Правінцыйныя анекдоты часоў вялікага ўзлёту

І ўжо не такой панурай здаецца будучая зіма.

За народную творчасць у савецкія часы саджалі дарма. Замест таго, каб парадавацца чарговаму ўсплёску масавай фантазіі, тупое начальства імгненна ўключала гільяціну. У момант абвастрэння міжнароднай абстаноўкі або псіхічных разладаў у высокіх чыноў. А паколькі легендарны будынак не заўсёды быў пад рукой, проста выклікалі азвярэлую даму на імя сацыялістычная законнасць. А вось яна ўжо выразна ведала, куды Макар цялят ганяе, дзе ракі зімуюць і каму і колькі ні за што.

Якую крамолу можна было выявіць вось у такой немудрагелістай гісторыі часоў развітога сацыялізму? Быццам бы нейкі правадыр у жудасных умовах усеагульнага абледзянення склікаў сваё племя ў пячору на экстраную нараду. І без усялякіх лірычных адступленняў выклаў сутнасць моманту: ёсць дзве навіны - дрэнная і добрая, з якой пачынаць? Што за пытанне - вядома, з дрэннай. Каб потым суцешыцца добрай. Мудрасць супляменнікаў правадыр ацаніў. Тым больш, што навіна была жудаснай. Насоўваецца лютая зіма. А ежкі - аніякай. Толькі г…но бізонаў засталося. Племя заплакала, але тут жа ўзгадала і запатрабавала добрую навіну. І правадыр яе абвясціў натхнёна: затое лайна бізонаў – гаць гаці!

Можна было б парадавацца ўпотай, што запал часоў вялікага ледніка і развітога сацыялізму ад нас бясконца далёка. І даўно ўжо за такія гісторыі ніхто нікога не саджае. А просты абывацель у цяжкія моманты анекдотамі сябе не суцяшае. Ды і няма чаго. З раніцы да ночы грукочуць прыдворныя тэлебарабаны, адзначаючы небывалыя раней дасягненні. Беспрасветны аптымізм проста выйшаў з берагоў. І высветлілася раптам, што наогул няма ніякіх праблем.

Руйнуюцца дарогі, падаюць масты? Адновім, збудуем, паправім. Няма грошай у скарбніцы? Пазычым, вытрасем, зажывём лепш, чым раней. Самае галоўнае, што сілавікі і іншыя ябацькі здолелі захаваць унікальнае наша дасягненне - нязменнасць ўлады. А паколькі яна аграрная сутнасцю, то раптам зніклыя куры або зніклы бясследна цукар нікога не павінны тут хваляваць. Як было ўжо калісьці кімсьці сказана, ежы – гаць гаці.

Вось толькi 5 кастрычніка дзіўныя для часоў суцэльнага росквіту прагучалі адкрыцці на найвышэйшым нарадзе аб ходзе сельгасработ у краіне. Быццам бы дзесяць дзён таму назад мы мелі ўсяго толькі палову, а то і менш работ, якія трэба выканаць восенню. І гэта не ворагі вяшчалі з-за мяжы, а натхняльнікі і арганізатары нашага эканамічнага цуду гаварылі шчыра. Дык што ж раптам здарылася? Стрэлка і нястомны мураш памяняліся ролямі? Ці неба ўпала на зямлю? Такога аграрнага канфузу ў краіне, якая перамагла калгасны лад проста быць не можа!

Аднак шчырая праўда, насуперак звыклай паказусе, рвалася вонкі нястрымна. «Гэта значыць работы непачаты край. Я яшчэ не сказаў пра бульбу, цукровыя буракі, пладовыя дрэвы, ягаднікі і гэтак далей. Таму была абвешчаная, можна сказаць, трывога». А тут яшчэ і новая праблема ўсплыла, дапаўняючы карціну поўнай безвыходнасці. Але ўзнікла і падстава падзяліцца з падначаленымі найбагацейшым досведам пераадолення перашкод, назапашаным яшчэ ў знакамітым саўгасе «Гарадзец». І стала зразумела, што і чаму так старанна чыноўнікі канспектуюць.

Дзе яшчэ можна так глыбока пранікнуць у сутнасць праблем мясцовай эканомікі. Трэба толькі слухаць, запісваць і запамінаць. «Як, чым будзем карміць у зімовы-стойлавы перыяд скаціну? Накормім - будзе мяса, малако. Дрэнна накормім, менш будзе мяса, малака, карова за зіму і саслабне. Ведаеце наступствы. Таму пытанне нумар адзін: як, дзе і за кошт чаго будзем карміць жывёлу?» Скліканыя на нараду пазмрачнелі. Павеяла холадам ці то будучай зiмой, ці то наогул пацягнула скразняком эпохі зледзянення.

Зухаватыя старшыні калгасаў ў пасляваенныя гады гэтую праблему развязвалі проста - здымалі саламяныя стрэхі і спрабавалі накарміць галодную жывёлу. Але калі саламяных даўно ўжо няма, то ці змогуць нашы навукоўцы знайсці спосаб ператварэння звычайных дахаў у нешта ядомае?

Аднак мінулы тыдзень ніякіх пытанняў без адказу не пакінуў. У занураных чыноўніцкіх колах раптам распаўсюдзілася амаль фантастычная навіна: быццам бы нязменны кіраўнік вертыкалі сустрэўся з Чавэсам. Па шэрагах набліжаных прабегла нэрвовая дрыготка: як гэта разумець? .. учыталася ў навіны больш уважліва і высветлілася, што ніякай тут містыкі няма. Проста гэты раптоўны візіцёр не той Уга, а ягоны старэйшы брат - спецыяльны пасланнік палымянага таварыша Мадуры. І размова з ім адбылася цалкам сяброўская і шматспадзеўная. Тым больш, што тэма была агульная - як выжыць ва ўмовах санкцый.

А паколькі з валютай у кожнага з бакоў цяжкавата, не магла не ўзнікнуць ідэя абмену чагосьці патрэбнага на нешта карыснае. Было ж такое ў пачатку часоў. Калі мёд і пяньку можна было лёгка канвертаваць у каменны скрабок або нават у лук і стрэлы. Вось толькі ў цяперашняй сітуацыі ёсць адна зачэпка. У Венесуэлы тавар для абмену вядомы - нафта. А далей як у дзіцячым вершыку: а што ў вас? А ў нас у кішэні цвік.

Але ўжо выразна адчувальны пах вялікай нафты. І хто ж у такім выпадку дыялог пачынае з нейкіх дэталяў, калі ўжо мрояцца караваны танкераў у акіяне, як гэта было ў часы яшчэ таго Чавэса. Не важна, чым тады супольная задума скончылася. Важны парыў. І ці не ўсё адно, як цяпер гэтая прывідная нафта будзе дастаўленая. Паплывуць да Драздоўскіх берагоў нафтаналіўныя судны або ёмістасці з неацэнным грузам адправяць сюды на плытах з бальсавага дрэва, значэння не мае. Галоўнае, што пакрыўджаныя рэжымы зноў у адной звязцы. І міраж надзвычайны - нафта ў акіяне.

І ніякіх даляраў і еўраў на гарызонце. Толькі чысты бартэр. Натуральны абмен, як было прынята паміж дружбакамі яшчэ ў ледніковы перыяд. Яны нам нафту, а мы ім немаведама што. Пытанне пра тое, чым адкажа рэжым на магчымую шчодрасць сяброў у няшчасці, пакуль яшчэ не вызначана. Але сціплая вестка з Каракаса натхніла і абнадзеіла. І імгненна расставіла ўсе знакі прыпынку ў экстрэмальнай праграме выжывання ва ўмовах цяперашніх і будучых санкцый.

І ўжо не такой панурай уяўляецца будучая зіма. І нават каровы, амаль асуджаныя на недаяданне, пасля сытнага харчу будуць жаваць самую прэстыжную жуйку.

Таму што бартэр з Венесуэлай - гэта наша ўсё.

Уладзімір Халіп, адмыслова для сайта Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com