Леанід Судаленка: Арыштавалі мяне беззаконна, думаю, так і выпусцяць!

Праваабаронца пакінуў калегам тэкст і папрасіў яго апублікаваць у выпадку арышту.

Праваабаронца Леанід Судаленка пакінуў у рэдакцыі «Гомельской Весны» асабістае бачанне сітуацыі, звязанай з ператрусамі і арыштам з пазнакай «Апублікаваць пасля арышту».

ГАЛОЎНАЕ

- атрыманне фізічнай асобай праз беларускі банк грашовых сродкаў з-за мяжы не з'яўляецца крымінальным злачынствам;

- аплата штрафаў, харчавання ў ізалятарах і дзяржаўнай мыты праводзілася выключна ўдзельнікам мірных акцый пратэстаў;

- аказанне дапамогі рэпрэсаваным, у тым ліку і шляхам падачы скаргаў у суды адбывалася выключна пасля, а не да ўдзелу ў пратэстах;

- матэрыяльная дапамога аказвалася выключна праз банк і з выплатай грашовых сродкаў у дзяржбюджэт, што пацвярджаецца канфіскаванымі квітанцыямі;

- абарона правоў рэпрэсаваных на нацыянальным і міжнародным узроўні насіла публічны характар з асвятленнем у СМІ.

АПІСАННЕ СІТУАЦЫІ

Я з'яўляюся беларускім праваабаронцам, на працягу апошніх 20 гадоў займаюся абаронай правоў чалавека як на нацыянальным, так і на міжнародным узроўні, дапамагаючы бараніць правы ў Камітэце правоў чалавека ААН (КПЧ ААН).

Мая мірная дзейнасць у абароне правоў іншых людзей у поўнай меры ўзгадняецца з Дэкларацыяй ААН аб праве і абавязку асобных асоб, груп і органаў грамадства заахвочваць і абараняць агульнапрызнаныя правы чалавека і асноўныя свабоды, згодна з якой кожны чалавек мае права, індывідуальна і сумесна з іншымі, заахвочваць і імкнуцца абараняць і ажыццяўляць правы чалавека і асноўныя свабоды на нацыянальным і міжнародным узроўнях (артыкул 1).

Тым не менш, сістэмны ўціск праваабаронцаў у Беларусі працягваецца. Мы сутыкаемся з крыміналізацыяй нашай мірнай дзейнасці, зазнаем сістэмны прыгнёт і запалохванне, адвольныя затрыманні, абыходжанне, што зневажае годнасць, абмежаванні на перамяшчэнне, дыскрымінацыю праз свае перакананні.

5 студзеня ў офісе і па месцы жыхарства маёй сям'і прайшлі ператрусы з канфіскацыяй аргтэхнікі, банкаўскіх картак і звыш 200 кейсаў рэпрэсаваных удзельнікаў мірных акцый пратэстаў 2020 года.

12 студзеня ў Менску за аналагічную дапамогу ахвярам рэпрэсій арыштаваны журналіст Андрэй Аляксандраў, яму выстаўленае абвінавачанне паводле ч. 2 артыкула 342 КК - фінансаванне групавых дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак.

З публічнай заявы нам. міністра МУС стала вядома, што журналіст са жніўня мінулага года атрымліваючы грошы з-за мяжы аплачваў штрафы і рахункі за харчаванне ў ІЧУ ўдзельнікам пратэстных акцый. Было сказана, аплаціў блізу 250 квітанцый. Таксама намеснік міністра МУС паведаміў пра правядзенне ператрусу ў офісе адной з незарэгістраваных арганізацый, паводле выніку якога будзе дадзена прававая ацэнка. І хоць назва арганізацыі не называлася, няцяжка здагадацца, што гаворка ішла пра ператрус менавіта ў нашым офісе, бо іншых ператрусаў у гэты час у краіне не праходзіла.

Пачынаючы са жніўня мінулага года, я таксама аплачваў штрафы, рахункі за харчаванне ў ІЧУ і ў некаторых выпадках дзяржпошліны рэпрэсаваным удзельнікам пратэстных акцый. Будучы спецыялістам у галіне права, я ніколькі не сумняваўся ў правамернасці такой дапамогі тады і не сумняваюся сёння і вось чаму.

Частка 2 артыкула 342 Крымінальнага кодэкса «Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх», якую магчыма будуць выстаўляць і мне даслоўна гучыць так:

«Навучанне ці іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак, а таксама фiнансаванне цi iншае матэрыяльнае забеспячэнне такой дзейнасці пры адсутнасці прыкмет больш цяжкага злачынства» - караюцца арыштам або пазбаўленнем волі на тэрмін да двух гадоў.

