«У нас у краіне робіцца беззаконне, а чалавек сказаў праўду»

Прыхаджане заступіліся за протаіерэя Сергія Лепіна, які не стаў маўчаць пра Рамана Бандарэнку.

Світанак яшчэ не наступіў, а прыхаджанка Спасаўскай царквы ў Ракаве Святлана ўжо ў парафіі. Інтэрнэтам яна не карыстаецца, але пра навіны, што закруціліся пасля таго, як іх пробашч і тады яшчэ прэс-сакратар БПЦ протаіерэй Сергій Лепін асудзіў разбурэнне народнага мемарыяла ў памяць пра Рамана Бандарэнку, жанчына ведае. «У нас да гэтага ставяцца па-рознаму: адны кажуць: «Дарма ўмяшаўся», іншыя хваляць: «Малайчына». Мне здаецца, што б ні было, калі чалавек памёр, за яго трэба маліцца», - разважае яна. У нядзелю журналісты tut.by сз'ездзілі на ранішняе набажэнства да аднаго з самых вядомых святароў краіны і пагаварылі з прыхаджанамі.

У гэтай гісторыі ёсць перадгісторыя: 15 лістапада на сваёй старонцы ў Facebook Сергій Лепін асудзіў дзеянні сілавікоў, якія разбурылі народны мемарыял памяці Рамана Бандарэнкі. Неўзабаве на гэта выказванне адрэагаваў Аляксандр Лукашэнка - і святар атрымаў папярэджанне ад Генпракуратуры. На гэтым тыдні стала вядома, што Сергій Лепін пакідае пасаду старшыні Сінадальнага інфармацыйнага аддзела БПЦ, які ўзначальваў амаль 10 гадоў.

Ракаў - мястэчка, размешчаны за 40 кіламетраў ад Менска. Протаіерэя Сергія Лепіна тут ведаюць усе ці амаль усе, хоць сам ён тут не жыве. У 2011 годзе ён стаў настаяцелем мясцовай царквы, з тых часоў, распавядаюць парафіяне, у рэлігійным жыцці краю нямала змянілася. За бабулямі на набажэнства пацягнулася моладзь, з жонкамі сталі прыходзіць іх мужы. У нядзелю, калі дзень толькі-толькі спрабаваў змяняць ноч, жыхары сталі з'яўляцца каля брамы царквы. «У імя Айца, Сына і Святога духу», - шэпчуць яны побач з брамай і ідуць у храм.

- З айцом Сергіем мы пазнаёміліся шмат гадоў таму, калі я пераехала сюды з Менска. Працы ў мяне тады не было, і я прыйшла ў царкву, прапанавала дапамогу з прыбіраннем перад Вялікаднем, - распавядае Святлана. Жыве яна ў вёсцы Душкаў, за сем кіламетраў ад Ракава. - Раніцай ад нас сюды ідзе аўтобус. Прыходзіць ён раней, чым трэба, але лепш тут пачакаць, чым ісці пешшу.

Царкву Святлана стараецца наведваць двойчы на тыдзень. У суботу, «каб памаліцца за памерлых», і ў нядзелю, каб папрасіць Бога за «здароўе сваіх блізкіх».

- Ведаеце, у жыцці ў мяне была такая сітуацыя. Прыйшла на прыпынак, там людзі аўтобус чакаюць, а побач чалавек на зямлі ляжыць. Ніхто да яго не падыходзіць. Думаюць, відаць, п'яны, а я разважыла: які б ні быў, нельга яго так пакідаць, патэлефанавала ў міліцыю. Яны прыехалі, убачылі яго і давай хуткую набіраць. Лекары яго забралі, выходзіць, я выратавала камусьці жыццё, - у кантэксце гісторыі з Раманам Бандарэнкаі разважае суразмоўца. - Гэта я да таго, што ўсе мы пад Богам ходзім. Сёння ты ратуеш, заўтра - цябе, а памёр чалавек, за яго трэба памаліцца.

Пра айца Сергія прыхаджане адклікаюцца так: добры, шчыры, просты.

- Ды ён самы лепшы, - усміхаецца, спяшаючыся на набажэнства, Аляксандр. - Я шмат у якіх храмах быў, разумею, пра што кажу. Проста ў нас у краіне робіцца беззаконне, а чалавек сказаў праўду. Ну, а хіба можна інакш ставіцца да памерлага? - задаецца пытаннем Аляксандр і тут жа змяняе тэму: - Паглядзіце, якая ў нас за айцом Сергіем пякарня будуецца.

- А вось наша дзіцячая пляцоўка, - працягвае экскурсію прыхаджанка Аксана. - Многія бацькі прыходзяць з дзецьмі. Летам, калі малыя стомяцца ў царкве, могуць адысці, пагуляць.

Аксана - з Ракава, на набажэнства ходзіць з дочкамі Сафіяй і Валерыяй. Упершыню ўбачыла Сергія Лепіна на паніхідзе. Сям'я хавала 29-гадовую сваячку.

