20 гадоў таму ў Беларусі быў выкрадзены журналіст Дзмітрый Завадскі

Беларуская асацыяцыя журналістаў заклікала калег сёння апоўдні ўшанаваць ягоную памяць хвілінай маўчання.

Роўна 20 гадоў таму знік беларускі тэлеаператар, супрацоўнік Грамадскай расейскай тэлевізіі (ОРТ, цяпер - Першы канал) Дзмітрый Завадскі. На момант знікнення яму было 27 гадоў.

Беларуская асацыяцыя журналістаў (БАЖ) заклікала калег сёння апоўдні ўшанаваць памяць Дзмітрыя Завадскага хвілінай маўчання, паведамляюць naviny.by.

«Прайшло 20 гадоў, а праўды мы не ведаем дагэтуль, - гаворыцца ў паведамленні БАЖ. - Вельмі цяжка і балюча. Няма нават магілы, на якую можна было б прыйсці і ўспомніць калегу. У мінулыя гады 7 ліпеня мы прыходзілі з партрэтамі Зміцера да пад'езда, адкуль ён выйшаў той раніцай. Але сёння гарантаваць бяспеку калег падчас нават маўклівага стаяння з партрэтам немагчыма. Але памяць немагчыма забіць. Скрасці. Затрымаць, аштрафаваць ці арыштаваць.

З 1994 да 1996 год Дзмітрый Завадскі працаваў у аператарскім пуле Аляксандра Лукашэнкі, затым стаў працаваць на Грамадскай расейскай тэлевізіі. Улетку 1997 гады ён разам з карэспандэнтам ОРТ Паўлам Шараметам быў арыштаваны і абвінавачаны «ў незаконным перасячэнні беларуска-літоўскай мяжы» падчас здымак рэпартажу, яго ўмоўна асудзілі на паўтара гады пазбаўлення волі. З кастрычніка 1999 году да траўня 2000 года Завадскі працаваў у Чачні, дзе з Шараметам здымаў фільм «Чачэнскі дзённік».

Раніцай 7 ліпеня 2000 года Завадскі выехаў з дому ў Нацыянальны аэрапорт Менск сустракаць Шарамета, які прылятаў з Масквы. З тых часоў аператара ніхто не бачыў. Яго аўтамабіль быў знойдзены ў аэрапорце.

У 2002 годзе Менскі абласны суд прызнаў вінаватым у выкраданні Завадскага групу былога байца спецпадраздзялення МУС "Алмаз" Валерыя Ігнатовіча, які сустракаўся з ім у Чачні. Ігнатовіч, а таксама прызнаны вінаватым у выкраданні Максім Малік асуджаныя на пажыццёвае зняволенне. Былога курсанта Акадэміі МУС Аляксея Гуза і беспрацоўнага Сяргея Савушкіна, якія таксама праходзілі падазраванымі паводле гэтай справы, у выніку прызналі вінаватымі ва ўчыненні іншых злачынстваў і асудзілі на 25 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму і 12 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі строгага рэжыму адпаведна.

27 лістапада 2003 году суд Фрунзенскага раёна Менска прызнаў Завадскага памерлым, хоць ягонае цела так і не было выяўлена. У сакавіку 2004 года пракуратура прыпыніла расследаванне справы аб выкраданні Завадскага «ў сувязі з неадшуканнем без вестак зніклай асобы». У 2005 годзе расследаванне было адноўленае, але ў красавіку 2006 года зноў прыпынена.

У студзені гэтага года ўдава Завадскага атрымала афіцыйны адказ Следчага камітэта з адмовай аднавіць прыпыненае папярэдняе расследаванне паводле справы выкрадзенага аператара.

У вачах грамадскасці абвінавачванне паводле справы Завадскага і судовае разбіральніцтва было сфабрыкавана з мэтай замяць шум вакол выкрадання. За краты былі адпраўленыя ўжо незапатрабаваныя выканаўцы, што выконвалі раней на замову ўлады іншыя злачынствы, але не датычныя да знікнення Змітра Завадскага.

У пачатку 2000-х гадоў былі апублікаваныя дакументы, з якіх вынікала, што з апазіцыйнымі палітыкамі і грамадскімі актывістамі расправіўся спецыяльна створаны для гэтага «эскадрон смерці».

Патрабаванне раскрыць праўду аб знікненні журналіста ўтрымліваецца ў рэзалюцыях Камісіі правоў чалавека ААН, Парламенцкіх Асамблей Рады Еўропы і АБСЕ. Экс-міністру ўнутраных спраў Уладзіміру Навумаву, дарадцу Лукашэнкі Віктару Шэйману, былым кіраўніку МУС Юрыю Сівакову і экс-камандзіру СОБРа Дзмітрыю Паўлічэнку забаронены ўезд у ЗША і краіны Еўразвязу з прычыны таго, што яны падазраюцца ў датычнасці да яго знікнення, а таксама да выкрадання людзей ў Беларусі.

17 снежня 2019 года «Нямецкая хваля» апублікавала сенсацыйнае прызнанне былога байца СОБРу Юрыя Гараўскага.

У верасні 2019 гады Юры Гараўскі звярнуўся ў расейскую рэдакцыю «Нямецкай хвалі», заявіўшы, што 20 гадоў таму ўдзельнічаў у выкраданнях і забойствах беларускіх апазіцыянераў - апанентаў Лукашэнкі. Гараўскі сцвярджае, што ў 1999-2003 гадах быў байцом СОБРа - спецыяльнага атрада хуткага рэагавання ўнутраных войскаў МУС Беларусі. Са слоў Гараўскага, на загад зверху разам з таварышамі са службы ён выкраў і забіў экс-міністра ўнутраных спраў Беларусі Юрыя Захаранку, экс-кіраўніка Цэнтрвыбаркама Віктара Ганчара і бізнэсоўца Анатоля Красоўскага, які падтрымліваў беларускую апазіцыю.

Увесну і ўвосень 1999 гады гэтыя тры чалавекі прапалі. Расследаванне іх знікненняў у Беларусі да канца даведзена не было. У 2004 годзе спецдакладчык Парламенцкай асамблеі Рады Еўропы (ПАРЕ) Хрыстас Пургурыдэс, вывучыўшы ўсе абставіны, прыйшоў да высновы, што Захаранка, Ганчара і Красоўскага выкралі і забілі байцы СОБРу пад камандаваннем падпалкоўніка Дзмітрыя Паўлічэнкі з ведама кіраўніцтва краіны. Такую версію падзяляюць праваабаронцы і родныя зніклых, але пацвердзіць яе пакуль не ўдалося.

41-гадовы Юрый Гараўскі ўцёк з Беларусі ў Еўропу, дзе папрасіў палітычнага прытулку. Ён паказаў DW арыгіналы і копіі некаторых дакументаў, якія пацвярджаюць ягоныя сцверджанні.