Даслоўны аналіз названай нормы крымінальнага кодэкса дазваляе прыйсці да адзінай высновы, што фінансаванне заключаецца ў выдачы або зборы сродкаў або аказанні фінансавых паслуг з усведамленнем таго, што яны прызначаны для аплаты падрыхтоўкі, вярбоўкі, навучання і да т.д. асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях. Пры гэтым, іншым матэрыяльным забеспячэннем лічацца любыя яго тыпы, у прыватнасці: купля адзення, ежы, выдача памяшканняў для жылля, збору, правядзення заняткаў і да т.п.

Адзначаю, што я займаўся дапамогай у аплаце адміністрацыйных штрафаў выключна прыцягнутым да адміністрацыйнай адказнасці за ўчыненне правапарушэння, прадугледжанага арт. 23.34 КоАП, а таксама аплатай знаходжання ў ізалятарах пры адбыцці адміністрацыйнага спагнання ў выглядзе арышту. І тут важная і мабыць галоўная дэталь: - прыцягненне да адміністрацыйнай адказнасці за парушэнні Закона «Аб масавых мерапрыемствах» выключае ў гэтых дзеяннях пратэстоўцаў склад крымінальнага злачынства!

Тым не менш, мяне затрымалі паводле падазрэння ва ўчыненні злачынства, прадугледжанага ч. 2 арт. 342 КК, а менавіта за фінансаванне «Навучанне ці іншую падрыхтоўку асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак».

У гэтай сувязі адзначаю, што фінансавую дапамогу ад мяне атрымлівалі асобы, у дзеяннях якіх адсутнічаў склад названага крымінальнага злачынства, бо яны ўсё прыцягнуты да адказнасці за адміністрацыйныя правапарушэнні. Таму ў маіх дзеяннях адсутнічае падзея і склад інкрымінаванага злачынства.

Больш за тое, паводле суб'ектыўнай прыкмеце ч. 2 арт. 342 КК устанаўлівае адказнасць за дзеянні, якія па сваім змесце з'яўляюцца дапамогай у арганізацыі і ўдзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак. Фінансаваннем жа можа быць прызнаная толькі дзейнасць, накіраваная менавіта на падрыхтоўку грубага парушэння грамадскага парадку (фінансаванне, навучанне, загадзя абяцаная выплата ўзнагароды такім асобам, набыццё зброі і г.д.).

Я ж аказваў матэрыяльную дапамогу асобам, якія ўжо ўчынілі адміністрацыйнае правапарушэнне альбо адбылі прызначаны адміністрацыйны арышт, што не з'яўляецца фінансаваннем забароненай дзейнасці па сэнсу артыкула 342 КК.

Пры гэтым ніякіх фактаў аб тым, што асабіста я схіляў іншых асоб учыняць адміністрацыйныя правапарушэнні пры парушэнні Закона «Аб масавых мерапрыемствах», загадзя абяцаючы, напрыклад, аплаціць штраф, дзяржаўную мыту альбо аплаціць кошт утрымання ў ізалятары не існуе.

Аб абранні меры стрымання

Я затрыманы і ўзяту пад варту ў якасці падазраванага паводле ч.2 арт. 342 КК (караецца арыштам або пазбаўленнем волі на тэрмін да двух гадоў).

У сувязі з гэтым важна адзначыць, што ўзяцце пад варту - самая строгая мера стрымання і можа быць прызначаная толькі ў дачыненні да чалавека, які з'яўляецца фігурантам крымінальнай справы, дзе прадугледжаная санкцыя звыш двух гадоў пазбаўлення волі. У выключных выпадках гэтая мера стрымання можа быць прымененая ў дачыненні да падазраванага або абвінавачанага паводле справах аб злачынствах, за якія законам прадугледжанае пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі на тэрмін да двух гадоў, калі яны не маюць пастаяннага месца жыхарства на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь або не ўсталяваная іх асоба.

Відавочна, гэта не мой выпадак! Я нарадзіўся і маю сталае месца жыхарства ў Рэспубліцы Беларусь, у мяне маецца пастаянная рэгістрацыя, маецца сям'я, уключаючы непаўналетняе дзіця, пастаянная праца і стабільны даход.

Пералічаныя акалічнасці цалкам выключаюць прымяненне да мяне самой строгай меры стрымання ў выглядзе зняволення да суда пад варту.

Гомель, 18 студзень.