Пяць аргументаў супраць пуцінскага тлумачэння Другой сусветнай вайны

Пакт з Гітлерам і іншыя факты, аб якіх маўчаць у Крамлі.

Без сумневаў, менавіта савецкія жаўнеры, а дакладней перадавыя часткі 106-га корпуса 1-га Украінскага фронту, 27 студзеня 1945 года прыблізна а 15 гадзіне практычна адначасова дайшлі да асноўнага лагера Аўшвіц ва ўсходняй частцы Верхняй Сілезіі і нашмат большага ў маштабе лагера знішчэння Біркенаў. Падчас апошніх баёў на месцы і ў ваколіцах загінуў 231 жаўнер Чырвонай Арміі, піша нямецкае выданне Die Welt (пераклад - inosmi.ru).

Нягледзячы на гэтыя факты, да 75-годдзя вызвалення існуюць дыпламатычныя і палітычныя розначытанні. Прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда ў чацвер не прыехаў на афіцыйную цырымонію ў Ізраіль, дзе прайшлі мерапрыемствы ў памяць аб самай шматлікай групе ахвяр-габрэяў з усёй Еўропы, дэпартаваных гітлераўскай Нямеччынай у акупаваную Польшчу, дзе іх чакала смерць. Расейскі прэзідэнт, у сваю чаргу, у панядзелак не прыехаў на памятнае мерапрыемства ў Асвенцым.

Прычына гэтай падвойнай адмовы - гісторыка-палітычная. Размова аб віне і аб садзейнічанні або падтрымцы масавых забойстваў нацысцкай Германіяй. І аб таксічнай спадчыне Сталіна.

Толькі некалькі дзён таму выхадзец з КДБ Уладзімір Пуцін заявіў, што «некаторыя дзеячы за бугром» не могуць трымаць закрытым «свой паганы рот», паведаміла агенцтва ТАСС. Яны паліваюць брудам ролю Савецкага Саюза ў «вызваленні ад гітлераўскага фашызму». «Мы заткнем рот тым, хто спрабуе перайначыць гісторыю...і прынізіць ролю нашых бацькоў і дзядоў, нашых герояў, якія гінулі, абараняючы сваю Радзіму і практычна ўвесь свет ад карычневай чумы», — сказаў расейскі лідар.

Ахвяра

Несумненна, Савецкі Саюз у Другой сусветнай вайне панёс найбольшыя чалавечыя страты, у абсалютных лічбах — ад 20 да 27 мільёнаў загінулых, жаўнераў і мірных жыхароў. Але што да насельніцтва страты Польшчы былі яшчэ большыя — 5,5-6 мільёнаў, агулам ад 16 да 17,5 адсоткаў даваеннага насельніцтва, у той час як адпаведная лічба ў СССР склала ад 10 да 14 адсоткаў. Для параўнання: Вугоршчына страціла амаль 10 адсоткаў свайго насельніцтва 1939 года, Нямеччына (у межах 1939 года) — крыху больш за дзевяць адсоткаў.

Але, уласна кажучы, у спрэчцы гаворка ідзе не аб канкрэтных лічбах загінулых. Гаворка пра Сталіна і ягоную палітыку. Таму што кіраўнік у Маскве не толькі адпраўляў на смерць мільёны ўкраінцаў, казахаў і іншых савецкіх грамадзян - шляхам наўмысна выкліканай хвалі голаду ў пачатку 30-х гадоў для правядзення калектывізацыі.

Вялікі тэрор

Сталін таксама развязаў вялікі тэрор 1936-1938 гадоў, што прывёў да апакаліптычных чыстак, якія маглі закрануць кожнага, на каго напісалі данос. Прынамсі, тры чвэрці мільёна савецкіх грамадзян былі расстраляныя супрацоўнікамі савецкай выведкі НКВД на загад з Крамля.

Оргія гвалту была накіраваная і супраць Чырвонай Арміі: у 1937-1938 гадах былі адхіленыя і забітыя трое з пяці маршалаў, 13 з 15 камандзіраў арміі, 57 з 85 камандуючых карпусоў і 110 з 195 камандуючых дывізіямі. І сярэдні афіцэрскі корпус панёс вялікія страты. Пераемнікі забітых дасягалі кар'ернага росту не дзякуючы сваім здольнасцям, а дзякуючы запэўненням у абсалютнай вернасці Сталіну. Вялікія страты Чырвонай Арміі ў барацьбе з вермахтам тлумачацца не ў апошнюю чаргу «кровапусканнем» дасведчаных камандуючых.

