29 сакавiка 2024, Пятніца, 16:26
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Лекарка Ціна Берадзэ: За апошнія два тыдні псіхічны стан Лукашэнкі пагоршыўся

141
Лекарка Ціна Берадзэ: За апошнія два тыдні псіхічны стан Лукашэнкі пагоршыўся
ЦІНА БЕРАДЗЭ

У пацыента – абвастрэнне на фоне стрэсу.

Пра гэта ў інтэрв'ю Charter97.org заявіла Ціна Берадзэ – псіхіятарка, псіхатэрапеўтка, доктарка медыцынскіх навук, выпускніца Медыцынскай школы Гарвардскага ўніверсітэта ў ЗША, чалец Еўрапейскай асацыяцый псіхіятраў. Працавала ў ЗША і Аўстрыі, з 2005 года жыве ва Украіне.

– Доктарка Ціна, у нядзелю мы ўбачылі Лукашэнку і ягонага сына з аўтаматамі ў поўнай экіпіроўцы, мы чуем, як ён пагражае страйкоўцам – работнікам заводаў, настаўнікам, якія не згодныя з "дзяржаўнай ідэалогіяй". На Вашу думку, што гэта можа азначаць?

– Я пільна назіраю за ўсім, што адбывалася ў Беларусі, і буду аналізаваць сітуацыю толькі з пазіцыі маёй прафесійнай кампетэнцыі. Для мяне гэта трывожны знак, паколькі я бачу чалавека, які знаходзіцца пад велізарным стрэсам. А ў такім стане можа адбыцца сур'ёзнае змяненне псіхікі, калі чалавек становіцца сацыяльна небяспечным. Гэта значыць можа ўяўляць пагрозу як для навакольных, так і для самога сябе. Лукашэнка абсалютна дэзарыентаваны, і апошнія падзеі гэта пацвярджаюць.

– Неабмежаваная ўлада настолькі адарвала яго ад рэчаіснасці?

– Пытанне нават не ва ўладзе, а ў тым, кім ён сябе прызначыў. У кожнага свая ілюзія. Мы ніколі не бачым і не адчуваем сябе так, як нас бачаць іншыя, – гэта прызнаны псіхалагічны факт.

Для яго такое светаадчуванне ўжо неад'емная частка ягонага экзістэнцыйнага статусу. І ён сам пра гэта сказаў: Вам давядзецца мяне забіць, інакш я не сыду. Тады ўсе пачалі смяяцца. Але я, як прафесіянал, паверыла яму. Ён верыў у гэта, не жартаваў. І калі я ўбачыла яго з аўтаматам, карціна склалася.

У гэтага чалавека такі статус маніі (ёсць такі прафесійнае выраз), калі ён бачыць сябе інакш. Ён прызначыў сябе выратавальнікам Беларусі. Ён перакананы, што без яго краіна знікне. Для яго трэцяга не дадзена: ці смерць, ці прэзідэнцкі пост. У псіхіятрыі гэта называецца вар'яцкія ідэі. Таму ягонае з'яўленне з аўтаматам і з цалкам экіпіраваным сынам, – не смешнае.

Я не чытала ягоную гісторыю хваробы, не ведаю гэтага чалавека асабіста. Але зыходзячы з таго, што я назіраю, усё відавочна. У яго сур'ёзныя праблемы з псіхікай. Няўжо толькі я гэта бачу?

– У такім стане ён можа здзейсніць нейкія ўчынкі, пра якія і сам, і навакольныя пашкадуюць?

– Так, на вялікі жаль. Ёсць адзін важны аспект. У 2014 годзе журналісты пыталіся мяне, ці хворы Пуцін на шызафрэнію. Я тады адказала, што калі я нават чыста тэарэтычна пастаўлю такі дыягназ (чым упершыню ў сваім жыцці парушу медычную этыку), нам давядзецца яго лячыць, а не судзіць у Гаагскім трыбунале за злачынствы супраць чалавечнасці. З Лукашэнкам аналагічная сітуацыя.

Цягам апошніх двух тыдняў ягоны псіхічны стан пагаршаецца. Мяркую, што ён ужо ў такім стане, калі здольны зрабіць што заўгодна, здольны страляць, і не толькі ў народ. Мы не можам пралічыць ягоныя дзеянні, не можам прадбачыць, што менавіта прыйдзе яму ў галаву. Мы ж з аўтаматамі не бегаем, мы ж не былі збаўцамі нацыі і цэлай дзяржавы. Але дынаміка, якая ў яго назіраецца ў дачыненні да сябе, да народа, да ўласнага дзіцяці, мяне палохае. Нічога добрага не чакаецца.

Я лекарка з 40-гадовым досведам і бачу пацыента з абвастрэннем на фоне стрэсу. Паслухайце, што ён транслюе. Ён выставіў войска і кажа пра напад на Беларусь з Захаду. Ён у гэты цвёрда верыць. Але гэта ж параноя. Калі ў звычайнага чалавека параноя, ён кажа: на мяне хоча напасці мой сусед. А чым гэты выпадак адрозніваецца? Толькі маштабам. Проста ў Лукашэнкі суседзі больш маштабныя. 14 дзён усе глядзяць і мяркуюць гэта нармальным? Чалавеку медыцынская дапамога патрэбная.

– Цяпер створаная ў Беларусі каардынацыйная рада прапануе Лукашэнку нейкі дыялог. Скажыце, калі ласка, з ім можна весці перамовы?

– Ужо позна. Гэта не мае ніякага сэнсу.

