«Чацвёра за год: усё ўва мне перавярнулася»

Беларусы распавялі, як страцілі праз COVID-19 адразу некалькіх блізкіх.

«Вельмі балюча, але стараемся знайсці сілы, каб жыць далей», - так кажуць беларусы, якія за апошні год страцілі праз COVID-19 адразу некалькіх родных людзей. Іх душэўныя раны такія свежыя, што ў расповедах пра сваіх памерлых блізкіх, яны рабілі паўзы, каб памаўчаць і паплакаць. Гэта вельмі складаныя гісторыі, якія падобныя ў адным — гэтая хвароба не шкадуе нікога, піша zerkalo.io.

«Сышла бабуля, а праз два дні і мама»

У гэтым верасні ў сям'і мянчанкі Кацярыны адбылося гора: праз Covid-19 памерлі адразу двое родных людзей - 78-гадовая бабуля і 58-гадовая мама.

- Бабуля жыла ў вёсцы ў Гарадзенскай вобласці. Мы даведаліся, што яна захварэла, але гэта выглядала як банальная прастуда. Яна ўжо нават стала папраўляцца, тэмпература нармалізавалася. Адведаць яе спачатку паехаў мой брат: ён перахварэў на каранавірус, таму ехаць не баяўся. Потым да бабулі паехала мама,— узгадвае Кацярына.

У Менск жанчына вярнулася ўжо з тэмпературай і двухбаковай пнеўманіяй, яе шпіталізавалі. Сям'я вызначыла, што ў лякарню трэба пакласці і бабулю, хоць тая ні ў якую туды ехаць не хацела: перажывала, маўляў «хто ж будзе глядзець курэй і катоў». Аднак родныя намагалі і пераконвалі яе, таму праз два дні пенсіянерка пагадзілася - і апынулася ў тым жа аддзяленні, дзе і мама Кацярыны.

- Спачатку яны былі нават у адной палаце. Потым маме стала горш, і яе перавялі ў рэанімацыю. Праз некалькі гадзін горш стала і бабулі, яе таксама забралі туды. Яны зноў апынуліся ў адной палаце.

Стан абедзвюх жанчын пагаршаўся, але ў бабулі гэта адбывалася хутчэй. 21 верасня, пасля рэанімацыйных мерапрыемстваў, падчас якіх «ёй двойчы спрабавалі завесці сэрца», паджылая жанчына памерла. Сям'я занялася пахаваннем. А праз два дні медыкі паведамілі, што іх «мама спіць» - жанчыну ўвялі ў медыкаментозную кому і падключылі да апарата ШВЛ. Амаль праз восем гадзін яна памерла.

- Лекары ў лякарні былі вельмі маладымі - да 30 гадоў. Я бачыла, як яны перажывалі аб тым, што здарылася, у медсястры ў вачах былі слёзы. Не думаю, што медыкі нешта рабілі няправільна, не так лячылі. Ведаю, што маме нават рабілі дарагі стэроідны ўкол. Аднак, мне здаецца, што бабулю і маму не варта было размяшчаць побач у рэанімацыі, нават нягледзячы на тое, што паміж імі стаяла шырма. Бо мама чула, як рэанімавалі бабулю, гэта магло яе «дабіць»: у яе слабае сэрца — сем гадоў таму быў інфаркт, да таго ж яна вельмі эмацыйны чалавек.

Сям'я вельмі перажывае, што іх не пусцілі ў рэанімацыю, калі іх родныя былі яшчэ жывыя, нават не паднеслі маме і бабулі тэлефон, каб можна было ім нешта сказаць, а ў адказ пачуць хоць бы іх дыханне — гэта забаронена.

- Пасля пахавання мая стрыечная сястра была побач са мной два тыдні - падтрымлівала. Яна сказала: «Трэба жыць далей, досыць калупацца ў тым, што ўжо прайшло і нельга змяніць». Я знайшла ў сабе сілы і выйшла на працу, гэта дазваляе трохі абстрагавацца. Каб супакоіцца, прымаю таблеткі, манастырскія настойкі.

