«Я не буду ганьбіць сваю сівізну, уцякаючы ад міліцыянтаў у родным горадзе»

Гісторыя знакамітага берасцейскага архітэктара вартая прыгодніцкага рамана.

Сорак пяць дзён у ізалятары - гэта каштоўны досвед, нават калі табе 65 гадоў, у цябе тры адукацыі, ты аб'ездзіў паўсвету і працаваў у самых розных сферах. Ва ўсякім выпадку так мяркуе Віктар Бабрук - вядомы архітэктар, юрыст, паэт і падарожнік, якога ведае, напэўна, палова Берасця.

Гісторыя пра тое, як ён атрымаў велізарны тэрмін за шпацыр у цэнтры горада, і якія цуды здарыліся з ім у ІЧУ, вартая прыгодніцкага рамана, піша 1reg.by.

Спецаперацыя «вызваленне»

ле пачнём з канца. З вызвалення Віктара Антонавіча з ІЧУ ў Драгічыне. Тое, што вядомы архітэктар на адмысловым рахунку ў міліцыі, паказала спецаперацыя вяртанні яго дадому - у Берасце. Выхад на свабоду планаваўся 18 лістапада а 17 гадзіне. Сустрэць яго каля дзвярэй міліцыі хацеў родны брат-блізнюк Аляксандр.

Час вызвалення ён загадзя ўдакладняў у РАУС і прыехаў загадзя. Але мужчыну чакала расчараванне, брата ён не ўбачыў - яго выпусцілі на дзве гадзіны раней. І не проста адпусцілі, а давезлі на аўто начальніка ізалятара да вакзала, прычым так, што ніхто не заўважыў.

Віктар не ведаў, што яго хацелі сустрэць, ён сеў на цягнік і адправіўся ў Берасце.

- Мне сказалі, што адвязуць, каб я паспеў на рэйс, - кажа Віктар Антонавіч. - Я нават руку начальніку паціснуў на развітанне. Хоць чарвяк сумневу тачыў - нешта тут нячыста. І везлі мяне даволі доўга, мабыць, вакольнымі шляхамі. Я б і пешшу дайшоў не спяшаючыся.

Як быў затрыманы: «Я не буду ганьбіць сваю сівізну, уцякаючы ад міліцыянтаў у родным горадзе»

А спяшацца Віктар Антонавіч не любіць. Бо ён мог уцячы ад міліцыі ў дзень затрымання 4 кастрычніка. У той дзень ён сустракаўся ў галерэі з мастачкай, якая малюе ў манеры Клімта. Ён даваў ёй парады, а затым адправіўся дадому, па дарозе зайшоў да аб'екта нерухомасці, які яму належыць на вуліцы Савецкай.

- На Савецкай кожную нядзелю шмат людзей Шпацыруе. Граюць музыкі, паэты чытаюць вершы, стаяць «жывыя статуі». І так было шмат гадоў. Я сустрэў былога калегу, у сына якога выкладаў. Стаў распытваць пра ягоныя поспехі і ішоў спакойна, - кажа Віктар. - І тут ззаду падышла жанчына і шапнула мне, што за мной ідзе міліцыя і хочуць мяне затрымаць. Калега тады сказала: «Уцякайце, Віктар Антонавіч». Вось яшчэ! Я не буду ганьбіць сваю сівізну, уцякаючы ад міліцыянтаў у родным горадзе.

І праз некалькі секунд сілавікі яго здагналі. Папрасілі яго прайсці з імі, але, са слоў Віктара Антонавіча, не сказалі навошта. Ён не супраціўляўся. Але ў судзе яго палічылі вінаватым паводле артыкула аб удзеле ў незаконным масавым мерапрыемстве. Яму далі першыя 15 дзён арышту.

Пляскаў музыку

- Калі я трапіў у ізалятар, у мяне не было ніякіх рэчаў для гігіены. Пасылкі з усім неабходным ад Чырвонага крыжа нам перадавалі не ў час, - наракае Віктар Антонавіч. - Праз пяць дзён мяне зноў выклікалі ў суд. Па камерах назірання ўбачылі, што 19 жніўня я таксама быў на вуліцы Савецкай і нібыта сярод пратэстоўцаў.

Як успамінае Віктар Антонавіч, яму паказалі на судзе запіс, дзе ён разам з іншымі мінакамі пляскае ў ладкі. Пры гэтым сам сцвярджае, што пляскаў вулічнаму музыку, і гэта добра відаць на кадрах. Але архітэктара зноў прызналі вінаватым у адміністрацыйным правапарушэнні. Мужчына не адмаўляе, што людзі ішлі на плошчу Леніна. І ён ішоў разам з імі і паняцця не меў, што гэта незаконна.

