Эканаміст: Літва ўжыла эфектыўныя захады для выратавання эканомікі

Хвалі эміграцыі з балтыйскай краіны не будзе.

Пра гэта ў інтэрв'ю сайту Charter97.org распавёў эканаміст SEB банка ў Літве Тадас Павіляўскас.

- Як успышка пандэміі віруса COVID-19 паўплывала на эканоміку Літвы?

- Можна сказаць, што каранавірус спыніў рост эканомікі Літвы, які паскараўся цягам апошніх трох гадоў. З сярэдзіны сакавіка эканоміка краіны перажывае рэцэсію, на шчасце, у траўні мы ўжо можам назіраць паляпшэнне настрояў як бізнэсу, так і хатніх гаспадарак.

Апошнія звесткі паказваюць на тое, што эканамічны спад у траўні быў меншым, чым у красавіку, калі многія кампаніі проста не маглі працаваць праз карантын і абмежаванні на дзейнасць. Паколькі эканоміка нашай краіны з'яўляецца вельмі адкрытай, поспех нашых асноўных экспартных партнёраў вельмі важны для нашай краіны: Латвія, Эстонія, Нямеччына, краіны Паўночнай Еўропы, Вялікая Брытанія, Польшча, Беларусь і Расея.

Цяпер здаецца, што аднаўленне эканомікі ў Еўропе зойме час, таму паляпшэнне дзелавой актыўнасці і настрояў насельніцтва ў Літве можа быць часовай з'явай. Аднак, мы прагназуем, што сёлета эканоміка Літвы скароціцца менш, чым агулам у ЕЗ. Уплыў сектара турызму на эканоміку Літвы досыць сціплы, у нашай прамысловасці не шмат кампаній, якія займаюцца вытворчасцю аўтамабіляў, да таго ж дастаткова эфектыўна ўдалося ўзяць пад кантроль распаўсюджванне каранавіруса.

- Якія вобласці эканомікі Літвы пацярпелі больш за ўсё?

- Як і ў іншых краінах, пацярпелі кампаніі, якія займаюцца турызмам, пражываннем, харчаваннем, арганізацыяй мерапрыемстваў і пасажырскімі перавозкамі. Кампаніі ў гэтай галіне бізнэсу пацярпелі ў выніку таго, што былі закрытыя межы і ўведзеныя забароны на падарожжы.

У траўні, калі абмежаванні ў Літве часткова знялі, сітуацыя пачала паляпшацца. Прынамсі, зноў сталі расці даходы прадпрыемстваў грамадскага харчавання або пасажырскіх перавозак, але тым не менш, іх страты ўсё яшчэ застаюцца высокімі. Таксама моцна пацярпеў сектар раздробнага гандлю. Раздробны продаж у Літве знізіўся на 18 адсоткаў у красавіку.

Але зноў жа, мы думаем, што за травень спад будзе меншы і складзе ад 5 да 10 адсоткаў. Нарэшце, давайце не будзем забываць аб нашым транспартным сектары, які працуе ў большасці сваёй у Заходняй і Паўднёвай Еўропе: больш буйныя грузавознікі вытрымалі, асабліва тыя, якія займаюцца перавозкай замарожаных прадуктаў і субпрадуктаў, але больш дробныя, якія перавозяць розныя прамысловыя або бытавыя тавары, страцілі шэраг заказаў. Агулам, імаверна, цяжка было б знайсці бізнэс-нішу, на якой бы не адбіўся ўплыў COVID-19. На маю думку, такі бізнэс можна знайсці толькі ў электроннай камерцыі або IT.

- Праблемы з эканомікай могуць справакаваць новую хвалю эміграцыі з краіны?

- Думаю, што не, таму што Літва досыць нядрэнна спраўляецца з крызісам праз COVID-19. Так, зарэгістраванае беспрацоўе павялічылася, але гэтыя змены не з'яўляюцца чымсьці выключным у ЕЗ. Тым больш, што на гэты раз уладам удалося запусціць механізм кампенсацыі за прастоі і дапамогі праз хваробу, што, уласна кажучы, і перашкодзіла працадаўцам пачаць звальняць работнікаў. Праз эканамічную рэцэсію 2009 года тады эмігравалі многія людзі, якія працавалі ў будаўнічым, прамысловым і гандлёвым сектарах, а паколькі цяпер няма прыкмет вялікай хвалі звальненняў у гэтых сектарах, эміграцыі і не прадбачыцца. З іншага боку, фактарам стрымлівання з'яўляецца тое, што літоўскае грамадства пастарэла за апошнія дзесяць гадоў і засталося значна менш моладзі, якая часцей схільная да таго, каб эміграваць. Ці будзе рост коштаў? Не думаю, таму што кошты растуць тады, калі ідзе рост заробку ў краіне ці ўзнікаюць сур'ёзныя перабоі з пастаўкамі, або калі проста бракуе тавараў.

Найбліжэйшым часам заробак работнікаў, якія працуюць у прыватным сектары, знізіцца, таму не варта чакаць больш хуткага росту коштаў, прынамсі, у найбліжэйшыя месяцы. Больш высокая інфляцыя можа паўстаць, калі краіна пачне аднаўляцца хутчэй, чым чакалася, а палітыка ўрада будзе спазняцца і будзе стымуляваць спажыванне, калі ў гэтым больш не будзе неабходнасці.

- Як вы ацэньваеце эфектыўнасць захадаў урада Літвы для ажыўлення эканомікі краіны? Які будзе іх уплыў?

- Урад адрэагаваў вельмі хутка і прапанаваў мноства карысных захадаў, прытрымліваючыся прыкладу іншых еўрапейскіх краін, але некалькі прытармазіў на этапе іх рэалізацыі. У выніку эфектыўнасць выявілася ніжэйшай, чым мы ўсе хацелі. Мы б вельмі хацелі, каб урад выканаў сваю хатнюю працу і быў гатовы справіцца з наступным крызісам, дзякуючы функцыянаванню механізму дапамогі. У кожным выпадку трэба разумець, што эканамічныя спады паўтараюцца і менавіта таму патрабуецца «план Б»: як, хто і якім чынам павінен неадкладна рэагаваць. Асабіста я мяркую, што найбольш паспяховымі захадамі з'яўляюцца: палепшаны механізм кампенсацыі прастояў і дапамог па хваробе, аднаразовыя выплаты для малых прадпрыемстваў, кампенсацыя адсоткаў у аплатах па крэдытах.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com