Аднак выраўнаваць сваё псіхалагічны стан Кацярыне цяжка яшчэ і таму, што яе стрыечная сястра і муж захварэлі. Прычым у мужа, спартоўца, які раней ніколі не хварэў, тэмпература падымаецца да 38,7. Дзяўчына нават выклікала яму «хуткую».

- Лекары праслухалі ў яго лёгкія, памералі сатурацыю і сказалі, што ўсё ў парадку. Праўда, тэст не рабілі, хоць я ім распавяла пра гора, якое нядаўна адбылося ў нас у сям'і. А вось сястры абяцалі мазок узяць. Чаму такі розны падыход, я не разумею.

«Напэўна, памерці разам для іх было ідэальна, але для нас — невыносны боль»

У чэрвені гэтага года бацькі Вольгі, 73-гадовы Леанід Лявонцьевіч і 71-гадовая Эла Іванаўна, павінны былі адзначаць сапфіравае вяселле - 45 гадоў супольнага жыцця. Свята не здарылася - муж і жонка памерлі за месяц да ўрачыстасці.

— Бацькі жылі ў Мядзелі. Яны былі пенсіянерамі і асабліва нікуды не хадзілі, сядзелі дома і на лецішчы, бывалі толькі ў краме, прычым у масках. Але дзесьці гэтую заразу яны падчапілі. Першым захварэў тата: 9 красавіка ў яго з'явіліся недамаганне і тэмпература 38-39 градусаў. Праз некалькі дзён захварэла і мама, - успамінае Вольга.

Пенсіянеры былі з тых, хто бегаць па паліклініках не любіць, таму ціхенька сядзелі дома і лячыліся. Праз паўтары тыдні бацьку Вольгі забралі ў мясцовую лякарню - у яго не збівалася тэмпература, хоць сатурацыя была ў норме. Мужчыну паклалі ў звычайную палату, дзе ён часам дыхаў праз маску з кіслародам.

- Маму дома абследавалі і паставілі дыягназ пнеўманія, але сказалі чакаць дома: маўляў, па яе прыедуць і адвязуць у лякарню. Праз некалькі дзён я замовіла ёй аксіметр, мама змерала сатурацыю — 78 (нармальная сатурацыя — 95-99%, — Заўв. Zerkalo.io) і паведаміла пра гэта лекарам, яны яе тут жа на «хуткай» забралі ў стацыянар. У той, дзе быў тата.

У лякарні жанчыне зрабілі аналізы. Яны былі вельмі дрэнныя. У той жа дзень яе паклалі ў рэанімацыю. У наступныя дні яе стан лекары ацэньвалі як стабільна цяжкі.

У гэты ж час пагаршаўся стан бацькі Вольгі: з'явілася слабасць, мужчына з цяжкасцю мог хадзіць у туалет, без маскі з кіслародам не мог дыхаць. У яго знайшлі пнеўманію, пры гэтым у лёгкіх запасілася вадкасць, якую адпампоўвалі. Аднак, пенсіянер усё яшчэ знаходзіўся ў звычайнай палаце.

- Тата распавядаў, што 6 траўня яго павезлі на здымак праз рэанімацыю. Калі праязджаў побач з хворымі, заўважыў на адным з ложкаў жанчыну, з колерам валасоў як у мамы. Ён спытаў: «Эла, гэта ты?» Так, гэта была мама. Яна тады сказала яму, што напэўна не вытрымае праз слабае сэрца, памрэ. А ён ёй адказаў: «Калі не вытрымаеш і памрэш, то давай тады сыдзем разам». Тата казаў мне, што дзякаваў Богу, што даў яму ўбачыць маму, і прасіў, каб яна пажыла, хай яго забярэ першым, - Вользе цяжка даліся гэтыя ўспаміны, і яна заплакала.

На наступны дзень, 7 траўня, Элы Іванаўны не стала. Пра гэта Вольга паведаміла бацьку, той прыняў гэтую навіну стрымана. Пахаванне прайшло на наступны дзень.

Пасля гэтага Леаніду Лявонцьевічу стала горш - яму цяжка было размаўляць. Але праз тэлефон ён паведамляў дачцэ, што вельмі перажывае за лецішча, курэй, якіх яны там трымалі, сабаку. А Вольга прасіла яго: «Татачка, абяцай, што ты мяне не кінеш, ты нам вельмі патрэбны».

- А 9 траўня тата патэлефанаваў і сказаў мне, што яго пераводзяць у рэанімацыю, маўляў, кісларод там лепшы. Але я падазравала, што ён недагаворвае аб сваім стане. Але хацелася верыць, што ён выкараскаецца, вельмі ўжо доўга там ляжаў.

А 10.00 11 траўня Вользе ўдалося пачуць слабы, ледзь чутны голас таты - медыкі паднеслі яму тэлефон і дазволілі сказаць пару слоў. А праз пяць гадзін з лякарні паведамілі, што Леанід Лявонцьевіч памёр.

- Сіл пасля ўсяго таго, што здарылася, у мяне проста не засталося. Я ў бацькоў была адзіным і доўгачаканым дзіцем. Сям'я наша была выдатная. Тата і мама жылі мірна і дружна. Напэўна, для іх было ідэальна памерці вось так, разам, але для нас гэта невыносны боль. Мяне ратуе толькі гэтая думка - што яны не пакутавалі адзін без аднаго. Але для нас гэта жудасны боль. Стараюся заняць сябе працай, але калі ўспомню пра маму і тату, пагляджу фота, то накрывае вельмі хутка, цяжка, — прызналася Вольга.

На думку Вольгі, у Мядзелі вельмі шмат людзей памірае ад COVID-19, нават па суседстве з бацькамі памерла жанчына, а яшчэ настаўніца са школы, дзе вучылася дзяўчына.

- Гарадок маленькі, і не засталося сям'і, якую б не нагнаў каранавірус, - хтосьці цяжка хварэе, у кагосьці паміраюць сваякі і знаёмыя. Людзі вельмі моцна баяцца, нават панікуюць, паджылыя імкнуцца не выходзіць з дому, ні з кім не маюць стасункаў.

«Чацвёра за год. Усё ўва мне перавярнулася»

У сям'ю Андрэя (імя змененае) першае гора прыйшло яшчэ ў першую хвалю вясной мінулага года. У красавіку 2020-га захварэла ягоная 56-гадовая мама, да пенсіі ёй заставалася дапрацаваць усяго год. Жанчына працавала медсястрой у шпіталі, думала, што аб лячэнні захворвання многае ведае, а таму здольная сама вылечыцца, шпіталізацыя ёй ні да чаго. Паўтары тыдні яна знаходзілася дома, яе стан пагоршыўся, і ў лякарню ўсё ж ехаць давялося.

- У той жа дзень бацька патэлефанаваў маме, яна сказала, што хоча есці, папрасіла прынесці мяса, яшчэ чаго-небудзь смачнага. Праз некалькі гадзін тата прывёз перадачу, але яе не ўзялі - маму перавялі на ШВЛ і ўвялі ў медыкаментозную кому. КТ паказала, у яе паражэнне цалкам усіх лёгкіх.

Была надзея, што жанчына паправіцца, — сатурацыя ў яе падымалася да 95, ёй пералівалі плазму з антыцеламі, у тыя часы гэта было рэдкасцю. Праўда, на незразумелыя прычыны, праз два дні пацыентку ўначы на рэанімабілі перавезлі ў іншую лякарню. Яе родныя былі абураныя: навошта гэта спатрэбілася рабіць з чалавекам у такім цяжкім стане?

Пакуль жанчына была ў лякарні, сімптомы захворвання выявіліся ў яе 57-гадовага мужа, бацькі Андрэя. Спярша «ён ціхенька прымаў парацэтамол», а 16 красавіка зразумеў, што дыхаць не можа, і папрасіў адвезці яго ў лякарню. Мужчыну шпіталізавалі.