- Літаральна за тры дні да гэтага, 16 жніўня, да людзей на плошчы Леніна выйшаў начальнік гарвыканкама Берасця і заявіў, што на гэтай плошчы людзям можна збірацца, - кажа Віктар Антонавіч. - Я асабіста гэта чуў і быў упэўнены, што сходы там дазволеныя.

- Потым быў і трэці суд. І зноў - па запісах з камер назірання. На гэты раз на запісе мой твар быў усяго пару секунд. Я спытаў, няўжо гэтага дастаткова. Мне сказалі, што так. Даказана, што я там быў, і гэтага досыць. Міліцыянт у судзе заявіў, што знайсці мяне на запісе было вельмі лёгка, мабыць, за кошт маёй знешнасці.

І зноў Віктар Бабрук згадвае выступ Аляксандра Рагачука. Берасцеец здзіўляецца, чаму калі мерапрыемства лічылася незаконным, міліцыянты ніяк не пазначылі гэта, не заклікалі людзей разысціся і дазволілі ім парушыць закон.

- Дзе ў гэты час былі вартавыя парадку? У лазні з дзяўчатамі? Наўрад ці, - сумняваецца Віктар. - Значыць, гэта было зроблена спецыяльна? У той дзень я таксама ішоў са свайго аб'екта. Убачыў людзей, якія ішлі на плошчу Леніна. Сустрэў знаёмых, якія працуюць на «Брэстгазаапараце» і хацеў даведацца пра здароўе дырэктара прадпрыемства, тады ён яшчэ быў жывы.

І зноў Віктару далі 15 дзён. Палову з усяго тэрміну ён правёў у ізалятары Берасці, а другую палову - у Драгічыне. Паводле ягоных слоў, умовы найлепшыя ў абласным цэнтры, а ежа - у Драгічыне.

Пасланне ў шакаладцы

- Стаўленне ўсюды нармальнае, некаторыя нават спачувалі, - кажа Віктар. - Але ў Берасці не далі асадкі, якія мы прасілі. Мы хацелі адказваць на лісты, я пішу вершы. Аргумент - вы можаце зрабіць зброю і раніць ахову ці сябе. У Драгічыне нам хаця б стрыжні далі.

А натхненне Віктару прыходзіла часта. Ён апісаў выпадак, які ўразіў усіх у камеры. Міліцыянты прынеслі чарговую перадачу. Там была шакаладка ў завадской ўпакоўцы тыпу «Алёнкі». Усе пасылкі сукамернікі звычайна дзялілі паміж сабой. І гэтую плітку таксама разламалі кожнаму па кавалачку.

- Мой сусед раптам нешта адчуў на зубах, нейкі прадмет тыпу фольгі, скручанай у трубачку. Мы зразумелі, што гэта цыдулка. Мы яе разгортвалі акуратней, чым Шцірліц раскручваў шыфроўку ад Крамля, - смяецца Віктар. - А што там напісаныя ўсяго дзве радкі «Вам, ад жыхароў горада Берасця. Жыве Беларусь». Я не магу апісаць, што рабілася ў камеры. Эйфарыя, неверагоднае натхненне. Я адразу напісаў вершы і прачытаў іх усім.

Нары. Камера. Мыши. С перловкою миска.

Чувств и мыслей сумбур передать не берусь.

Передача с небес. В шоколадке записка:

«Вам, от жителей Бреста. Жыве Беларусь».

Гэты эпізод Віктар Антонавіч без слёз успамінаць не можа. Ён кажа, што лісты вельмі падтрымліваюць арыштаваных. Ён адказваў на ўсе, што прыносілі ў камеру.

- Мы абмяркоўвалі лісты з тымі, хто быў у камеры. А там было з кім пагаварыць. Ні аднаго «майданутага» я не сустрэў, ніводнага наркамана, ніводнага, хто хацеў бы крыві і пагромаў, - сцвярджае Віктар Антонавіч. - Амаль усе з вышэйшай адукацыяй. А я змяніў 7 або 8 камер. Са мной сядзелі каля паўсотні чалавек. А вось тыя, хто трапіў у ІЧУ за прычыненне якой-небудзь шкоды - дэбашыры, хуліганы, алкаголікі - яны нават не ведаюць, што адбываецца ў краіне, не сочаць за палітычным жыццём.

Захоплены людзьмі і падтрымкай, Віктар Антонавіч хоча знайсці кожнага, хто пісаў яму лісты і сказаць дзякуй.

- Мужчынам абавязкова пацісну руку, а жанчынам падару па кветачцы, - паабяцаў Віктар Антонавіч.