Упершыню ў свеце створаны незаразны каранавірус

Прарыў удалося здзейсніць спецыялістам з ЗША і Швайцарыі пад кіраўніцтвам нобелеўскага лаўрэата.

Амерыканскія і швайцарскія даследнікі стварылі рэпліконы каранавіруса - самарэплікаваныя РНК, ідэнтычныя вірусу, але яны незаразныя. Артыкул навукоўцаў апублікаваны ў часопісе Science.

Для таго, каб вывучаць дзеянне такога заразнага віруса, як SARS-CoV-2, спецыялісты вымушаныя рабіць гэта з выкананнем захадаў пратаколаў у біябяспечных лабараторыях. Спрасціць ім працу могуць рэпліконы, якія капіююць амаль кожны аспект цыкла жыцця віруса. Звычайна іх ствараюць шляхам кланавання геному РНК у фрагменты ДНК у прабірках, з якіх потым і атрымліваюць сінтэтычныя РНК. Але РНК каранавіруса надзвычай доўгая.

Таму даследчыкі з Бернскага і Ракфелераўскага ўніверсітэтаў пад кіраўніцтвам нобелеўскага лаўрэата ў фізіялогіі або медыцыне 2020 года Чарльза Райса ўжылі іншы падыход: фрагменты геному каранавіруса «збіралі» ў маленькіх фрагментах, але не ў прабірках, а ў пекарскіх дражджах. Атрыманы геном змяшчае ўсю неабходную інфармацыю для рэплікацыі віруса - акрамя «інструкцый» у зборцы S-бялку, які дазваляе вірусу пранікаць і інфікаваць клеткі.

Аднак гэты бялок з'яўляецца галоўным аб'ектам вялікай колькасці даследаванняў каранавіруса. Каб абысці гэтую перашкоду, даследчыкі экспрэсавалі S-бялок паралельна з рэпліконам. Атрыманыя часціцы здольныя пранікаць у клеткі, аднак у сваёй заразнасці абмежаваныя адным цыклам жыцця віруса.

Вірусолагі спадзяюцца, што іх рэпліконы дапамогуць навукоўцам высветліць многія раней невядомыя дэталі працы каранавіруса, а таксама выпрабаваць эфектыўнасць прэпаратаў супраць COVID-19. Так, у адным з эксперыментаў навукоўцы выпрабавалі на рэпліконе дзеянне рэмдэсівіру. «Мы выявілі, што ён душыць рэплікон у тых жа канцэнтрацыях, што і сапраўдны вірус. Гэта паказвае, што рэпліконная сістэма можа быць надзейнай альтэрнатывай SARS-CoV-2 у выпрабаванні розных лекаў», - адзначыла першая аўтарка працы Іна Рыкарда Лакс.