Можа быць, я зраблю драматычнае параўнанне, але гэта толькі для таго, каб чытачы зразумелі: уявіце сабе пацыента, у якога пад велізарным стрэсам развіваецца псіхатычны стан, і ён уважае сябе месіяй або Напалеонам. Вы з ім увойдзеце ў перамовы? Але які ў гэтым сэнс? Хто вас пачуе? Напалеон? Я прытрымліваюся гуманістычнага падыходу: напачатку чалавека трэба вылечыць, вывесці з псіхатычнага стану, а ўжо потым, калі ён вернецца ў адэкватны статус, можна падумаць пра перамовы.

– Думаю, беларускія лекары проста не рызыкнуць прапанаваць Лукашэнку псіхіятрычнае лекаванне.

– У гэтай сітуацыі нават у цывілізаваных краінах ужываецца прымусовая дапамога. Калі чалавек сацыяльна небяспечны і можа нанесці шкоду сабе або навакольным, яго змяшчаюць у клініку на 36 гадзінаў. Гэтага дастаткова, каб вывесці чалавека з псіхатычнага стану. Потым ужо сям'я ці ён сам вызначаць, што рабіць далей.

У Беларусі чалавек бегае з аўтаматам і кажа, што не сыдзе, пакуль яго не заб'юць. Цяпер трэба заклікаць сусветную грамадскасць і менавіта так ставіць пытанне: у яго парушаная псіхіка, ён небяспечны і яму патрэбная лекарская дапамога. Урэшце хай і Лукашэнка адправяць у "Шарытэ", як, напрыклад, Аляксея Навальнага. Немцы вельмі добра падобныя станы лечаць.

– А калі ён не захоча лячыцца нават у Нямеччыне?

– У гэтым і заключаецца ключавая ідэя: калі чалавек неадэкватны, нельга ў яго згоды пытацца. Задача лекараў і асяроддзя прыняць пастанову пра дапамогу. Не трэба быць псіхіятрам, каб зразумець, як дзейнічаць, калі чалавек абвяшчае сябе месіяй. Чаго мы чакаем? Калі ён возьме аўтамат і пачне паліць?

Памятаю, Лукашэнка на ўвесь свет не адзін раз хваліўся, што ў яго ў краіне медыцына на найвышэйшым узроўні. І вось надышоў момант калі гэтая медыцына "найвышэйшага ўзроўню" спатрэбілася яму самому. Будзьце ласкавыя, дапамажыце чалавеку, вылечыце яго! Вярніце яму дабро. Я ведаю, у Беларусі вельмі добрыя людзі. Хворых людзей не судзяць. Іх лечаць! Гэта вельмі гуманістычны выхад з сітуацыі, якая склалася.

– Вы згадалі пра неабходнасць прывабіць міжнародную супольнасць да развязання сітуацыі ў Беларусі. Рэакцыя Захаду і найбліжэйшых суседзяў краіны, па-вашаму, дастатковая?

– Мне вельмі шкада, што Захад рэагуе на падзеі ў Беларусі менш, чым трэба. Я, праўда, вельмі перажываю за Навальнага. Але на сітуацыю з ім рэакцыя заходніх палітыкаў была больш імклівай і выразнай, чым на падзеі ў Беларусі.

Я магу зразумець афіцыйную Грузію, якой восем гадоў кіруе расейскі алігарх і прапуцінскі ўрад. Яны рэагуюць таксама, як Расея. Але не магу зразумець, чым кіраваліся ўкраінскія ўлады, калі рабілі свае заявы. Спадзяюся, мы калі-небудзь даведаемся, якая палітычная мэтазгоднасць стаяла за такой пастановай.

Падзеі ў Беларусі ўжо многіх людзей прымусілі па-іншаму зірнуць на сітуацыю. Я нават з каментароў пад сваімі пастамі ў фэйсбуку бачу, наколькі гэтая тэма падзяліла людзей.

Кажуць, не палітычныя погляды вызначаюць, хочаш ты з нейкім чалавекам сябраваць ці не. Раней і я меркавала: палітычныя погляды розныя – ну, і няхай. Але чым старэйшая я станаўлюся, тым больш я не згаджаюся з гэтым пастулатам. А пасля падзеяў у Беларусі цалкам памяняла да гэтага сваё стаўленне. Растлумачу, чаму.

Ёсць чалавек, якога я мяркую сваім сябрам. Ён кажа мне: будзе лепш, калі ва ўладзе ў Беларусі застанецца Лукашэнка (такіх ва Украіне знайшлося нямала). Я задумалася, а што ў мяне з ім агульнага? Гэтая выснова грунтуецца на ягонай сістэме каштоўнасцяў і мае на ўвазе пад сабой шмат аспектаў, а ў першую чаргу, замах на свабоду выбару.

Калі нехта, каго раней я меркавала сваім блізкім, кажа "Вядома, я за Лукашэнку", для мяне гэта азначае, што ён адмаўляе фундаментальную каштоўнасць чалавецтва – свабоду выбару. А свабода выбару – гэта базавае права кожнага жывога на Зямлі. Калі сістэма каштоўнасцяў прывяла чалавека да такой высновы, тады ў нас з ім нічога агульнага няма. Таму хай не крыўдзяцца былыя сябры: калі вы за Лукашэнку, нам з вамі не па дарозе.

Людзі на вуліцы беларускіх гарадоў з кветкамі і шарыкамі выходзяць. А вы за Лукашэнку, які з аўтаматам бегае? Нават калі ён калісьці зрабіў мільён добрых справаў для краіны, гэта не дае яму права адбіраць у цэлай нацыі свабоду выбару.

Напісаць каментар 141

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках