Выбух у Нёнаксе: з'явіліся новыя факты і версіі

Мясцовыя журналісты правялі ўласнае расследаванне.

На фоне афіцыйнага замоўчвання інцыдэнту, які адбыўся 8 жніўня ў акваторыі Белага мора насупраць вёскі Нёнакса, застаюцца некалькі відавочных фактаў, і з'яўляецца ўсё больш меркаваных падрабязнасцяў і версій здарэння. «Беламорканал» публікуе відэа замераў радыяцыі, зробленых днём 31 жніўня непадалёк ад двух кінутых пасля выбуху пантонаў.

Спачатку – факты

У вусці ракі Вярхоўкі на пясчанай касе дзвінскай губы Белага мора да гэтага часу застаюцца два металічныя пантоны, якія моцна «фаняць». Ва ўсякім выпадку, днём 31 жніўня яны там яшчэ былі, і дакладна «фаніла» ад урыўкаў тросаў і тэхнічнага смецця, параскіданага наўпрост па пясчаным пляжы паблізу ад пантонаў. Адзін з іх, з расказаў мясцовых жыхароў, вынесла да берага 9 жнiўня; другі, з прыкметна пакарабачаным абсталяваннем на ім, даставілі сюды ж дзён праз пяць пасля выбуху два буксіры.

Паводле замераў, зробленых блізу гадзіны дня 31 жніўня, фон за паўтары сотні метраў ад пантонаў, побач з абрыўкамі іх рыштунку і іншым смеццем, складаў ад 70 да 186 мікрарэнтгенаў за гадзіну. Велічыні замераў, зробленых на тым жа месцы неўзабаве пасля з'яўлення пантонаў, былі яшчэ вышэйшыя: максімальны ўзровень дасягаў 750 мікрарэнтгенаў за гадзіну. На саміх пантонах без адпаведнай абароны мераць узровень радыяцыі ні тады, ні цяпер – дурняў не знайшлося. Ні агароджы, ні аховы, ні папераджальнай інфармацыі па перыметры небяспечных канструкцый 31 жніўня – не было.

Дзіцячая чырвоная футболка, распятая на палках у форме сцяжка – з'яўляецца хутчэй самадзейнасцю мясцовых жыхароў, чым папераджальным знакам і ўжо тым больш агароджай небяспечнага перыметра. Высокі металічны крыж, усталяваны паблізу на беразе некалькі гадоў таму, з памятнага знака цяпер ператвараецца ў злавесны знак. Пра тое, што вусце Вярхоўкі было ўлюбёным месцам адпачынку нёнакшанаў на моры, цяпер застануцца толькі ўспаміны.

Наўпрост ад пантонаў да цэнтра вёскі або да пасажырскай чыгуначнай станцыі Нёнаксы – 4 кіламетры. Фон абмежаваны тэрыторыяй, непасрэдна прылеглай да двух кінутых на водмелі пантонаў. На астатніх адрэзках беламорскага берагу ў раёне Нёнаксы, а таксама ў самім сяле фон не перавышае 14 мікрарэнтгенаў за гадзіну.

Таксама нельга не заўважыць, што ўвесь беламорскі бераг ад Солзы да Нёнаксы ў разгар гэтага летняга рыбалоўнага сезону – пустуе. Уплываюць дзве прычыны: афіцыйная забарона на выхад маламерных судоў у Дзвінскую губу, і натуральны страх рыбакоў злавіць замест рыбы – дозу радыяцыі. Насельніцтва Нёнаксы застаецца ўстрывожаным праз адсутнасць інфармацыі, якая павінна служыць іх бяспекі. Кінутыя і, верагодна, не дэзактываваныя пантоны, якія свабодна абмывае марская вада побач з вусцем ракі Вярхоўкі, толькі дадаюць трывогі.

Версіі і чуткі

Беручы пад увагу, што людзі, якія ведаюць падрабязныя дэталі таго, што здарылася 8 жніўня ля берагоў Нёнаксы, з зразумелых прычынаў афіцыйна маўчаць, мы можам апавесці толькі меркаваную версію інцыдэнту.

Паводле аднаго з варыянтаў, на палігон у Белым моры нейкі выраб патрапіў «крыламі звонячы» і сваім ходам, быўшы запушчаным з іншага месца. Праз некаторы час была праведзеная спроба падняць лётнага бадзягу, аднак (нешта пайшло не так?) зусім падымаць не сталі. Другая спроба падняць са дна лётны аб'ект была зробленая 8 жніўня і стала, як вядома, зусім няўдалай.

Меркаванні і выказванні пра выбух моцна адрозніваюцца адно ад другога. Ходзяць размовы, што выбухаў (без спасылак на нарвежскіх сейсмолагаў) і ўвогуле было два, з дыстанцыяй некалькі секундаў, абодва адбыліся пад вадой, на адносна невялікай глыбіні. Верагодна, частку матэрыялу ўтылізавалі на дне (ці дапушчальна такое, калі гэта сапраўды адбылося?) у месцы выбуху.

У Нёнаксе частка людзей мяркуе, што выпрабаванні гэтай зброі будуць і надалей праводзіць прыкладна тым жа спосабам, як гэта адбывалася раней – з цэлямі на Беламорскім палігоне. З іншага боку, пасля выбуху 8 жніўня прадстаўнікі Расатама імкліва пакінулі Нёнаксу, пакідаўшы ўсё.

І, нарэшце, 31 жніўня людзі загаварылі, што два пантоны з «фонам» хочуць па-ціхаму распілаваць на месцы іх цяперашняй «стаянкі», а потым вывезці і закапаць недзе ў лесе. Шэдэўральная паводле ўзроўню эфектыўнасці і бяспекі пастанова!

«Беламорканал» больш чым упэўнены, што ўсе прыведзеныя версіі і чуткі напэўна апынуцца толькі чуткамі. Бо Міністэрства абароны і дзяржаўная ўлада не могуць ставіцца да ўласнага мірнага насельніцтва як да закладнікаў альбо жыхароў захопленай варожай тэрыторыі: трымаць іх у страху і неабазнанасці як патэнцыйных, а часам і рэальных ахвяраў. Інакш гэта – адкрыты генацыд уласных грамадзянаў.