Гэта тычыцца ўсіх нас

Адбіць, вызваліць, стаць мурам і не дапусціць.

У кастрычніку, калі маці дваіх дзяцей Паліну Шарэнду-Панасюк выклікалі на пасяджэнне камісіі ў справах непаўналетніх, дзякуючы заклікам у сацыяльных сетках яе прыйшлі падтрымаць дзясяткі берасцейцаў. Яны ўвайшлі ў будынак выканкаму, але ў памяшканне камісіі нікога не прапусцілі, акрамя сваякоў. Тады Паліна стала ў дзвярах і адмовілася праходзіць далей. Цётка з камісіі спрабавала пераканаць яе зачыніць дзверы і пакінуць тых, хто прыйшоў на калідоры: «Гэта тычыцца толькі вас», - казала яна. А з калідора жаночыя галасы дружна адказвалі: «Гэта тычыцца ўсіх нас, у нас таксама дзеці!»

«Гэта тычыцца ўсіх нас». Мабыць, самая важная фраза ў гісторыі беларускага супраціву - як апошніх месяцаў, так і апошніх дваццаці гадоў. Толькі калі кожны ўсведамляе, што кожны адвольны арышт, збіццё, ціск на дзяцей тычыцца не таго, хто трапіў пад рэпрэсіі, а ўсяго грамадства, нам атрымлівалася дапамагчы - адбіць, вызваліць, стаць сцяной і не дапусціць.

Дзяцей Паліны Шарэнды-Панасюк у кастрычніку абаранілі неабыякавыя берасцейцы, якія адмовіліся сыходзіць з будынка выканкама, дзе засядала камісія. Сёння хлопчыкі зноў у небяспецы: Паліна арыштаваная і змешчана ў СІЗА паводле абвінавачвання ў гвалце ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных спраў. Артыкул 364, да шасці гадоў пазбаўлення волі. Некалькі разоў яе ўжо затрымлівалі паводле адміністрацыйных артыкулаў, але пасадзіць, як яны гэта любяць - на 15 дзён, потым дадаць, потым яшчэ дадаць, і так да бясконцасці, - не змаглі. Таму што даваць арышт маці непаўналетніх дзяцей забараняе адміністрацыйны кодэкс - гэта ведаюць нават беларускія суддзі, пры ўсіх іх вельмі кволых юрыдычных ведах. Затое саджаць маці з выдуманых крымінальных артыкулаў - гэта проста і нават вітаецца. Так што калі не атрымліваецца арыштаваць Паліну паводле традыцыйнага 23.34 КоАП - хай атрымае 364 КК. А дзеці - ну дык што раней трэба было пра дзяцей думаць, калі ў дэпутаты вылучалася, патрабавала ў дзяржаўным тэлеэфіры адстаўкі Лукашэнкі, на мітынгі хадзіла. Тым больш што муж Паліны Андрэй Шарэнда акурат пад Каляды атрымаў чарговыя 15 дзён арышту. Дакладней, спачатку ён правёў за кратамі навагоднюю ноч, потым яго вызвалілі, а цяпер асудзілі. У суд 6 студзеня Андрэй, зразумела, не пайшоў. Праз тэлефон, калі я па звычцы сказала «стэлефануемся пазней», ён папярэдзіў: «Я не ведаю, колькі яшчэ прабуду на волі. Можа, пару дзён, а можа, і пяць хвілін».

Пакуль Андрэй дома, з сынамі. Ён не ведае, калі па яго прыйдуць, і імкнецца паспець дапамагчы жонцы: пагаварыць з адвакатам, прынесці перадачу, перавесці грошы на «атаваркі» на турэмны рахунак. У тым жа Берасці яшчэ двое маленькіх дзяцей у кожны момант могуць апынуцца ў ненасытных лапах сістэмы: паводле таго ж артыкула, які «шыюць» Паліне Шарэнда-Панасюк, ужо судзяць 29-гадовую Дар'ю Палякову. Муж Дар'і памёр летась. Дзяцей яна выхоўвае адна. На шчасце, Палякова пакуль пад падпіскай аб нявыездзе - яе не адправілі ў СІЗА. Але калі ёй дадуць рэальны тэрмін, сістэма не замарудзіць прыйсці па дзяцей. Дарэчы, ў Кацярыны Барысевіч, журналісткі Tut.by, першай якая апублікавала інфармацыю пра нуль праміле ў крыві Рамана Бандарэнка, таксама ёсць непаўналетняя дачка. Пры гэтым Кацярыну ўжо амаль два месяцы трымаюць у СІЗА КДБ.

Гэтыя прадстаўнікі невядомага навуцы біялагічнага віду, якія забіваюць, саджаюць, катуюць, напэўна доўга назіралі за паводзінамі чалавека і цвёрда засвоілі адну чалавечую асаблівасць: дзеля дзяцей людзі гатовыя на ўсё. Значыць, маці трэба абавязкова саджаць у турмы ў надзеі перамагчы ўвесь народ - гэтай няхітрай зброяй яны авалодалі у дасканаласці. Але ў нас ёсць свая зброя супраць іх. Гэта - салідарнасць і здольнасць імгненна групавацца.

У верасні мы ўсе разам вызвалілі з прытулку шасцігадовага сына актывісткі Алены Лазарчык. Аднаго допісу ў «Фэйсбуку» было досыць, каб на наступны дзень сотні менчукоў прыйшлі да будынка прытулку з патрабаваннем аддаць хлопчыка маці. Туды нават АМАП не дасылалі: разумелі, што з людзьмі, якія абараняюць дзіця, лепш не звязвацца, асабліва калі іх шмат. У кастрычніку берасцейцы сапраўды гэтак жа - імгненным зборам ля будынка выканкама пасля допісаў у соцсетках і інфармацыі на «Хартыі» - абаранілі дзяцей Паліны і Андрэя Шарэндаў. Але прадстаўнікі іншага біялагічнага віду, часова адыходзячы, вяртаюцца. Прыдумляюць новыя артыкулы, фабрыкуюць новыя крымінальныя справы і вяртаюцца.

Каб яны не вярнуліся ніколі і адчапіліся нарэшце на векі вечныя ад нашых дзяцей, мы павінны знішчыць усю сістэму. І калі раней многія сцвярджалі, што ні ў чым не ўдзельнічаюць і маўчаць дзеля сваіх дзяцей, то цяпер усе нарэшце зразумелі, што паміж кожным дзіцём і рэжымам існуе наўпроставая сувязь: калі мы хочам выратаваць дзяцей нашых герояў і сваіх уласных дзяцей, Лукашэнка павінен сысці. Па-іншаму не будзе. Многія спрабавалі дзейнічаць інакш - праз маўчанне і падладжванне ў сістэму. Ні ў каго не атрымалася. Таму сёння на вуліцах ўсе. А гэта значыць, што неўзабаве і Паліна, і Кацярына, і Дар'я, і яшчэ сотні беларусак будуць вольныя. Вясна блізка. Яна становіцца бліжэйшай з кожным новым сцягам у акне. З кожным новым удзельнікам акцый пратэсту. З кожным вольным словам, вымаўленым без страху. З кожным лістом палітвязню. З кожным крокам на Плошчу.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org