19 сакавiка 2024, aўторак, 13:52
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Дзікія танцы ля нафтавай трубы

33
Дзікія танцы ля нафтавай трубы
Уладзімір Халіп

Краіна ўпэўнена ўступіла ў год цудаў.

Але відавочных пераменаў амаль ніхто і не заўважыў. Таму што гэта фенаменальная падзея адбывалася ў тую самую ноч, калі ўсе адкрывалі шампанскае і зычылі адзін аднаму шчасця і ўсякіх выгод. А за вокнамі ўжо грукаталі і дымілі некантраляваныя ўладамі феерверкі. Так што астранамічныя назіранні або звычайнае сачэнне з прычын аб'ектыўных былі немагчымыя.

Першай нешта нядобрае адчула ўлада. Пасля цесных стасункаў з Дзедам Марозам і іншымі Снягуркамі яна паспрабавала вярнуцца да няўхільнага выканання сваіх вертыкальных паўнамоцтваў. Натуральна, пачала з самага галоўнага - з праверкі стану энэргетычнага жыццезабеспячэння краіны. Але варта толькі наблізіцца да стратэгічнага аб'екту, як адразу пачалося нешта няўяўнае.

У трубе нафтаправода нешта дзёрзка рохнула, пагрозліва зашыпела, і наступіла мёртвая цішыня. Можна было пачуць нават, як падаюць рэдкія сняжынкі. А дзесьці далёка патрэскваюць у небе кітайскія хлапушкі. Гэта магло азначаць толькі адно: у трубе - ні кроплі нафты. Прывід няўхільнай катастрофы амаль імгненна абазначыўся ў цёмным куце пункта асаблівага кантролю. Нейкія пахабныя цені праслізнулі па бетоннай сцяне. Злавесна падморгвала і кудысьці яхідна клікала аварыйная лямпачка. Трэба было без прамаруджвання шукаць выйсце. Інакш - гамон. Усе надзеі і разлікі на магчымы цуд у новым, 2020 годзе накрывалі медным тазам. Усходні сябар і брат пачынаў чарговы этап зацяжной эканамічнай вайны.

Мільганула першая ўсвядомленая думка: раздаць народу тыя дзевяць мільёнаў аўтаматаў, якія калісьці абяцаў. Але задуму давялося адкінуць адразу, бо фінал такіх задум непрадказальны. Куды надзейней склікаць вялікую нараду свяцілаў прыдворнай думкі і ў працэсе імклівага мазгавога штурму неадкладна знайсці альтэрнатыву. Але старанныя памочнікі раптам хорам заявілі, што такое слова ў вялікім драздоўскім слоўніку адсутнічае і ніхто ўжо не памятае, што б гэта значыла. Карацей, поўны тупік. І дзе шукаць выйсце, ніхто не скажа.

І вось тады абазначыўся раптоўна і нават матэрыялізаваўся збольшага нехта «дзядзька Міша». Бескарыслівы сябар, вандроўны мецэнат і нават быццам бы паэт. І вядома, дабрадзей. Сціплы. Бескарыслівы. І з падарункам, як звычайна. Заўсёды ў яго напагатове якая-небудзь цацанка для добрага чалавека. Бабе кветкі, дзецям марозіва. А то і «Майбах» каму трэба. Без усякай карысці - ад паўнаты пачуццяў. Вось і на гэты раз пакорліва падставіў плячо ў цяжкую хвіліну. І ў заглухлай трубе нешта забулькала радасна, і ў паветры распаўсюдзіўся неспасціжны пах даўно забытай сарсапарэлі. Прашалясцела збянтэжаная здагадка: ды ніяк нафта?..

Але перш за ўсё, грымнуў баль. Не просты - венскі. Прадбачліва і бесцырымонна адціснуты ў вядомага тэатра. І не дарэмна, як потым выявілася. На гэты бліскучы баль у стылі позняга калгаснага рэнесансу зляцелася імгненна эліта апошняга рэжымнага прызыву. У асноўным, спартоўцы і вяртухаі. А таксама дамы ў асартыменце. Весяліліся напрапалую. Тэлевізія з усіх сіл імкнулася, каб адгалоскі такой эпахальнай падзеі данесці да самых далёкіх ускраін. Бабулі з забытых вёсак толькі тым і занятыя ў чаканні аўтакрамы, што абмяркоўваюць палка гэтую тэлевізійную падзею. Нават навагодні канфуз з пастаўкай нафты неяк непрыкметна адышоў у іх на далёкі план. Гэта ж трэба, як начальства скача!

