28 сакавiка 2024, Чацвер, 18:08
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Міхаіл Пастухоў: Расея можа ўмяшацца ў ход прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі

36
Міхаіл Пастухоў: Расея можа ўмяшацца ў ход прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі
МІХАІЛ ПАСТУХОЎ

Імідж беларускага дыктатара сур'ёзна падарваны.

Навошта Уладзіміру Пуціну спатрэбілася «канстытуцыйная рэформа»? Як будуць будавацца стасункі паміж Крамлём і афіцыйным Менскам у новых рэаліях? Які лёс чакае «саюзную дзяржаву» і Беларусь? На пытанні «БелГазеты» адказаў доктар юрыдычных навук, прафесар Міхаіл Пастухоў.

– Якую камбінацыю задумаў Пуцін?

– Відавочна, што зробленая спроба ўмацаваць аднаасобную ўладу, атрымаць дадатковыя апоры гэтай улады, у тым ліку шляхам выкарыстання такога малазначнай інстытута, як Дзяржрада. Менавіта Дзяржрада як калектыўны орган асабліва давераных асобаў можа стаць кропкай апоры для Пуціна. На мой погляд, ён можа стаць старшынём гэтага органа, абапіраючыся на сілавыя структуры. У той самы час пасада прэзідэнта ператворыцца ў мяккую цацку. Яе ролю можа выконваць любы з блізкага атачэння Пуціна. Да прыкладу, Кірыенка. Урад, як заўсёды, будзе адказваць за рэальнае становішча справаў у краіне і на яго заўсёды можна перавесці стрэлкі.

У якасці «пернікаў» у ініцыятыве Пуціна выкарыстоўваецца абяцанне істотна павысіць узровень прыбыткаў насельніцтва, усяляк стымуляваць нараджальнасць. Як гаворыцца, народу – пернікі, а кесару – кесарава, г.зн. уладу.

Рэфармаваць Канстытуцыю і ўмацаваць аднаасобную ўладу збіраюцца без усялякіх падставаў. Зусім нечаканай з'яўляецца і адстаўка ўрада. Ці то Пуцін з Мядзведзевым не падзялілі пасады, ці то яшчэ нешта адбылося. Інакш цяжка растлумачыць паспешлівую адстаўку ўрада з прызначэннем ужо на наступны дзень новага прэм'ер-міністра.

У Канстытуцыі збіраюцца змяніць палажэнне пра тое, што нормы міжнароднага права маюць прыярытэт над нацыянальным заканадаўствам. Тым самым Расея мае намер адмовіцца ад стандартаў міжнароднага права. Сярод іншага, Пуцін выказаў незадаволенасць пастановамі Еўрапейскага суда ў правах чалавека, які часта прызнае Расею парушальніцай правоў чалавека ў Радзе Еўропы. Гэтая акалічнасць таксама выклікае сур'ёзныя асцярогі.

– Часовыя рамкі канстытуцыйных пераўтварэнняў у Расеі вызначаныя?

– Паводле інфармацыі расейскага палітолага Піянткоўскага, канстытуцыйны рэферэндум плануецца на пачатак траўня. У гэты час расейскія ўлады збіраюцца шырока адсвяткаваць 75-годдзе перамогі над Нямеччынай. З новымі паўнамоцтвамі Пуцін можа прэтэндаваць на статус самадзержца, хоць тэрмін ягоных прэзідэнцкіх паўнамоцтваў захоўваецца да 2024 г.

– У выніку Пуцін атрымлівае кесарава, а расейцы атрымліваюць...

– ...Невялікія пернікі ў выглядзе павышэння заробкаў, пенсій, дапамог. Шматдзетныя сем'і атрымаюць мацярынскі капітал – усім цукерка. Але асноўны пірог дастанецца Пуціну і ягонаму асяродку.

– Такім чынам, Пуцін развязаў «праблему-2024», не звяртаючыся да дапамогі «саюзнай дзяржавы».

– Так, Крэмль можа правесці сваю канстытуцыйную камбінацыю і развязаць праблему пралангацыі ўлады. Але палітыка т.зв. інтэграцыі прадоўжыцца ажно да яе лагічнага канца, г.зн. да поўнага і канчатковага ўключэння Беларусі ў склад Расейскай Федэрацыі. У гэтай сувязі можна выказаць здагадку, што рэферэндумы могуць прайсці паралельна і ў Расеі, і ў Беларусі.

