Навукоўцы знайшлі гены, якія вызначаюць, як будзе працякаць COVID-19 у чалавека

Даследаванне правялі ў Бостане (ЗША).

Амерыканскія навукоўцы правялі аналіз бібліятэкі бялкоў і метабалітаў, звязаных з рознымі абласцямі геному чалавека. Вынікі даследавання, апублікаваныя ў часопісе New England Journal of Medicine, праліваюць святло на генетычныя фактары рызыкі, якія робяць людзей больш успрымальнымі да цяжкай формы COVID-19.

Нягледзячы на велізарную медыцынскую статыстыку выпадкаў COVID-19 у свеце, медыкі дагэтуль не ведаюць, чаму ў адных пацыентаў захворванне працякае бессімптомна, а ў іншых суправаджаецца цяжкімі ўскладненнямі.

Даследнікі з Медыцынскага цэнтра Beth Israel Deaconess у Бостане пад кіраўніцтвам доктара медыцыны Роберта Герштэна (Robert Gerszten), кіраўніка аддзялення сэрцава-судзіннай медыцыны цэнтра і прафесара Гарвардскай медыцынскай школы наважылі высветліць, як генетычныя варыяцыі звязаныя з сур'ёзнасцю захворвання на COVID-19. Для гэтага яны выкарыстоўвалі ўласную базу звестак бялкоў і метабалітаў чалавека, якую яны стваралі цягам дзясяці гадоў.

«Пацыенты з COVID-19 дэманструюць шырокі спектр клінічных праяў і ступеняў цяжкасці - ад сімптомаў грыпу да вострага рэспіратарнага захворвання, - прыводзяцца ў прэс-рэлізе медыцынскага цэнтра словы Герштэна. - Хоць вядома, што спадарожныя сэрцава-судзінныя і метабалічныя захворванні з'яўляюцца фактарамі рызыкі, агулам не зусім зразумела, чаму ў некаторых людзей развіваецца небяспечнае для жыцця захворванне, у той час як іншыя застаюцца бессімптомнымі».

Аўтары разгледзелі геномы 4856 пацыентаў з Кітая, Еўропы і ЗША, якія перанеслі COVID-19, і выявілі варыяцыі ў двух рэгіёнах, якія вызначаюць цяжар плыні захворвання. Затым яны вызначылі, якія бялкі кадзіруюць гэтыя адрэзкі геному, і якую ролю гэтыя бялкі гуляюць у арганізме ў кантэксце хваробы.

Адна з дзвюх абласцей геному выявілася звязанай з антыгенам CD209 - бялком, з дапамогай якога вірус SARS-CoV-2 паражае клеткі чалавека.

«Навукоўцы ўсё часцей знаходзяць «гарачыя кропкі» геному, звязаныя з COVID-19, але часта незразумела, як яны ўплываюць на самі механізмы хваробы, - кажа Герштэн. - Мы выкарыстоўвалі нашу вялікую базу звестак аб'ёмам, большым за 100 тэрабайт, каб вельмі хутка вызначыць, што бялок, найбольш моцна экспрэсаваны ў гэтым рэгіёне - карэцэптар віруса, які выклікае COVID-19. Даступныя цяпер так званыя кактэйлі антыцелаў у асноўным нацэленыя на спайкавыя бялкі віруса. Наша ж праца вызначае, якія бялкі ў арганізме чалавека захопліваюцца SARS-CoV-2 і іншымі каранавірусамі».

Другая вобласць геному, выяўленая даследчыкамі, звязаная з дрэнна вывучаным бялком CXCL16 - запаленчым хемакінам, які, на думку навукоўцаў, мае ролю ў прыцягненні імунных клетак - лімфацытаў - да адрэзкаў інфекцыі.

Аўтары спадзяюцца, што атрыманыя вынікі дазволяць намеціць шляхі для стварэння новых метадаў тэрапеўтычнага ўмяшання для пацыентаў з цяжкай формай COVID-19.

Але аб рэальным практычным выкарыстанні пакуль казаць рана, адзначаюць навукоўцы, бо спачатку трэба высветліць усе магчымыя ўскладненні. Напрыклад, папярэдняе іх даследаванне выявіла адрозненне генетычных варыянтаў і бялкоў у прадстаўнікоў розных рас.