Пакт з Гітлерам

Але Сталін лютаваў не толькі ў дачыненні да сваіх падначаленых. Ён быў таксама і агрэсіўным імперыялістам, які ў дадатак да вялікага тэрору атакаваў і суседнія краіны. Савецка-японскі памежны канфлікт у Маньчжурыі 1938-1939 гадоў яшчэ быў у значнай ступені следствам японскіх экспансіянісцкіх памкненняў. Але пакт Молатава-Рыбентропа ад 23 жніўня 1939 года зрабіў Сталіна актыўным падпальшчыкам вайны.

Гэтая савецка-нямецкая дамова аб ненападзе, больш вядомая як пакт Гітлера-Сталіна, хоць у ёй няма подпісу ні нямецкага, ні савецкага дыктатара (як і ў сакрэтным дадатковым пратаколе да яе), не была прычынай пачатку Другой сусветнай вайны. Але яна палегчыла трэцяму Рэйху яго заваявальныя паходы спачатку супраць Польшчы (у якую 17 верасня 1939 года таксама ўвайшла і Чырвоная Армія), затым супраць Нарвегіі і Даніі, нарэшце, супраць Францыі і краін Бенілюкса, а таксама Грэцыі і Югаславіі.

Сталінскі імперыялізм

У завостранай форме і словамі Пуціна, але, зразумела, у перайначаным і прадметна правільным выглядзе скажам інакш: без падтрымкі Сталіна «карычневая чума» нацыянал-сацыялістычнай Германіі не змагла б падпарадкаваць палову Еўропы.

Кошт бяздзейнасці Сталіна - усходняя частка Польшчы, тэрыторыі на поўдні і ўсходзе Фінляндыі і тры балтыйскія рэспублікі. Усё гэта было далучанае да СССР. Ягонай мэтай, імаверна, было аднаўленне былой царскай імперыі - адназначна імперыялістычная мэта.

Катынь і іншыя злачынствы

У меншым маштабе Сталін аднавіў вялікі тэрор і супраць польскай эліты — вясной 1940 года супрацоўнікі НКУС у Катынскім лесе пад Смаленскам і ў як мінімум яшчэ чатырох месцах (Меднае пад Цверру, Пяціхаткі пад Харкавам і Быкоўня пад Кіевам) у агульнай складанасці расстралялі, прынамсі, 22 тысячы, а магчыма да 25 тысяч прадстаўнікоў польскай эліты — афіцэраў, прадстаўнікоў інтэлігенцыі, урадавых чыноўнікаў, буйных землеўладальнікаў, лекараў і святароў.

Прычына гэтых карных акцый, якія былі вельмі падобныя на дзеянні жаўнераў СС у Польшчы ў 1939-1940 гадах - патэнцыйныя лідары антысавецкага руху супраціву на акупаваных польскіх тэрыторыях павінны былі быць папярэдне ліквідаваныя.

На акупаваных савецкіх тэрыторыях Усходне-Цэнтральнай і Усходняй Еўропы НКУС таксама лютаваў. Ад 100 да 130 тысяч літоўцаў, латышоў і балтыйскіх немцаў былі арыштаваныя, дэпартаваныя ў аддзеленыя рэгіёны СССР у ГУЛАГ або тут жа забітыя. Гэта было блізу двух адсоткаў насельніцтва - і перш за ўсё тыя, хто з камуністычнага пункту гледжання быў грамадзянскай элітай, гэта значыць, патэнцыяльнымі падпальшчыкамі беспарадкаў.

Гэта толькі істотныя злачынствы Сталіна да 1941 года. Безумоўна, Чырвоная армія з 1941 да 1943 узяла на сябе асноўны цяжар баёў супраць Трэцяга Рэйха, але гэта не мяняе злачыннага характару сталінізму. Рушылі ўслед макіявялісцкія пастановы, такія, як пасіўнасць Чырвонай арміі падчас Варшаўскага паўстання 1944 года, якая стаяла на ўсходнім беразе Віслы, пакуль войскі СС не падужалі польскае народнае войска. І ў іншых краінах Усходняй і Цэнтральна-Усходняй Еўропы прасоўванне савецкіх войскаў у канцы Другой сусветнай вайны пераследавала мэту выбіць з гульні ўсіх патэнцыйных супраціўнікаў сілавога камуністычнага захопу ўлады.