– Як «канстытуцыйная рэформа» Пуціна паўплывае на адносіны з Беларуссю?

– Адназначна пазіцыя Расеі стане больш упэўненай, бо чыннік часу не будзе мець вызначальнай вагі. Эканамічная экспансія будзе прадаўжацца. Мяркуючы з усяго, беларускім уладам проста няма куды дзявацца ў сілу залежнасці ад Расеі – як у нафце, газе, так і у крэдытах. Поле для манеўру звузіцца яшчэ больш.

– Якія тэрміны адводзяцца для дасягнення мэтаў «паглыбленай інтэграцыі»?

– Думаю, «беларускае пытанне» плануецца развязаць да траўня. Ва ўсякім разе, такую выснову можна зрабіць, зыходзячы з логікі падзей. Праца канстытуцыйнай камісіі пачалася хутка – літаральна праз пару дзён пасля абвяшчэння ініцыятывы. Камісія сфармаваная асабліва выбарча, незразумела, што гэта за людзі. Збольшага, для ўнясення паправак у Канстытуцыю трэба ствараць камісію пастановай Дзяржаўнай думы. Аднак у Расеі абмежаваліся келейным складам. Гэта нагадвае беларускую практыку, калі прэзідэнт даручыў суддзям Канстытуцыйнага суда падрыхтаваць нейкія прапановы ў змене Канстытуцыі. Тым не менш задума даведзеная да ведама «сваіх юрыстаў». Застанецца яе толькі правільна сфармуляваць у выглядзе прававых нормаў.

– Якім чынам у Расеі плануюць развязаць «беларускую праблему»?

Палітычныя падзеі ў Беларусі могуць паскорыцца пасля гэтай ініцыятывы Пуціна. Нельга выключыць, што Расея ўмяшаецца ў ход прэзідэнцкіх выбараў. Перш за ўсё з той прычыны, што Лукашэнка выяўляе свавольства ў адносінах з Расеяй і занадта ўкараніўся ў Беларусі, а таксама таму, што імідж беларускага кіраўніцтва сур'ёзна падарваны ў сувязі з выкрыццямі былога байца САХРа Юрыя Гараўскага. Вельмі верагодна, што беларускія ўлады захочуць правесці выбары раней за тэрмін. Зноў жа, нельга выключыць, што ў траўні могуць адначасова прайсці рэферэндумы ў Расеі і Беларусі, калі будуць падпісаныя дакументы ў «паглыбленай інтэграцыі».

– А калі не будуць?

– Наколькі вядома, няўзгодненай засталася апошняя, 31-я «дарожная карта». Але Расея настойвае, што пагадненні пра танную нафту і газ могуць быць падпісаныя ў выпадку выканання ўсяго комплексу абавязальніцтваў. Падпісанне 31-й карты фактычна азначае аб'яднанне Беларусі і Расеі ў адну дзяржаву, а ў сутнасці – уключэнне беларускай дзяржавы ў склад Расеі. У такім выпадку лагічна выказаць здагадку, што пытанні інтэграцыі будуць вынесеныя на рэферэндумы. А гэта значыць, што ў Канстытуцыю Беларусі таксама будуць унесеныя адпаведныя папраўкі.

– Лукашэнку задавальняе такі сцэнар?

– Мне здаецца, Расея будзе развязваць гэтае пытанне, зыходзячы з сваіх геапалітычных інтарэсаў. Практыка паказвае, што лёсы асобных людзей, нават кіраўнікоў краіны, у палітыцы не маюць асаблівага значэння. Прыкладам можа быць нечаканая адстаўка Мядзведзева, які вымушаны здавольвацца сціплай пасадай намесніка старшыні Рады бяспекі Расеі, г.зн. памочніка Пуціна. Пэўныя гарантыі могуць прапанаваць і нязменнаму кіраўніку Беларусі, калі мяркуюць неабходным зрабіць замену на новым этапе развіцця расейскай дзяржавы.

– Гэта значыць, што Лукашэнка спазніўся са сваёй схемай транзіту ўлады?

– Падобна, так. Цяпер кіраўніцтву Беларусі давядзецца мяняць доўгатэрміновыя планы з улікам расейскіх рэалій, так бы мовіць, убудоўвацца ў працэс пераўтварэння Расеі. Больш за тое, Крэмль захоча развязаць усе праблемы ў комплексе, у тым ліку звязаныя з «паглыбленай інтэграцыяй».

Напісаць каментар 36

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках