29 сакавiка 2024, Пятніца, 4:16
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Гары Паганяйла - сілавікам: Фашызм не пройдзе, перайдзіце на бок дабра

12
Гары Паганяйла - сілавікам: Фашызм не пройдзе, перайдзіце на бок дабра
ГАРЫ ПАГАНЯЙЛА

Пакаянную галаву меч не сячэ.

Вядомы беларускі праваабаронца, старшыня юрыдычнай камісіі РП ГА «Беларускі Хельсінскі Камітэт» Гары Паганяйла звярнуўся да кіраўнікоў органаў пракуратуры, МУС, Следчага камітэта, КДБ і суддзяў:

- Як чалавек, які мае дастатковы жыццёвы досвед (мне 77 гадоў), як спецыяліст, які доўгі час працаваў па спецыяльнасці юрыста ў дзяржаўнай сістэме і па-за ёю, уважаю за магчымае выказаць сваё сціплае меркаванне аб тым, што адбываецца ў Беларусі, вашай ролі ў гэтым і вашых перспектывах.

Пакінем развагі пра прычыны крызісу ў краіне. Меркаванні могуць быць палярнымі, і не час даводзіць, хто мае рацыю. Важна зразумець, куды рухацца і што рабіць.

Давайце замацуем і спынімся на тым, што для ўсіх з'яўляецца відавочным, тое, што ніхто не можа адмаўляць.

Першае: у краіне адбываецца востры палітычны крызіс. Падкрэслю - палітычны.

Другое: монанацыянальная краіна (населеная на 82% беларусамі) падзеленая на два варагуючыя процілеглыя лагеры: адны, якіх меншасць, са зброяй, уладай і паўнамоцтвамі, падтрымліваюць захаванне ўлады Лукашэнкі, іншыя - мірныя і бяззбройныя прадстаўнікі большасці, намагаюць на неабходнасці новых выбараў без яго ўдзелу.

Трэцяе: улада абрала супраць народа адзін, як ёй уяўляецца, найбольш верны метад падаўлення іншадумства - сілавы. Тое, што адбываецца на вуліцах гарадоў, з якім імпэтам і брутальнасцю дзейнічаюць сілавыя структуры цягам больш чым чатырох месяцаў, бачым мы і ўвесь свет.

Удзельнікі супрацьстаяння як на адным баку, так і на другім, пакуль не хочуць саступаць адзін аднаму. Многія, хто раней не ўдзельнічаў у супрацьстаянні, у яго залучаюцца.

Чацвёртае: і, нарэшце, абодва бакі прызнаюць, прынаміс, пра гэта кажуць, што ідзе працэс радыкалізацыі: гвалт і ў фізічных, і колькасных параметрах, і ва ўжыванні сродкаў і спосабаў барацьбы пашыраецца, а раскол паглыбляецца.

Аб'ектыўным і вельмі важным фактам з'яўляецца непрызнанне легітымнасці Лукашэнкі пратэстным бокам і сусветнай супольнасцю, якія занялі кансалідаваную і цвёрдую пазіцыю падтрымкі народа Беларусі.

Расея ж, заяўляючы ў публічнай прасторы сваю падтрымку Лукашэнку, заняла на практыцы асцярожную, чакальную пазіцыю, але не з'яўляецца назіральнікам.

Вам, людзям вайсковым, са стратэгічным і аператыўным мысленнем, пара спыніцца, працвярэзіцца ад таго, што адбываецца, узяцца за галаву і зразумець: у барацьбе з уласным народам, з нязгоднымі, якіх ужо ніхто не зможа загнаць у ранейшае таталітарнае стойла, вы, безумоўна, саступіце.

Заўтра ці ў найбліжэйшай перспектыве. Гэта непазбежна. Нікому яшчэ не ўдавалася спыніць кола гісторыі.

Калі вы маеце намер прадаўжаць у тым жа духу, падкідваючы дроўцы, нагнятаючы ціск пару ў катле, то ён выбухне. Ахвяр будзе больш як з аднаго, так і з другога боку. «Якія сядзяць ціхенька на прызбе» і якія назіралі, таксама пацерпяць не ў меншай ступені.

Што нас чакае ў такім выпадку? Павелічэнне колькасці загінулых, яшчэ тысячы прыцягнутых да адміністрацыйнай і крымінальнай адказнасці, плынь уцекачоў у іншыя краіны, гуманітарная катастрофа, эканамічны калапс.

Немалаважным з'яўляецца і іншае. Як паказвае практыка, кожная ахвяра гвалту і несправядлівасці павялічвае ў геаметрычнай прагрэсіі актыўнае падключэнне да пратэсту тых, хто раней не быў гатовы да гэтага.

