19 сакавiка 2024, aўторак, 14:01
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Рэжым Лукашэнкі асуджаны

51
Рэжым Лукашэнкі асуджаны
Фота: ТАСС

Тое, што адбываецца ў Беларусі, яшчэ доўга будуць вывучаць гісторыкі.

Так, да Беларусі былі рэвалюцыі Арабскай вясны, вельмі да яе падобныя, затым Армянская рэвалюцыя 2018 года, ёй ужо амаль падобная. Але менавіта Беларуская рэвалюцыя дае прыклад чыстага тыпу паўстання мас культурнага народа супраць жорсткай аўтарытарнай дыктатуры ў эпоху інтэрнэту.

Эпоха інтэрнэту тут ключавы момант. Менавіта інтэрнэт дазваляе самаарганізавацца народу без харызматычных правадыроў, без авалодання поштай і тэлеграфам, тэлецэнтрам і друкарнямі газет. Уся гэтая азбука рэвалюцыі XIX-XX стагоддзяў цяпер стала здабыткам мінулага. І выступ рэвалюцыянізаваных войскаў, як было на Сенацкім плошчы або падчас Першага польскага паўстання, ці нават у 1905-1917, цяпер непатрэбны.

Раней - рэвалюцыйная сіла супраць улады найлепшым выпадку пры спагадзе народа, а часам і без гэтага (кастрычніцкі пераварот 1917) - досыць яго абыякавасці. Цяпер - выступ большай часткі народа - бяззбройнага, настроенага на негвалтоўны пратэст. Раней не было сродкаў мабілізаваць такі пратэст. Цяпер такі сродак ёсць - гэта гарызантальная камунікацыя інтэрнэту. Рэвалюцыю ў Беларусі здзяйсняе Telegram. Неабходная ўмова такой рэвалюцыі новага тыпу - моцнае абурэнне ўсяго народа на ўладу, якая страціла сваю папулярнасць і нежаданне сыходзіць па-добраму.

Калі значная частка народа задаволеная уладай, рэвалюцыя новага тыпу адбыцца не зможа. Улада тымі ж спосабамі мабілізуе сваіх прыхільнікаў. Таму ўлада канфесійнай, племянной ці этнічнай меншасці над большасцю мае вялікі запас трываласці. Але там, дзе ўлада прэтэндуе на тое, што прадстаўляе ўсё грамадства, яна цяпер вельмі ўразлівая. Усё грамадства лёгка можа арганізавацца супраць «сваёй» улады, калі перастае лічыць яе сваёй. І менавіта гэта адбываецца цяпер у Беларусі.

Дыктатар патаптаў канстытуцыю, кіруе ўжо 26-ы год, народ стаміўся і не адчувае сябе шчаслівым, у параўнанні з суседнімі народамі Польшчы, Літвы, Латвіі. Зноў жа, інтэрнэт, нават без падарожжаў, робіць гэтыя суседнія краіны добра вядомымі, а яшчэ ёсць і трывалыя памежныя сувязі. Быццам бы на баку дыктатара сілавыя структуры. Але яны - тыя ж беларусы, якія карыстаюцца тым жа інтэрнэтам, якія жывуць сярод іншых беларусаў. Усякая ананімнасць, якая раней была пры перакідцы войскаў з адной акругі ў іншай цяпер немагчымая, асабліва ў маленькай краіне.

У адказ на зверствы міліцыі ў інтэрнэце пачынаюць публікаваць ўсе асабістыя звесткі міліцыянтаў. І хай яны потым даказваюць суседзям, а іх дзеці, суседзям па парце ў школе, што асабіста яны нікога не хапалі і не збівалі... У эпоху інтэрнэту такі маральны ціск у аднастайным грамадстве хутка становіцца невыносным.

Вядома, ёсць асабіста адданыя дыктатару людзі - хто за грошы, хто ў надзеі на ўладу. Але такіх заўсёды трохі пры тыранічным рэжыме. І гэтыя людзі лёгка змятаюцца масавым пратэстам пры дэмаралізаваных сілавых структурах.

Рэвалюцыі новага тыпу не адбываюцца ў адзін дзень-ноч. Маральны ціск узрастае паступова. Запалохванне, тэрор улады, вельмі эфектыўны ў раз'яднаным грамадстве людзей-бульбін у мяшку, абсалютна правальны ў грамадстве, аб'яднаным інтэрнэтам, дзе жорсткасці прыводзяць не да запалохвання, а да лютасці і згуртавання народа.

Мірны масавы супраціў мае велізарны сілавы патэнцыял. Калі нават у дыктатара не нервы, а жалезныя ліны, не сумленне, а звярыны інстынкт улады ўсялякім коштам, то праз некаторы час ён выяўляе, што абапірацца яму амаль няма на каго, і нават найбліжэйшыя паплечнікі ўжо спакваля шукаюць яму замену, каб выжыць самім перад тварам грамадзян-бунтароў.

Вядома, грамадзяне могуць стаміцца кожную нядзелю выходзіць на мітынг, але нават застаючыся дома яны не перастаюць ненавідзець тырана і не становяцца больш лаяльнымі да яго. А актыўная меншасць працягвае выходзіць на вуліцу і распаўсюджваць у інтэрнэце ўсё новыя і новыя зубаскрышальныя факты. І нарыў спее зноў.

І ў нейкі новы востры момант там, дзе ў найлепшым выпадку выходзіла сто тысяч, цяпер горад запоўніць мільён абураных грамадзян. І так мірны пратэст пераможа беспаваротна.

У сучасным свеце, у развітой аднастайнай краіне, рэжым, які разлічвае толькі на хлусню, сілу і жорсткасць, асуджаны. Рэжым Лукашэнкі асуджаны безумоўна, у найбліжэйшай перспектыве асуджаны і рэжым Пуціна, і рэжым старца Назарбаева. Цяпер, калі Пуцін даў беларускаму рэжыму мільярд даляраў, а той працягвае збіваць сваіх грамадзян, Пуцін стаў суўдзельнікам палітычна скону беларускага тырана. І гэта істотна паскарае падзенне абодвух.

Сусветна-гістарычнае значэнне Беларускай рэвалюцыі - тэма будучых доктарскіх дысертацый. На яе досведзе народы будуць вучыцца ў многіх краінах вызваляцца ад тыранаў без праліцця вялікай крыві, абапіраючыся не на вайсковую змову, а на сучасныя тэхналогіі. А самі кіраўнікі, схільныя да тыраніі, зразумеюць, што старыя дыктатарскія рэжымы - гэта не для іх, гэта гісторыя, якая ў новых абставінах не будзе паўтарацца, хіба што ненадоўга і як фарс, хай і з жорсткімі абертонамі.

І нам, простым грамадзянам, і ім, аматарам паўладарыць уволю, трэба звыкаць жыць у грамадстве, дзе ўсё пра ўсіх ведаюць, усе лёгка могуць наладжваюць сувязі і дамаўляцца, не звяртаючыся да паслуг улады.

Гэта і ёсць новыя абставіны будучыні, якая ўжо пачынаецца на вуліцах беларускіх гарадоў.

Андрэй Зубаў, «Фэйсбук»

Напісаць каментар 51

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках