Рух у бок Туркменістана

Навошта Расеі два міністры з Цюмені?

На мінулым тыдні сваёй працы ў Следчым камітэце пазбавіўся маёр юстыцыі з Цюмені Рафік Агліулін, які абмыў новыя пагоны занадта гучна: у кампаніі крымінальніка і пад слоганы «АУЕ» і «Жыццё злодзеям». А яшчэ нядаўна ў нашым урадзе з'явіўся другі цюменец: следам за міністрам будаўніцтва і ЖКГ Уладзімірам Якушавым кіраваць краінай прыйшоў рэктар ЦюмДУ Валерый Фалькоў - яго прызначылі міністрам вышэйшай адукацыі і навукі.

Здаецца мне, што імклівы ўзлёт адной кар'еры і вокамгненны заход іншай шчыльна звязаныя.

Вы заўважылі, што ў новым урадзе няма ніводнага пецярбуржца?

Затое цюменцаў - два. Строга кажучы, у Кабінеце іх нават два з паловай: міністр прыродных рэсурсаў Дзмітрый Кабылкін многія гады працаваў на Ямале, гэта прыкладна адно і тое ж. «Цюменскія» кіраўнікі рэгіёнаў сядзяць не толькі ў Маскве, але і ў Ліпецкай, Курганскай, Свярдлоўскай абласцях.

Калі праславутую вертыкаль толькі ўсаджвалі нам на галовы, для яе стварэння спатрэбіліся пецярбуржскія: патрэбна была іх згуртаванасць, жорсткая хватка і кругавая парука, якая злучае адзін аднаго. Але жыватворная крыніца кадраў вычарпаная, абнаўляць сістэму пецярбуржскімі старцамі больш нельга. Ды і сістэме сягоння патрэбныя іншыя людзі.

Тыя, хто ўмеюць жыць у вертыкалі, хто ў ёй вырас і пасталеў. Цюмень у гэтым плане ледзь не найлепшая кузня.

Багаты на фоне астатніх і вельмі закрыты рэгіён. Тут няма забаў, акрамя гандлёвых цэнтраў. Горад ператварыўся ў шопінг-арэну для паўночнікаў і вахтавікоў.

Паўночнікі і паўночныя грошы сталі, магчыма, вызначальным чыннікам запячатвання Цюмені, таму што яе дабрабыт не вельмі ад цюменцаў залежыць, а паўночнікам трэба толькі, каб было чыста і працавалі крамы.

Калі б нафтавая іголка запампоўвала ў бюджэт яшчэ больш грошай, уся Расея ператварылася б вось у такую ахайна Туркменію, у якой замест пажыццёвага правадыра - сіці-мэнэджары з падцягнутымі тварамі і ў добра падагнаных гарнітурах. Закрытая еўрапейскай шырмай Азія.

У Цюмені няма не толькі незалежных, але і проста зубастых СМІ. Я была апошняй зубастай і бегла адтуль у 2012 годзе. Таму што сістэму подкупу СМІ прыдумалі ў Цюмені. Са мной тады ўцякалі апошнія грамадзянскія актывісты. З тых часоў у горадзе ціха і ўсё кантралюецца сілавікамі і дэпартаментам інфармацыйнай палітыкі. Рафік Агліулін адзначае маёрскія пагоны з крымінальнікам не таму, што ён адзін там: горад даўно і трывала узяты ў абарот сілавікамі. Гэта ў Цюмені ўскрылі банду кілераў з ФСБ.

Там дарожныя паліцыянты скардзіліся Крамлю на неадольныя паборы начальства. У іх галоўнага паліцэйскага схапілі за хабар. У Цюмені ў чалавека, калі ён трапіў пад каток або ў сферу інтарэсаў органаў, няма магчымасці выскачыць - такая опцыя сістэмнай не прадугледжаная. Там можна жыць вольна, калі ў цябе няма палітычных рызык або прывабнага для рэйдараў бізнэсу. А калі ёсць, то жыць там не трэба: Рафік Агліулін сышоў, яму на змену напэўна ўжо прыйшоў іншы. Які проста цяпер адзначае сваё прызначэнне ў кампаніі суддзі, пракурора і бандытаў. І чыноўнікі за сталом таксама ёсць - на мінулым запісе яны проста не трапілі ў кадр. Яны моўчкі жуюць і чакаюць, калі самі зладзяць баль на манер зладзейскай сходкі, толькі ўжо ў Маскве, бо, як мы бачым, сёння ёй такія кадры патрэбныя.

Ім не трэба тлумачыць, якой павінна быць расейская Туркменія, - яны даўно ў ёй жывуць.

А паколькі ў рэгіёне ёсць пэўныя грошы, чыноўнікі там залучаюцца ў прагрэсіўныя тэхналогіі, інвестыцыі, кажуць аб капіталізацыі з інтэграцыяй, адкрываюць інстытут перспектыўных даследаванняў і асабіста кантралююць якасць асфальту на дарогах. Гэта Туркменія з еўрапейскім тварам. Іншага такога рэгіёну ў Расеі няма: каб было чыста, сытна і каб мыш не праскочыла.

Відавочна, што Цюмень выходзіць на першы план і ўсё часцей трапляе ў навіны. Не трэба хітраваць: горад становіцца краіне цікавы, таму што ўсе адчуваюць, што адтуль ідзе сіла. Новай Расеі вельмі патрэбныя дасведчаныя мэнэджары з досведам работы ў сытай турме.

Настасся Міронава, «Новая газета»