У кожнай ахвяры ёсць родныя, блізкія, сябры, ды і проста неабыякавыя людзі, якія бяруць, як правіла, бок ахвяры. І гэтыя людзі ўжо дакладна становяцца ненавіснікамі рэжыму - дзяржавы, заснаванай на гвалце, і поўныя нянавісці да тых, хто непасрэдна гэты гвалт ажыццяўляе.

Вы - камандзіры і кіраўнікі, не можаце не ведаць, што доўгі нематываваны гвалт і жорсткае абыходжанне нават з жывёламі, я ўжо не кажу пра гвалт у дачыненні да людзей, руйнуе псіхалагічна, маральна і фізічна тых, хто ажыццяўляе гэты гвалт.

Калі ж такія паводзіны заахвочваецца вамі, вашымі загадамі, у выканаўцаў руйнуюцца паняцці законнасці і справядлівасці. Яны дэградуюць як прафесіяналы, губляюць сваю чалавечую сутнасць, становяцца небяспечнымі для грамадства і не могуць быць у далейшым задзейнічаныя ў праваахоўных органах. З адной толькі агаворкай: калі вы па змаўчанні выбудоўваеце сістэму фашысцкай дзяржавы, заснаванай на прыгнечанні.

Але ў 21-м стагоддзі ні нацыянальныя здаровыя сілы, ні міжнародная супольнасць з гэтым не змірацца і будуць дзейнічаць яшчэ больш рашуча. Калі я ўсё правільна і аб'ектыўна выклаў, вы, спадары, разбураеце сістэму, дзяржаву і сваю будучыню. Не паўтарайце ў Беларусі чылійскі варыянт 1973 года. Фашызм не пройдзе!

Таму пачуйце мой заклік: спыніце гвалт, перайдзіце на бок дабра.

Думаю, гонар і сумленне, калі яны ў вас яшчэ засталіся, падкажуць вам правільнае выйсце (саюз «калі» часта ўжываю для таго, каб не навязваць сваё меркаванне, каб размова будавалася на давернай аснове).

І яшчэ аб адной важнай акалічнасці. Спадзяюся, многія з вас чыталі, што пасля Нюрнбергскага працэсу над ваеннымі злачынцамі, у Нямеччыне прайшлі суды і над чыноўнікамі высокага рангу, пракурорамі, следчымі, суддзямі, якія абвінавачваліся ў масавых рэпрэсіях.

Яны і іх абаронцы-адвакаты спасылаліся на наўпроставае і безумоўнае выкананне iмi загадаў, прадпісанняў, дзейных тады законаў фашысцкай Германіі. Аднак трыбуналамі было прызнана, што гэтыя законы не адпавядалі дэмакратычным прынцыпам прававой цывілізаванай дзяржавы, што яны былі накіраваныя супраць чалавецтва, і выканаўцы павінны былі ўсведамляць гэта.

Менавіта тады з'явілася паняцце «злачынны закон». А выканаўцы былі прызнаныя вінаватымі і асуджаныя. Іншыя пазбавіліся званняў і прывілеяў – кожны атрымаў па заслугах.

Спадзяюся, вам знаёмае і такое паняцце, як «універсальная крымінальная юрысдыкцыя». Хто забыўся, зазірніце і прачытайце ўважліва арт.6 КК Рэспублікі Беларусь. У частцы трэцяй гэтага артыкула апісаныя правілы выкарыстання ўніверсальнай юрысдыкцыі.

Аналагічныя законы прынятыя і дзейнічаюць у многіх краінах ААН, якія змагаюцца з міжнароднай злачыннасцю супраць міру і бяспекі чалавецтва. Склады злачынстваў пазначаныя ў раздзеле 17 Асаблівай часткі КК Беларусі, у прыватнасці, у арт.128.

Правілы адказнасці па універсальнай крымінальнай юрысдыкцыі дзейнічаюць і адказваюць асноўным прынцыпам міжнароднага публічнага права: «ці выдай злачынца, ці пакарай яго сам».

У Беларусі маюцца дамовы аб экстрадыцыі з многімі краінамі. Аддзяленне Інтэрпола дзейнічае ў нашай дзяржаве пры МУС. У сувязі з гэтым павінен заявіць, што калі наша крымінальная юстыцыя ва ўпор не хоча бачыць і разглядаць у адпаведнасці з законам заявы і скаргі ахвяраў катаванняў цягам многіх гадоў, і, асабліва тых, хто звярнуўся за апошнія месяцы, то ў шэрагу заходніх краін такія кейсы ўжо ў працы адпаведных кампетэнтных структур.