А каб замацаваць надоўга стан усеагульнай радасці, у інфармацыйную прастору ўмельцы запусцілі дужа аптымістычны слых з малюначкам. Быццам золата дзяржаве няма куды падзець. Можна мора нафты закупіць. Праблемы з газам утрэсці. З усімі пазыкамі разлічыцца. І яшчэ на рамонт пыласоса нешта застанецца.

Вось толькі эканамісты ўсякія вечна псуюць людзям настрой. Падлічылі і адзначылі, што нафты ад шчадрот выпадковага дзядзькі выстарчыць на кароткі тэрмін. Гэта ўсяго толькі нейкіх пяць-дзесяць адсоткаў ад таго, што патрабуецца для загрузкі нашых НПЗ. А дзе і як здабыць тыя няшчасныя дзевяноста адсоткаў, якіх бракуе, ніхто сказаць не можа. І нават легендарны дзядзька Міша панурыўся і збянтэжана маўчыць.

Год цудаў імкліва перарастаў у нешта недарэчнае. І выявіліся раптам нейкія прасторавыя з'явы. Папаўзлі нават чуткі, быццам па горадзе блукае экзатычная пара нейкіх замежных турыстаў. Дама зухавата прадстаўляецца інфляцыяй, а джэнтльмен – крызісам.

Знікаюць раптоўна. А потым з'яўляюцца зноў. Цікавяцца курсам мясцовай валюты. І нават спрабуюць мінакам чытаць па паперцы выкручасты афарызм нейкага мясцовага начальніка: «Прынцыпы дзяржаўнай эканамічнай палітыкі, якую мы фармавалі гадамі, застануцца нязменнымі». Але гэта яшчэ дробязь у параўнанні з тымі чуткамі, якія даходзяць з чынавенскіх кабінетаў. Быццам бы наша раптам ажылая труба цяпер падае ледзь прыкметныя прыкметы жыцця. Пастаўкі газу наогул падоўжаныя толькі на два месяцы. А далей што?..

Ідэя атрымання ўсіх выгод з аднаго крана, ды да таго ж льготнымі коштамі, відавочна, загадала доўга жыць. Занадта дорага абышлася краіне гэтая недарэчная пагоня за ўяўнай таннасцю. Дыверсіфікацыя крыніц энэргазабеспячэння - справа цяжкая і да таго ж істэрычнай спешцы чужая. А аднаўленне звыклых старых схем і зусім безнадзейнае. Крамлёўскі сябар і хаўруснік упарта трымае паўзу, выразна памахваючы трыццаць першай картай з калоды ўсім вядомай. Мэты паглыблення застаюцца ранейшымі. І спосаб ліквідацыі чынавенскіх памылак даўно вядомы - аншлюс у абмен на нафту і газ.

На планеце няма ніводнай краіны, якая так бяздарна развязвала б свае элементарныя праблемы. Крамлём ужо дадзеная каманда: дзейнічаць жорстка і бесцырымонна. У Маскве ўжо сур'ёзна абмяркоўваюць магчымыя тэрміны канчатковай стадыі «паглыбленай інтэграцыі». Нават самы тупы рэжым не мог бы не зразумець, што навязаная хаўруснікам гульня ў трыццаць адно – гэта банальны лахатрон. Там загадзя вядома, хто ў выніку павінен застацца ў дурнях. І нават быццам бы казырны туз у такой гульні абавязкова ператвараецца ў шасцёрку.

Але закавыка ў тым, што і спрытнаму партнёру тут таксама нічога не свеціць. Інтэгратары занадта захапіліся працэсам. І не заўважылі глыбокіх і відавочных пераменаў. Не зразумелі і не ўлічылі, што лёс гэтай краіны будуць вызначаць не ўчорашнія тузы, пераведзеныя партнёрамі ў склад шасцёрак, а дзевяць з паловай мільёнаў грамадзян Беларусі. Цана свабоды ім вядомая.

І што такое акупацыя, тут ведае кожны.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Напісаць каментар 33

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках