Эканаміст: Лукашэнка тузаецца, як муха на шпільцы

У Беларусі магчымыя праблемы не толькі з бензінам.

У Беларусі пачаліся праблемы з бензінам.

На шэрагу рэгіянальных заправак «Лукойла» 4 лютага былі ўведзеныя ліміты на набыццё паліва. Напрыклад, на АЗС № 21 «Лукойла» ў Берасці было ўведзенае абмежаванне на набыццё дызелю да 100 літраў у адны рукі. Ліміт датычыўся ўсяго транспарту – і легкавога, і грузавога. «Праблемы з палівам, яго не хапае на ўсіх запраўках», – растлумачылі на АЗС. Аналагічныя абмежаванні ўводзілі і на АЗС № 22 «Лукойла» ў Берасці, а таксама на запраўцы № 17 у Баранавічах.

Хоць праз суткі падачу бензіну аднавілі і ліміты на продаж знялі, паміж расейскім «Лукойлам» і «Белнафтахімам» паспела прайсці невялікая інфармацыйная вайна з узаемнымі абвінавачваннямі ў правакацыях. Што гэта азначае на фоне вялікай нафтагазавай вайны паміж афіцыйным Менскам і Крамлём?

Сітуацыю для Charter97.org пракаментаваў эканаміст, кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанід Заіка.

– Што, на Вашу думку, азначалі гэтыя «першыя ластаўкі» з абмежаваннем продажу паліва? Ці можа гэта быць перадумовай да больш сур'ёзных падзеяў?

– Цяпер уся Еўропа залітая бензінам па самыя гланды, настолькі магутная празмернасць. Кітайцы не набываюць – яны хварэюць. Ёсць агульнае падзенне аб'ёму вытворчасці, таму бензіну заваліся. Самы танны ў ЗША – 70 цэнтаў, калі Лукашэнка надумае адтуль прывозіць, то няхай, але гэта будзе дорага.

Як можа развівацца сітуацыя? Ведаеце, яна выдатная для тых, хто гандлюе бензінам. Для іх «залатыя дзянькі» наступаюць. Цяпер няма аб'ектыўнай падставы для дэфіцыту. Тыя самыя «Лукойлы» звярталіся на Мазыр і Наваполацк па бензін, уласна, яны могуць прывозіць і з Расеі свой танны бензін. У Расеі, дарэчы, ён таннейшы.

– «Белнафтахім» абвінаваціў «Лукойл» у правакацыі. Як Вы мяркуеце, ці звязана гэта з нафтагазавай вайной Менска і Масквы?

– Я не стаў бы ўжываць слова «вайна» да адносін паміж Менскам і Масквой. Гэта асабісты канфлікт паміж дырэктарам саўгаса і маёрам КДБ.

Тут ніякай Беларусі ўвогуле не фігуруе, таму што перапрацоўкай нафты займаюцца блатныя кампаніі, якія знаходзяцца пры ўладзе, што пры Крамлі, што тут на вуліцы Карла Маркса. Гэта грошы тых, хто падабраўся да нафтавай трубы.

А Беларусь, нашы праблемы, 100 літраў бензіну, дэфіцыт – гэта ўсё маніпуляцыя тым, каб людзі падумалі, што сапраўды хтосьці робіць замах на іх бензін. Тым больш я выдатна памятаю сітуацыю некалькі гадоў таму: Пуцін урачыста заявіў на піянерскай лінейцы ў Крамлі, што для жыхароў Беларусі нафта будзе адпускацца паводле расейскіх коштаў (а гэта – 7 мільёнаў тонаў). Хлопцы, гэта значыць вам для ўнутранага ўжывання трэба 7 мільёнаў – гэта мы вам даем паводле ўнутраных коштаў, смаленскіх або калінінградскіх, а тое, што вы перапрацоўваць і прадаяце потым... Мы нават Нямеччыне прадавалі нафту на мільярд даляраў на год. Таму там завязаная схема і дзядзькі з пагонамі і без, з мільярдамі і мільёнамі.

Другі момант: 7 мільёнаў тонаў для нас было б дастаткова. Гэты аб'ём атрымаць за 600 тысячаў тонаў на месяц – не праблема. А тое, што Белнафтахім заяўляе – яны ж заўсёды былі вельмі «разумныя».

– «Лукойл» кажа, што наадварот, «Белнафтахім» не даў яму бензіну для продажу ў раздроб. Як думаеце – расейскую кампанію спрабуюць выціснуць з нашага рынку?

– Ну вядома, цяпер пайшла барацьба паміж пацанамі. У некага запраўкі лукойлаўскія. Там Вагіт Алекпераў, там прымажуцца ўсе, хто любіць нафтавыя азёры, таму яны паміж сабой б'юцца, а людзі думаюць, што ідзе «барацьба за суверэнітэт». Няма нічога больш смешнага, чым гэтыя маніпуляцыі.

– Якія яшчэ вагары ціску могуць выкарыстоўваць на беларускага спажыўца, калі ўсё гэта – водгалас канфлікту, як Вы сказалі, старшыні калгаса і маёра КДБ?

– Мне даводзілася рабіць падобны аналіз на просьбу спецыяльных людзей. Дык вось, кропка ніжэй пояса – гэта адмова ад набыцця беларускага малака. Тут будзе ступар. Дарэчы, людзям, якія пры Лукашэнку скачуць, я хачу нагадаць, што літр бензіну каштуе столькі сама, колькі літр малака. Таму, таварышы аграрыі, таварыш Аляксандр Рыгоравіч, калі хочаце нейкія прыбыткі, так займіцеся каровамі. Адна карова можа даваць 200 тонаў малака за год. Мы будзем больш зарабляць, чым на бензіне, але пра гэта ніхто не кажа.

