У Беларусі моцна скараціўся памер Фонду сацыяльнай абароны

Гэта можа прычыніцца да павышэння пенсійнага веку.

У Беларусі скараціўся памер Фонду сацыяльнай абароны. За кошт ФСАН выплачваюцца пенсіі і дапамогі беларусам. Афіцыйная статыстыка паказала, што ўпершыню за доўгі час памер сацыяльнага фонду знізіўся, пішуць banki24.by.

Крызіс дабраўся да галоўнай апоры фінансавай сістэмы Беларусі - Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва (ФСАН). Адрозна ад нацыянальнага бюджэту, у 2020 годзе ні разу не падалі прыбыткі або выдаткі гэтага фонду.

Аднак у жніўні пазітыўная тэндэнцыя перапынілася. Разлікі аператыўнай статыстыкі паказваюць, што нават без уліку інфляцыі прыбытковая частка ФСАН у жніўні недабрала да параўнальнага месяцу 2019 года 11,6%, а выдатковая яшчэ больш - 18,6%. Ясная рэч, што калі ўлічыць яшчэ і рост цэн на 5,6%, то лічбы становяцца зусім непрыстойнымі.

Зразанне выдаткаў, мабыць, зрабілі, каб не дапусціць дэфіцытнага выканання бюджэту ФСАН за справаздачны месяц. У пералічэнні на грошы прыбытковая частка ФСАН недаатрымала да ўзроўню 2019 года 151,7 млн BYN, выдатковая - 253 млн BYN.

Паводле закону аб бюджэце ФСАН на 2020 год асноўную частку выдаткаў фонду складаюць выплаты пенсій - блізу 79%. З астатняй сумы выдаткаў ільвіная доля ідзе на выплату дапамог на часовую непрацаздольнасць, мацярынства, сямейныя дапамогі, дапамог на догляд дзіцяці, дапамог на догляд інваліда I групы або асобы, якая дасягнула 80 гадоў, на пахаванне.

Паводле звестак Міністэрства працы і сацыяльнай абароны сярэдняя сума прызначанай пенсіі ў жніўні склала 458 BYN. У параўнанні са жніўнем 2019 года рэальная сума такой пенсіі вырасла толькі на 0,3%. На жнівень 2020-га на ўліку знаходзіліся больш як 2 491 000 пенсіянераў. Для параўнання: афіцыйны ўзровень занятасці ў беларускай эканоміцы крыху вышэйшы за 4,3 мільёна чалавек.

Блізу 87% даходу ФСАН у 2020 годзе паводле плану ўлады маюць скласці ўнёскі на дзяржаўнае сацыяльнае страхаванне. Яшчэ 11,4% прыбытковай часткі бюджэту ФСАН папаўняецца за кошт перадачы грошай з нацыянальнага бюджэту.

Трансфэрты з нацыянальнага бюджэту патрэбныя для кампенсацыі дэфіцыту, бо павышэнне пенсійнага веку ў Беларусі мае вельмі абмежаваны эфэкт для сістэмы. У Беларусі распаўсюджаная салідарная пенсійная сістэма. Гэта значыць, што працоўныя пакаленні плацяць пенсіі тым, што выйшлі на спачын з прычыны веку, стажу або стану здароўя.

Унёскі на дзяржаўнае сацыяльнае забеспячэнне - гэта адлічэнні з заробкаў работнікаў на карысць ФСАН. У нашай краіне такія адлічэнні з'ядаюць да траціны фонду аплаты працы. З гэтага вынікае, што заробкі ў Беларусі маглі быць значна вышэйшыя, калі б не салідарная пенсійная сістэма. Але для развіцця назапашвальнай (страхавой) пенсіі няма імпульсу з боку дзяржавы.

Улічваючы дэмаграфічныя тэндэнцыі апошніх гадоў, салідарная пенсійная сістэма забяспечвае выплату вельмі сціплых пенсій. Каб падтрымліваць памер пенсіі на ўзроўні 40% ад сярэдняга заробку, уладам рана або позна давядзецца пайсці альбо на павышэнне вымання з заробкаў працоўных, альбо на павышэнне веку выхаду на пенсію.

Не выключана і спалучэнне непапулярных захадаў: рост вымання з заробкаў разам з павышэннем пенсійнага веку.