Гісторыя пратэстнай песні «Муры»
5- 28.07.2020, 21:51
- 131,984
Гэтая песня стала граць на мітынгах Святланы Ціханоўскай.
Калі вы былі на мітынгу Святланы Ціханоўскай, маглі чуць песню «Муры». Пра яе яшчэ згадвала жыхарка Мікашэвічаў: «Чытала, што ў сем гадзінаў людзі ў кватэрах ўключаюць музыку і б'юць па талерках дзве хвіліны. Тра-та-та. «Да-а-а-вай разрушим эту стену»… Але што гэта за кампазіцыя? Напраўду гэта не нейкая новая прыдумка кандыдата ў прэзідэнты. І, верагодна, песню вы ўжо маглі чуць раней на пратэстах у Беларусі, піша tut.by.
Што гэта за песня?
Песня «Муры», або ў арыгінале L'Estaca, напісаў каталонскі кампазітар, бард і выканаўца Люіс Льяк. Кампазіцыя нарадзілася на свет у 1968 годзе. Даслоўна l'estaca перакладаецца як «слуп».
Важна ведаць: Люіс Льяк - не проста музыка. Ён адзін з самых вядомых прадстаўнікоў руху «Новая песня». У ім бралі ўдзел спевакі і музыкі, якія выказвалі пратэст супраць дыктатарскага рэжыму Франсіска Франка. Ён быў каўдзільа (то бок «Правадыром») Гішпаніі з 1936 да 1973 года.
Асаблівасцю гэтага руху было выкананне песень пра палітыку менавіта на каталонскай мове. У тыя часы праявы гэтай ідэнтычнасці ў Гішпаніі былі строга забаронены. Натуральна, у такіх умовах Льяку давялося пакінуць радзіму і ўладкавацца ў Францыі. Там бард пражыў да 1975 года, у які Франка памёр.
Чаму назва такая дзіўная - «Слуп»?
Слова l'estaca ў каталонскай сугучнае слову estat, якое перакладаецца як «дзяржава». Па сутнасці, гэта адсылка не толькі да рэжыму, устаноўленаму Франка, але і да дыктатуры наогул.
Адкуль узялася расейская версія песні?
Расейскамоўную версію песні прапанаваў расейскі паэт і перакладчык Кірыл Мядзведзеў у 2012 годзе. Кампазіцыю выконвае гурт «Аркадий Коц». Аднак значна важнейшыя раннія версіі - польская і беларуская.
Польскі варыянт яшчэ ў 1978 годзе напісаў бард і аўтар Яцэк Качмарскі пад уплывам каталонскага аўтара. Тэкст песні кардынальна адрозніваецца ад арыгінальнай, каталонская версіі. Па сутнасці, Качмарскі напісаў новы варыянт. Ён завецца Mury, што з польскага перакладаецца як «Муры». У гэтым відэа песню выконвае сам аўтар.
Пасля кампазіцыя стала гімнам руху «Салідарнасць». Нагадаем, ён выступаў супраць камунізму і таталітарызму і было нават забаронена ў 1982 годзе. Менавіта дзякуючы «Салідарнасці» ў 1989 годзе быў праведзены круглы стол, які зацвердзіў у Польшчы інстытут прэзідэнцтва. У тым жа годзе «Салідарнасць» атрымала 99 са 100 месцаў у сенаце краіны. Таксама ў 1989-м рух «Салідарнасць» быў зноў зарэгістраваны. Аднак песня Mury стала потым папулярная і без прывязкі да яго.
Па-беларуску песня таксама называецца «Муры». Яе выконваюць Зміцер Вайцюшкевіч і Андрэй Хадановіч (не разам, а паасобку). Менавіта Хадановіч пры гэтым зрабіў пераклад.
Атрымліваецца, першая беларуская версія з'явілася нават раней за расейскамоўную. Але ўсё-такі слаба суадносіцца з каталонскай і, фактычна, з'яўляецца перакладам польскай песні.
Атрымліваецца, цяпер усё спяваюць менавіта вось гэтую песню?
Не. У 2020 годзе версію Хадановіча трохі перапрацавалі.
Песня была актуалізаваная пад бягучую сітуацыю ў краіне на ініцыятыву блогера Сяргея Ціханоўскага. У трэцім і чацвёртым куплеце беларускія музыкі Alexander Kiss і Сяргей Kosmas дадалі новыя словы.
Упершыню Ціханоўскі выкарыстаў гэтую песню 25 траўня на сустрэчы з падпісантамі ў Слуцку. Тады ж ён заклікаў усіх вывучыць і разам спяваць падчас перадвыбарных пікетаў, акцый салідарнасці і мітынгаў.
«Трэба каб беларуская мова была. Я ўжо заспяваў па-беларуску», - казаў у тым відэа блогер.
Дык чаму мы ўжо маглі чуць гэтую песню на пратэстах, калі яна ад Ціханоўскага?
Усё ж такі лічыцца, што ўпершыню беларускамоўная песня «Муры» прагучала 19 снежня 2010 на той самай масавай «Плошчы», дзе сямёра кандыдатаў у прэзідэнты апынуліся арыштаванымі, а пратэст - зачышчаны АМАПам.
Тады выконваў яе асабіста Андрэй Хадановіч.