Скупка валюты ў Беларусі прадаўжаецца

Насельніцтва Беларусі скупляе замежную валюту ўжо 10 месяцаў запар і ў гістарычна рэкордных аб'ёмах.

Перавышэнне сумы набытай фізічнымі асобамі наяўнай і безнаяўнай валюты над сумай прададзенай за месяц пачалося яшчэ ў снежні мінулага года і доўжыцца ўсе 9 месяцаў 2020-га, і за гэты час набытыя на чыстай аснове амаль $1,6 млрд, піша infobank.by.

Хоць у папярэднія 5 гадоў, наадварот, беларусы прадавалі валюты больш, чым набывалі, ствараючы чыстую яе прапанову, і аб'ём гэтай чыстай прапановы дасягаў нават найбольшых у гісторыі велічынь. А сёлета ўжо чысты попыт насельніцтва на валюту б'е гістарычныя рэкорды.

Так, за студзень-верасень 2020-га фізічныя асобы набылі замежнай валюты больш, чым прадалі, на $1,551 млрд: такога значнага чыстага попыту на валюту з боку насельніцтва ў гэтым перыядзе года яшчэ не было ні разу. Прычым не толькі ў абсалютнай яго велічыні, але і ў адсотках што да абарачэння валютнага рынку фізічных асоб (11,3%).

Гэта значыць, беларусы яшчэ ніколі не скуплялі столькі валюты за першыя 9 месяцаў года, як у 2020-м. Хоць, вядома, галоўныя аб'ёмы чыстай куплі прыпалі на каранакрызісны сакавік і, асабліва, на жнівень з наймацнейшым палітычным крызісам.

Рэкордная чыстая скупка валюты насельніцтвам сёлета стала вынікам росту рэкорднага попыту на валюту пры моцным падзенні прапановы замежнай валюты з боку фізічных асоб з мінулага года.

За студзень-верасень 2020-га насельніцтвам Беларусі:

прададзена замежнай валюты - на $6,063 млрд, на 16,0% менш, чым у студзені-верасні 2019-га

набытае замежнай валюты - на $7,614 млрд, на 14,8% больш, чым за гэты ж перыяд год таму.

У суме прададзенай насельніцтвам валюты за першыя 9 месяцаў года сённяшняга, 2020-га, аб'ём – найменшы за 4 гады, а вось у суме набытай фізічнымі асобамі замежнай валюты за студзень-верасень 2020-ы стаў гістарычна рэкордным, перавысіўшы папярэднія, 2013 і 2014 гадовыя максімумы.

У гадавым фармаце, сумай за 12 апошніх месяцаў, ідзе хуткі прырост чыстай куплі замежнай валюты: за час з кастрычніка 2019-га да верасня 2020-га яна склала ўжо $1,541 млрд. Гэта найбольшая сума за 6 гадоў.

Хоць яшчэ 3 гады таму быў дасягнуты гістарычна рэкордны аб'ём 12-месячнага чыстага продажу - $2,394 млрд. Гэта значыць, за апошнія 3 гады сальда валютнага рынку фізічных асоб змянілася з найбольшай у гісторыі чыстай прапановы замежнай валюты да найбольшага за 6 гадоў чыстага попыту на яе.

Пры гэтым у зону чыстай куплі зменлівае гадавое сальда валютнага рынку фізічных асоб увайшло толькі шэсць месяцаў таму, і, мяркуючы па такой дынаміцы, найбліжэйшым часам яно будзе толькі нарастаць.

Хоць да рэкорднага аб'ёму чыстай куплі, які склаў $2,685 млрд у 2014 годзе, яшчэ далёка.

Такая негатыўная дынаміка сфармавалася з вельмі хуткага росту валавой куплі валюты насельніцтвам у апошнія 3 гады пры больш павольным росце валавога яе продажу, а ў апошнія 6 месяцаў – наогул яе падзення.

За апошнія 12 месяцаў, з кастрычніка 2019-га да верасня 2020-га, насельніцтвам Беларусі:

прададзена замежнай валюты - на $8,608 млрд

набыта замежнай валюты - на $10,150 млрд.

Рэкордная гадавая сума прададзенай насельніцтвам замежнай валюты была зусім нядаўна, перад падзеннем, а набытай - у 2014 годзе.

Гістарычныя максімумы валютнага рынку фізічных асоб такія:

аб'ём прададзенай за 12 месяцаў замежнай валюты - $9,938 млрд

аб'ём набытай за 12 месяцаў замежнай валюты - $11,517 млрд.

Праўда, у верасні сітуацыя тут прыкметна палепшылася: з боку насельніцтва вырасла прапанова замежнай валюты, а попыт на яе моцна скараціўся.

Так, у верасні фізічнымі асобамі прададзена замежнай валюты больш, чым у жніўні, на $87 млн (на 14,5%). І прырост адзначаны і ў наяўным і безнаяўным сектарах.

У той час як скуплена насельніцтвам замежнай валюты ў верасні на $481 млн (на 39,4%) менш, чым у жніўні. І таксама падзенне адбылося і ў наяўным і безнаяўным сектарах.

Відавочна, на куплю замежнай валюты ў жніўні была выдаткаваная асноўная частка «свабодных» беларускіх рублёў, пакінуўшы мінімум гатоўкі і грошай на картках для існых выдаткаў да наступнага заробку, а таксама частку зберажэнняў з тэрміновых BYN-укладаў, калі мелася такое жаданне і, галоўнае, магчымасць, бо большая частка дэпазітаў - безадзыўныя.

Так, за жнівень рэшткаў сродкаў насельніцтва на банкаўскіх картках (на пераводных BYN-дэпазітах) стала менш на 705 млн BYN, а на тэрміновых BYN-укладах фізічных асоб, дзе грошай напалову больш - толькі на 271 млн BYN.

Таму найбліжэйшым часам паўтарэння жнівеньскай сітуацыі з велізарнай сумай чыстай куплі не паўторыцца. Проста ў насельніцтва ўжо няма столькі «свабодных» беларускіх рублёў. Але і кардынальнага паляпшэння ў параўнанні з вераснёўскім, нашмат лепшым, чым у жніўні, вынікам таксама не будзе.

Так што скупка замежнай валюты прадоўжыцца, і як следства, ціск на курс рубля будзе расці.