Пампэа правільна сказаў: вы што, такія тупыя? Мы можам вам нафты даць, колькі хочаце паводле канкурэнтных коштаў, але вы што – будзеце яе са Штатаў вазіць? Тады тут нешта не так з вамі.

Калі рэальна зірнуць на справу, то беларусам лягчэй зрабіць вертыкальную інтэграцыю з буйнымі расейскімі нафтакампаніяй: ад здабычы нафты да яе продажу ўжо як нафтапрадукт. Бо ніхто не кажа, што гэтыя два заводы, пабудаваныя ў Беларусі, для краіны мелі нейкі сэнс. Гэтыя заводы павінны былі забяспечваць саляркай, дызпалівам, бензінам паспяховы паход савецкіх войскаў на Парыж, на Барселону, на Берлін – толькі гэтая мэта была, для Беларусі яны не патрэбныя былі.

Трэба не нафтай займацца, а прынамсі электраровар зрабіць. Дарэчы, любое падаражэнне нафты і недахоп бензіну аб'ектыўна штурхае нас да вытворчасці электрамабіляў.

Мае любімыя грузіны ўжо завод пабудавалі і выпускаюць 40 тысячаў электрамабіляў. Тут альбо трэба Маска папрасіць, каб яшчэ пару аўтамабіляў падарыў або пабудаваў завод, як пад Берлінам.

Дурні спрачаюцца праз нафту. Нафтавая эра заканчваецца, хлопцы. Той дурань, які будзе больш сварыцца праз нафту, будзе ззаду, я б нават сказаў – у задніцы. Бо можна аб'ектыўна пачаць займацца электратранспартам.

– Якія ў Вас прагнозы датычна сустрэчы Пуціна і Лукашэнка 7 лютага?

– Сустрэча скончыцца вячэрай, пазітыўна, таму што расейцам цяпер выпрацоўваць негатыў на беларускім электараце сэнсу няма. Тут вялікая палітычная задача, каб не атрымалася так, што ў Расеі застанецца адна краіна-сяброўка – гэта Беларусь. Думаю, што будзе працэс прымірэння.

Другі момант: Пуцін ужо не надта ў гэтай справе стараецца. Ён змяняе Канстытуцыю, распрацоўвае іншыя механізмы, Лукашэнку не падпусціць да расейскай кароны. Тое, як ён там будзе тузаецца – як муха на шпільцы, ну, хай патузаць. «Маёр» паказвае: маўляў, вы хоць чым-небудзь заняліся, хоць зрабілі б свой тэлефон ці хоць бы навучыліся добрую мэблю рабіць.

– Ці атрымае Лукашэнка кампенсацыю за «брудную» нафту з РФ?

- Не. Кампенсацыя - гэта не брудная нафта, гэта была адмысловая гульня. Як толькі Лукашэнка сказаў, што будзе рамантаваць «Дружбу», каб расейцам падкінуць свінню, расейцы залілі «трубу» хлорам. Гэтага хлору было заліта ўсяго толькі на 16 тысячаў даляраў, таму, вядома, гэта было прамое ўказанне не тузацца.

Лукашэнка можа палохаць, што перакрые нафтаправоды, а яму кажуць: мы ўвогуле ўсе твае заводы паставілі на нуль, і нічога з гэтым хлорам ты не мог вырабляць. Якая кампенсацыя? Гэта плата за дурасць. Яму зрабілі добры ўрок «бруднай» нафтай.

А мільярд туды, мільярд сюды – у такіх гульнях не лічаць. Цяпер нават у газе, Украіне знізілі на 25% тарыфы на газ, ды яшчэ «Газпрам» заплаціць 3 мільярды абавязалі – для расейцаў гэта глупства. Падумаеш, будзе ў Пуціна на 5 мільярдаў менш, якая дробязь.

– Якія ў Крамля яшчэ ёсць механізмы ўздзеяння на афіцыйны Менск?

– Вельмі шмат механізмаў. Пачынаючы з таго, што паступова будуць укідваць інфармацыю пра тыя злачынствы, якія здзейсніў рэжым Беларусі.

Другі момант – спыняць беларускі экспарт прадуктаў харчавання. Але я не называю тое, што адбываецца, нафтагазавай вайной, гэта хутчэй навучанне афіцэрамі КДБ прадстаўнікоў аграрнай секцыі Беларусі. У любым спаборніцтве дырэктара саўгаса пераможа маёр КДБ. А тут раздзьмулі «барацьбу за суверэнітэт»...

Ідзе палітычная барацьба на фоне росту ідыятызму з абодвух бакоў. Гэта не наша барацьба, дзе адзін чалавек апранае два строі. Будуць і надалей нафту перапрацоўваць на беларускіх заводах. У самой Расеі за ўсю гісторыю з канца 80-х гадоў не было пабудавана ніводнага нафтаперапрацоўчага завода. Яны не парацца, яны маюць два беларускія, па якіх можна прапампоўваць, слінявячы пальцы, зарабляючы баксы на выгодных схемах.

Гэтыя хлопцы ўсё выправяць, таму што жанчынам каханым трэба ставіць сіліконавыя пратэзы, трэба набываць «Паршэ» і самалёты. Потым зноў падзеляць паміж сабой плыні, як і з цукровымі: там гадоў 20 з гэтым цукрам круціліся. Хоць я яшчэ 10–15 гадоў таму казаў, а чаму вы прадаяце ў Эстонію цукар за 29 цэнтаў, у Расею за 49, а ў Беларусь за 79. Я казаў, а ўсе рабілі твары цэглай. І так пакуль ніхто іх не накрые вялікі венікам.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com