Эканаміст: Беларусы расчараваліся не ў рублі, а ў сістэме
4- 28.01.2021, 13:18
- 18,552
Грошы прадаўжаюць выцякаць з рахункаў фізічных асобаў.
Што адбываецца на дэпазітным рынку? Ці прадоўжылі беларусы забіраць грошы з банкаў? Як паводзяць сябе юрыдычныя асобы? Што будзе далей? На гэтыя пытанні спецыяльна для Myfin.by адказаў старшы навуковы супрацоўнік BEROC Дзмітрый Крук.
Грошы прадаўжаюць выцякаць з рахункаў фізічных асобаў
З лета беларусы месяц за месяцам забіралі грошы з банкаў. Што паказвае свежая статыстыка?
– Я назваў бы сітуацыю замерлай: у лістападзе – снежні адток укладаў фізічных асобаў захоўваецца, хоць ён істотна меншы, чым быў у жніўні – верасні. Тым не менш дынаміка скарачэння як рублёвых, так і валютных укладаў насельніцтва выразна прасочваецца.
Гэта вельмі важна, бо паказвае зніжэнне даверу беларусаў да банкаўскай сістэмы, а не да нацыянальнай валюты.
Таму што ва ўсе папярэднія перыяды, калі ў людзей узнікалі асцярогі датычна сваіх ашчаджэнняў, яны зніжалі рублёвую частку ўкладаў, але практычна на тую ж суму павялічвалі валютную, такім чынам кампенсуючы страты для банкаўскай сістэмы.
Цяпер патэрн паводзінаў змяніўся, – ператоку ўкладаў няма, – гэта прыкмета сумневу людзей у банкаўскай сістэме і падзенні даверу да яе.
Мне здаецца, што тэндэнцыя стрымліваецца тым, што значная частка ўкладаў – безадклікальная. І як толькі іх тэрміны заканчваюцца, людзі, якія прынялі пастанову забраць грошы, яе рэалізуюць. А паколькі многія скарыстацца гэтай опцыяй не могуць, то і хуткасць адтоку ўкладаў паменшылася ў параўнанні са жніўнем – вераснем.
Аднаўленне статус-кво
Што адбываецца з укладамі юрыдычных асобаў? Павелічэнне дырэктыўнага крэдытавання практычна ўтрая (з 740 млн рублёў да 2 млрд рублёў) адбілася на банкаўскай статыстыцы?
– Безумоўна, след ад гэтага восеньскага ўлівання ёсць: банкі дырэктыўна напоўнілі ліквіднасцю рынак, пачаўся рух гэтых грошай, і яны ўрэшце аселі на рахунках.
У выпадку з дэпазітамі кампаній можна ўбачыць нейкі пазітыў – у апошнія два месяцы практычна ўсе яны (незалежна ад валюты і тэрмінаў укладу) растуць. Але што важна разумець – гэта аднаўленчы рост.
Бо практычна ва ўсіх відах сваіх укладаў і рахункаў юрыдычныя асобы выйшлі ў аб'ёмах плюс-мінус на ўзровень пачатку 2020 года.
Выручка кампаній вярнулася да дапандэмійнага ўзроўню, і яны аднавілі статус-кво.
Утворанае становішча характарызуе сітуацыю як нейкую нармалізацыю у іх актуальнай дзейнасці. Але менавіта ашчадныя паводзіны юрыдычных асобаў не дазваляюць казаць пра тое, што вылучыўся нейкі выразны шаблон паводзінаў.
Што далей?
Ці стануць беларусы вяртаць грошы ў банкі або прадоўжаць забіраць уклады з надыходам тэрміну іх вяртання? Ці пачнуць кампаніі (чакаючы дэвальвацыю) канвертаваць рублі ў валюту?
– На будучыню адназначна зададзенай тэндэнцыі, на мой погляд, няма. Выразна відаць асцярогі перш за ўсё насельніцтва ў дачыненні да даверу да банкаўскай сістэмы. Што тычыцца юрыдычных асобаў, то я ахарактарызаваў бы іх пазіцыю як асцярожна-чакальную.
Гэтыя чыннікі не даюць магчымасці казаць пра нейкую перадвызначанасць – я дапускаю любыя варыянты развіцця падзей.
Цалкам магчыма, што фізічныя асобы прадоўжаць забіраць уклады, тэрміны якіх мінаюць. Калі ж сітуацыя стане паляпшацца, ёсць нейкая верагоднасць зваротных паводзінаў. Кампаніі ж могуць змяніць сваю ашчадную палітыку толькі пасля таго, як пабачаць ясныя сігналы пра паляпшэнне перспектываў эканомікі і фінансавага сектара.
Нават на найбліжэйшыя пару месяцаў я не даў бы адназначнага прагнозу, паколькі і ў насельніцтва, і юрыдычных асобаў пераважаюць негатыўныя чаканні.