі ў абарону клімату Fridays for Future («Пятніцы дзеля будучыні»).

У адказ на пытанне, чаму яны наважылі далучыцца да акцыі, адна з іх, 13-гадовая Лея, адказвае проста: «Мне страшна. Страшна, што планета гэтага больш не вытрымае. І хоць на першы погляд здаецца, што ўсё нармальна, напраўду сітуацыя драматычная».

Яе сяброўка Лара дадае, што зразумела, што клімат мяняецца, у той момант, калі зімой не стала снегу - і простыя дзіцячыя забавы тыпу катання на санках сталі немагчымымі. «Гэта, вядома, не самае галоўнае пацверджанне змены клімату, але самае нагляднае», - кажа яна. Яшчэ адна ўдзельніца акцыі Селіна тлумачыць: «Мы хочам, каб палітыкі ўбачылі і пачулі нас. І што для нас гэта вельмі важна».

Не заўважыць гэты натоўп у цэнтры Бэрліна было немагчыма - уся плошча ля Брадэнбургскай брамы і ўвесь бульвар, які вядзе ў бок заходняй часткі горада. Прабрацца да сцэны ў Брадэнбургскія брамы было немагчыма яшчэ за гадзіну да пачатку мітынгу, а каб выбрацца з натоўпу, трэба было прадзірацца праз масы людзей не менш за дзесяць хвілін.

У 13.30 арганізатары паведамілі, што колькасць удзельнікаў акцыі перавысіла 100 тысяч чалавек, а яшчэ праз гадзіну - 270 000. І гэта толькі на галоўным мітынгу ля Брадэнбургскіх варот. А акцыямі быў ахоплены ўвесь горад. Першыя крычалкі сталі чутныя ля ведамства федэральнага канцлера ўжо а 9 раніцы - сотня школьнікаў арганізавала спантанны флэшмоб.

Незадоўга да гэтага калона раварыстаў заблакавала ажыўленую плошчу ў заходняй частцы горада, а на працягу ўсяго дня прыходзіла інфармацыя аб спантаннай блакадзе асобных вуліц. Да поўдня паліцыя выставіла дадатковае ачапленне вакол рэзідэнцыі Ангелы Мэркель, на ўсялякі выпадак. Усё ж такі размах акцыі - унікальны.

Гістарычнае па колькасці ўдзельнікаў шэсце ў Бэрліне

Апошні раз такія масы людзей выходзілі на вуліцы нямецкай сталіцы больш за дзесяць гадоў таму - каб убачыць і пачуць тады яшчэ прэтэндэнта на пасаду прэзідэнта ЗША Барака Абама. Але такога маштабу акцый у абарону клімату не было - з 7 раніцы да позняга вечара па ўсім горадзе было запланавана звыш 30 мітынгаў, дэманстрацый, пікетаў і, вядома, рэйв (які Бэрлін без рэйву).

З заклікам выйсці на вуліцы да жыхароў сталіцы Нямеччыны звярнуліся не толькі эколагі, але і прафсаюзы, прыватныя фірмы і нават царква. Некаторыя буйныя кампаніі - напрыклад, Siemens або энэгетычны канцэрн Vattenfall - выдалі сваім супрацоўнікам магчымасць схадзіць на мітынг у працоўны час, зрэшты, з умовай, што яны адпрацуюць прапушчаныя гадзіны. Работнікам гарадскіх устаноў таксама было дазволена паўдзельнічаць у акцыі - але з аналагічнай умовай.

Больш за тое, кіруючая ў гарадскім парламенце кааліцыя з трох партый - сацыял-дэмакратаў, «зялёных» і Левай партыі - заклікала бэрлінскія школы замест урокаў адправіць вучняў на дэманстрацыі. Гэтага закліку, аднак, пайшлі далёка не ўсе - у некаторых школах і гімназіях за адсутнасць на ўроках школьнікі атрымалі прагул.

«Пераломны момант для клімату і для палітыкі»

Сярод выступоўцаў на пятнічнай акцыі ў Бэрліне быў і дырэктар Патсдамскага інстытута вывучэння кліматычных змяненняў Ёхан Ракстрэм (Johan Rockström). Інстытут лічыцца адным з вядучых навуковых устаноў Нямеччыны ў пытаннях змены клімату. Са слоў Ракстрэма, чалавецтва знаходзіцца на пераломным этапе.

З аднаго боку, глабальная пятніцкая акцыя ў абарону клімату сведчыць пра тое, што патрабаванні з усяго свету аб хуткай стабілізацыі клімату набіраюць дынаміку. І што палітычныя інстанцыі ўсвядомілі важнасць моманту і пачынаюць дзейнічаць.

Але з іншага боку, на жаль, канстатуе навуковец, і для экасістэм надышоў пераломны момант: каралы адміраюць, Грэнландскія ледавікі імкліва растаюць, пачашчаюцца экстрэмальныя пагодныя з'явы тыпу паводак і засух. Калі палітыкі будуць дзейнічаць занадта павольна, яны не змогуць забяспечыць бяспеку і дабрабыт сваіх грамадзян. «Гэта навуковы факт», - мяркуе ён.

Мэта - поўны пераход Нямеччыны на АКЭ да 2035 года

Але аднымі шэсцямі і плакатамі справа не абышлася - ужо ў першай палове дня радыкальна настроеныя дэманстранты пачалі блакаваць аўтамабільны рух у розных раёнах горада.

На другую палову дня была запланавана «акцыя грамадзянскага непадпарадкавання» - напярэдадні гарадскія газеты, спасылаючыся на свае крыніцы ў паліцыі, паведамлялі, што да пратэстаў далучыліся радыкальныя левыя, якія хочуць выкарыстоўваць экалагічны пратэст у сваіх мэтах.

Шэсце ў цэнтры Бэрліна і выніковы мітынг-канцэрт каля Брадэнбургскай брамы - кульмінацыя акцыі. Галоўныя патрабаванні яе ўдзельнікаў - поўная адмова ад вугальных ЦЭС да 2030 года і поўны пераход Нямеччыны на аднаўляльныя крыніцы энергіі (АКЭ) да 2035-га.