- Я пераехаў у бацькоўскую кватэру, там яшчэ знаходзілася 76-гадовая бабуля - маміна мама, яна ледзь хадзіла, і ёй патрабаваўся догляд. Яшчэ праз тры дні, 19 красавіка, захварэў мой малодшы брат. Каб не заразіць сваю сям'ю, ён таксама пераехаў у бацькоўскую кватэру, усё адно мы ўсе кантакты першага ўзроўню.

20 красавіка з лякарні паведамілі, што мама Андрэя памерла. Трэба было арганізаваць пахаванне, але як гэта зрабіць, калі хтосьці з сям'і хварэе, а астатнія — кантакты першага ўзроўню? Аб пахаванні ўдалося дамовіцца праз тэлефон, гэтым заняліся нанятыя людзі, «але каштавала гэта як крыло самалёта».

- Пахаванне прызначылі на сераду. А ў аўторак брат кажа, што яму складана дыхаць. Ён паехаў у лякарню, назад яго ўжо не адпусцілі.

На развітанне з мамай Андрэй і бабуля ўсё ж трапілі. Але ўбачыць твар памерлай дазволілі толькі хлопцу: яго маму вывезлі да труны ў рытуальную залу на каталцы, цела ляжала ў чорным мяшку. Жанчыну патрабавалася апазнаць, для гэтага мяшок прыадчынілі - так хлопец у апошні раз убачыў сваю маму. Пасля нябожчыцу пераклалі ў труну, наверх - яе вопратку і кветкі. Потым катафалк без суправаджэння сваякоў адправіўся ў вёску ў Магілёўскай вобласці - на радзіму жанчыны.

У тыя ж дні ў Андрэя і ягонай бабулі бралі тэст на каранавірус: у хлопца быў адмоўны вынік, у паджылай жанчыны - станоўчы. Нягледзячы на гэта, праз дзень пасля пахавання ў Андрэя з'явіліся сімптомы захворвання. У лякарні, дзе ляжалі ягоны брат і бацька, хлопца абследавалі і паведамілі - пнеўманія, трэба класціся ў стацыянар, «на лёгкіх «матавае шкло». Так усе трое апынуліся ў адной палаце, а ледзь жывая бабуля засталася дома адна. Зрэшты, хваробу яна перанесла ў лёгкай форме - толькі пару дзён не адчувала пахі.

Двое сыноў і іх бацька выпісаліся з лякарні тыдні праз два. Але сустрэцца з каранавірусам ім давялося зноў.

- У лютым гэтага года ў бабулі быў інсульт, думаю (ды і лекары гэтага не выключаюць), што гэта наступствы ковід. Спярша яна пайшла на папраўку, яе нават выпісалі дадому. Але потым ёй рэзка стала горш, і яна памерла.

У траўні захварэлі ўжо бацькі бацькі - перш дзядуля, а потым і бабуля. Спачатку дзядуля трапіў у рэанімацыю Круглянскай лякарні, але пра каранавірус у ягоным анамнезе гаворкі не ішло - павышаны цукар у крыві, штосьці з ныркамі. З рэанімацыі пенсіянер ужо не выйшаў.

Праз пару дзён пачала кашляць і задыхацца бабуля. Жанчыну палажылі ў сталічную лякарню. Аналізы паказалі, што ў яе каранавірус, але на КТ усё выглядала не так ужо дрэнна. Аднак пенсіянерцы стала горш, яе перавялі ў рэанімацыю, дзе яна памерла праз тры дні.

- Я думаю, што ў дзеда таксама быў каранавірус, хоць гэта і не было паказанае. Можа, яму нават тэст не рабілі. Напрыклад, у мамы не пазначана, што памерла ад «кароны», напісалі - сэрца, але мы ж ведаем, што было прычынай, - мяркуе Андрэй.