Юры Варонежцаў: Больш за ўсё абурае стаўленне Лукашэнкі да людзей

Па цынізме дыктатар перасягнуў савецкія ўлады пасля аварыі на ЧАЭС.

Сёння, 26 красавіка - 34-я гадавіна выбуху на Чарнобыльскай АЭС. У Беларусі праз эпідэмію каранавіруса лідары апазіцыі скасавалі ўсе масавыя мерапрыемствы, прымеркаваныя да гэтай даты, заклікаўшы беларусаў выконваць Народны карантын.

Але даслоўна ўчора ўлады праводзілі «рэспубліканскі суботнік», а рэпетыцыі параду 9 траўня з трэніроўкай салдат у шчыльных «скрынках» праходзяць штодня.

У інтэрв'ю Charter97.org навуковец-фізік, кандыдат тэхнічных навук, экс-сакратар камісіі ў расследаванні прычын і наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС у Вярхоўнай Радзе СССР Юрый Варонежцаў параўноўвае мінулыя падзеі з сённяшнімі:

- Шмат было грахоў у савецкіх партыйных чыноўнікаў, у тым ліку вышэйшага ўзроўню, але я не ўзгадаю, каб Пётр Машэраў або Міхаіл Гарбачоў у такім зняважлівым і хамскім тоне адклікаўся пра грамадзян.

Я маю на ўвазе цытаты Лукашэнкі ў стылі «ён сам вінаваты, што памёр, таму што быў тоўсты», або «ён курыў, таму і памёр», або «яму было пад 80 гадоў, навошта ён на вуліцу пайшоў?». Гэта больш за ўсё абурае мяне ў паводзінах цяперашняй улады.

Што тычыцца дзеянняў, то так, з боку СССР было зроблена шмат памылак. Але калі адкінуць памылкі на мяжы злачынстваў, (такую, як дэманстрацыя 1 траўня 1986 году), то ўсё ж былі зробленыя канкрэтныя крокі: рэактар ЧАЭС быў заглушаны, хоць і вялікі цаной, пажар спынены, верагоднасць выбуху была ліквідаваная, з невялікім спазненнем былі эвакуіраваны людзі з Прыпяці і Чарнобыля.

Давайце зараз параўнаем гэта з нашым часам. Карантын у школах і ў ВНУ трэба было ўвесці адразу ж - а яго няма. Трэба было закрыць нашы межы на ўезд, але атрымалася нейкая парадаксальная рэч: усе суседзі закрылі, а мы - не. Да нас у выніку можа прыехаць, хто заўгодна, і ніхто не будзе гэта кантраляваць.

Нягледзячы на ўсе грахі, якія ляжаць на партыйным кіраўніцтве, у 1986 годзе іх дзеянні былі ўсвядомленымі, больш пісьменнымі, і, самае галоўнае, яны прыслухоўваліся да прафесіяналаў. У ЦК выклікалі фізікаў і іншых навукоўцаў, і Гарбачоў з імі раіўся. Цяпер я чамусьці не бачу, каб падобнае адбывалася.

Мяне асабіста больш за ўсё абурае стаўленне Лукашэнкі да людзей, прабачце, як да смецця і бязмозгага статку. Зараз беларусы ўсё-такі дастаткова адукаваныя. Калі ідзе вывяржэнне слоў, разлічанае на поўных ідыётаў, гэта, мякка кажучы, крыўдзіць, таму што я не ведаю, хто можа гэта ўспрымаць нармальна і сур'ёзна. Напрыклад тое, што «ў нас ніхто ад каранавіруса не памірае, і не памрэ».

- Пасля аварыі на ЧАЭС у СССР 1 траўня і 9 траўня праходзілі парады. Што вы думаеце наконт парадаў і суботнікаў Лукашэнкі сёння?

- Гэта цяжка каментаваць. Калі я скажу прама, то патраплю пад крымінальны артыкул «за абразу прэзідэнта».

Ёсць побач краіна, якая лічыць сябе пераемнікам СССР і галоўным пераможцам у вайне - Расея. Я ўяўляю, якая трагедыя, магчыма, асабістая для Пуціна, што ён пайшоў на скасаванне параду, таму што нават ён разумее, як трэба дзейнічаць. А тут... Я не магу растлумачыць гэтага з пункту гледжання здаровага сэнсу. Бо ідзе інтэнсіўная падрыхтоўка, нягледзячы на тое, што ў войску ўжо ёсць выпадкі хворых. Я думаю, што гэта самае безадказнае рашэнне аб правядзенні парада.

- Чарнобыль стаў велізарнай трагедыяй для беларускай нацыі. А да чаго можа прывесці палітыка Лукашэнкі падчас эпідэміі, як гэта адаб'ецца на здароўі і лёсах людзей?

- Цяжка прагназаваць: я не вірусолаг, але, як любы разумны чалавек, бачу, што адбываецца ў іншых краінах. Маючы з іх адкрытыя і дакладныя звесткі, мы можам параўнаць сітуацыю і ацаніць рост колькасці смерцяў і заражэнняў, пік захворвання, уплыў карантынных захадаў або іх адсутнасці. Напрыклад, у Швецыі не ўвялі карантын. Там спачатку былі «вясёлкавыя» справаздачы, але апошнім часам адбыўся рэзкі ўсплёск захворвання і можна судзіць, дзе іх улады дапусцілі памылкі.

Так як мы з вамі людзі адукаваныя, трэба глядзець і аналізаваць, як дзейнічаюць нашы суседзі, і імкнуцца прытрымлівацца такой жа тактыкі, не слухаючы «парады» наконт гарэлкі, лазні і трактара. Па магчымасці, усім нам трэба максімальна ізалявацца і не пускаць дзяцей у школу. Калі ты працуеш і не можаш перайсці на дыстанцыйную форму, то трэба максімальна выкарыстоўваць маскі, антысептыкі і іншыя сродкі абароны.

Думаю, калі мы, грамадзяне, а не ўрад, на які не варта ўскладаць надзеі, будзем паводзіць сябе пісьменна, то пераадолеем гэтую навалу. А эканоміка... Думаю, з ёй у Беларусі ўсё зразумела і без каранавіруса.

У 1986 годзе людзі не разумелі, што адбываецца, яны былі разгубленыя. Затое даслоўна праз год уладам усе прыгадалі: і дэманстрацыі, і захворванні, і ўтойванне дыягназаў. Чарнобыльскія падзеі і паводзіны ўладаў сталі адным з важных фактараў падзення камуністычнай сістэмы.

Я добра памятаю тыя часы: мы арганізоўвалі вялікія мітынгі, для Гомеля гэта было па 20-25 тысяч чалавек, у Менску - па 100 і больш тысяч. Лукашэнка гэта добра памятае і ведае, што яму ўзгадаюць і гэты каранавірус, і ўсе яго хамскія выказванні... Для яго такая небяспека ёсць. Беларусы цярплівыя - але да пары, да часу.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com