- Пропаведзь, што ён тады сказаў, кранула да глыбіні душы, - вяртаецца да тых падзей суразмоўца. - Гэта былі рэкі слёз, і яны перараслі ў тое, што я адчула: я хачу хадзіць у храм. Я зразумела: на гэтай зямлі мы знаходзімся часова, трэба думаць аб вечнасці і маліцца.

Прыхаджане, якія адсочваюць сітуацыю з іх настаяцелем, кажа Аксана, вельмі яму суперажываюць.

- Не ўсе людзі могуць казаць, але ёсць тыя, хто ў складаных сітуацыях не ў сілах прамаўчаць. І ён не змог. Не змог, бо ўнутры баліць, - разважае жанчына. - Гвалт і жорсткасць у абыходжанні з кожным чалавекам - гэта няправільна. Айцец Сергій жа сваімі словамі і пропаведзямі вучыць людзей толькі дабру, заклікае да любові.

«Балюча глядзець на тое, як царква не рэагуе на гвалт»

На набажэнства ў Ракаў прыходзяць і прыязджаюць не толькі мясцовыя, але і жыхары Менска і суседніх вёсак. Сёння тут асабліва шмат гасцей. У асноўным - моладзь. Прывялі іх у Спасаўскую царкву навіны апошніх дзён.

Муж і жонка Алена і Іван знаходзяцца ў праваслаўным моладзевым брацтве і ў Ракаве ўжо бывалі.

- Нам балюча глядзець на тое, як царква не рэагуе на гвалт, які выкарыстоўваюць да свайго ж народу, - кажа Алена.

- Царква павінна быць апалітычнай, але не павінна маўчаць аб пытаннях маральнасці. Гасподзь нас так вучыў, - бярэ слова Іван. - Пасля таго як Госпада, захопленага ў палон, ударыў адзін слуга першасвятара, Хрыстус адказаў: «Калі я сказаў блага, пакажы, што благое, а калі добра, чаму ты б'еш мяне?» Ісус не маўчаў пра няпраўду і гвалт. Мець сваё меркаванне - гэта нармальна, у гэтым няма граху, а біць, забіваць, пазбаўляць людзей волі за іх меркаванне - гэта, безумоўна, зло, пра якое царква, ідучы следам за Хрыстом, не павiнна маўчаць.

Маладыя людзі супраць таго, што некаторыя вядомыя царкоўныя служкі адкрыта падтрымліваюць уладу, не заўважаючы падзей вакол. З гэтым, разважаюць яны, не згодны шматлікія парафіяне, але не ўсе гатовыя пра гэта гаварыць.

- Ці ёсць сярод вашых знаёмых тыя, хто змяніў сваё стаўленне да царквы праз яе пазіцыі ў цяперашняй сітуацыі?

- Не, таму што людзі ходзяць не да святароў, а да Хрыста, - адказвае Іван.

Нягледзячы на няпростую сітуацыю, падчас гаміліі айцец Сергій Лепін шмат кажа пра любоў. Пра тое, што любоў - арыентыр ва ўсім, і калі яе няма, то ўсё не мае ніякай карысці. Аб няпростай сітуацыі, у якой ён апынуўся пасля сваёй пасады, крыху пазней протаіерэй раскажа TUT.BY зусім коратка: атрымаў папярэджанне ад Генпракуратуры, напісаў тлумачэнне ў РУУС, «далей паглядзім, як усё будзе развівацца».

Людзей у храме становіцца ўсё больш. Нягледзячы на гэта, прыхаджане імкнуцца трымаць дыстанцыю: усё ж каранавірус ніхто не касаваў.

Вадзім Кручкоў стаіць недалёка ад уваходу, побач з ім вазок з малым. У Ракаў яны з жонкай таксама прыехалі на знак салідарнасці. З Сяргеем Лепіным, распавядае суразмоўца, яны пазнаёміліся ў адной з паломніцкіх паездак па Еўропе. Вернік чытае блог протаіерэя, але асабіста яны ніколі не размаўлялі.

- У царкве я свядома гадоў 10-15, - распавядае ён пра сябе. - З майго досведу: пакуль ты ходзіш на прыход як вернік або ўдзельнічаеш у маленькіх праектах - усё добра. Калі пачынаеш рабіць нешта вялікае, можаш расчаравацца. Мне здаецца, прычына ў тым, што наша царква перажыла савецкі прыгнёт. Людзей, якія былі з чымсьці не згодныя, знішчалі. У тых жа, хто застаўся, ёсць боязь чагосьці новага.

Вадзім не падтрымлівае сітуацыю, калі царква ўмешваецца ў палітыку, але яна, мяркуе суразмоўца, павінна быць арыентырам у маральных аспектах.

- Хрыстос кажа нам, што мы павінны быць найлепшымі людзьмі на гэтай зямлі, - тлумачыць сваю пазіцыю Вадзім. - І царква павінна распавядаць, як паказваць гэты прыклад.