Яны прынялі пастановы аб расследаванні спраў паводле ўніверсальнай крымінальнай юрысдыкцыі, якімі валодаюць. На самым высокім узроўні палітычная воля ўрадаў адназначна праяўленая, гэтыя справы знаходзяцца на парадку дня і будуць расследаваныя.

Можаце не сумнявацца, рушаць услед ордэры на арышт праз Інтэрпол, а значыць, і аб выдачы. Падазраваныя асобы могуць быць арыштаваныя ў кожнай краіне свету, дзе дзейнічаюць законы аб выдачы злачынцаў. І першымі падазраванымі будуць асобы, якія трапілі ў санкцыйныя спісы заходніх краін.

Сярод іх і кіраўнікі МУС, атрады спецыяльнага прызначэння, начальнікі УУС, месцаў утрымання затрыманых і пазбаўленых волі (ІЧУ, ЦІПаў, СІЗА), а таксама тыя, хто даўно знаходзіцца ў спісах у сувязі з палітычна матываванымі знікненнямі, магчыма, пазасудовымі пакараннямі (Ю. Захаранка, В. Ганчар, А. Красоўскі, Д. Завадскі).

Вядомы ўдзельнік гэтага злачынства Ю. Гараўскі здаўся ўладам адной з еўрапейскіх краін і гатовы ў межах крымінальнай справы супрацоўнічаць са следствам. Яго прызнальныя паказанні з указаннем суўдзельнікаў ужо гуляюць у сетцы інтэрнэт.

У санкцыйных спісах знаходзяцца таксама генеральны пракурор (цяперашні і былы), старшыні Следчага камітэта і КДБ, суддзі і іншыя. Усе, хто запляміў сябе злачыннай дзейнасцю, утойваннем і бяздзейнасцю, будуць разглядацца як суўдзельнікі.

Правасуддзе павінна адбыцца.

Яно разгортваецца, набірае свой ход на Захадзе. Але не выключана, што канчатковая кропка можа быць пастаўленая ў многіх справах судамі Беларусі за новай уладай і з новымі складамі суддзяў, магчыма, з удзелам прысяжных.

Спадзяюся, вельмі хутка мы прыйдзем да таго, за што змагаемся - да перамогі дэмакратыі ў Беларусі. За гэты выпрабавалі гвалт, зазналі знявагі і несправядлівасць тысячы ахвяр самавольства, за гэта загінулі нашы сябры і блізкія.

Бог і цывілізаваны свет на нашым баку. Але мы па-хрысціянску літасцівыя.

Як удзельнік пратэсту і асоба, прызнаная і надзеленая грамадскасцю паўнамоцтвамі народнага амбудсмэна ў правах чалавека, я заклікаю ўсіх, ад каго гэта залежыць:

- прыбярыце з вуліц узброеных людзей, спецыяльную тэхніку, спыніце гвалт і пераслед

- вызваліце са следчых ізалятараў палітычных зняволеных за ўдзел у выбарчай кампаніі лета 2020 года i ўдзельнікаў пратэстных акцый

- аднавіце справядлівасць у дачыненні да ўсіх, хто быў зазнаў незаконныя рэпрэсіі.

- перагледзьце справы з незаконна асуджанымі паводле адміністрацыйных і крымінальных артыкулаў.

Вярніце ў краіну закон і спакой.

Знаходзячыся выключна ў прававым полі, прызнайце свае памылкі апошняга часу і мірна перадайце ўладу тым, хто перамог на мінулых выбарах.

Прынамсі, адыдзіце ў бок і не перашкаджайце грамадзянам краіны правесці новыя, справядлівыя і сумленныя выбары паводле дэмакратычных стандартаў БДІПЧ АБСЕ і Садружнасці незалежных дзяржаў (СНД) пры ўдзеле нацыянальных і міжнародных назіральнікаў.

І толькі ў такім выпадку вы можаце разлічваць на амністыю, на гуманнае да сябе стаўленне, на магчымасць прадоўжыць працу па абранай прафесіі, без кадравай чысткі з выкарыстаннем метадаў люстрацыі.

Многія сцвярджаюць, што кропка незвароту вамі ўжо пройдзеная. Я ж, як юрыст-філосаф і ідэаліст, як хрысціянін, вернік ва ўсе чалавечае, цвёрда стаю на пазіцыі: пакаянную галаву меч не сячэ.

А што рабіць, вызначаць вам. Думайце, спадары, пакуль яшчэ не позна.

Напісаць каментар 12

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках