Літва рыхтуецца перакрыць кран «Беларуськалію»

Дырэкцыя Клайпедскага порта больш не ўключае беларускія ўгнаенні ў свой план на 2022 год.

Пасля ўвядзення ЗША ў жніўні санкцый у дачыненні да «Беларуськалія», усё яшчэ незразумела, што будзе пасля 8 снежня – да гэтай даты бізнэсу дадзены тэрмін на падрыхтоўку і заканчэнне ўгодаў.

Эксперты амаль аднадушна мяркуюць, што ніводзін банк, які дзейнічае ў Літве, нават калі ён наўпрост не звязаны з ЗША, не будзе фінансаваць аперацыі з «Беларуськаліем», таму што не захоча рызыкаваць уласнай рэпутацыяй, піша delfi.ru.

Хоць рызыку абслугоўвання ўгодаў з «Беларуськаліем» мог бы ўзяць на сябе які-небудзь невялікі банк ці кампанія фінансавых тэхналогій. Гэта таксама можа быць замежны банк, які не працуе ў Літве.

Калі прадукцыю «Беларуськалія» перастануць транспартаваць праз Літву, дзяржаўная літоўская жалезная кампанія Lietuvos gelezinkeliai страціць блізу чвэрці сваёй грузаплыні. Генеральны дырэктар чыгуначнай кампаніі Мантас Бартушка адзначае, што фармальна санкцыі OFAC (Бюро кантролю над замежнымі актывамі Казначэйскага дэпартамента ЗША) не дзейнічаюць у дачыненні да літоўскіх кампаній, як патлумачылі Lietuvos gelezinkeliai самі прадстаўнікі OFAC.

Многае будзе залежаць ад аднаго з найбуйнейшых пакупнікоў угнаенняў «Беларуськалій» – кампаніі Yara, якая набывае блізу 2 мільёнаў тонаў за год. Яна нібыта схільная прадаўжаць закуп беларускіх угнаенняў, якія транзітам транспартуюцца праз Літву і Клайпедскі порт. Але яна ўсё яшчэ ацэньвае рызыкі і не прыняла канчатковай пастановы.

На ўгнаенні «Беларуськалія» прыпадае ад чвэрці да адной пятай усіх грузаў, перавезеных праз літоўскую чыгунку – летась кампанія групы LTG Cargo перавезла блізу 53 мільёнаў тонаў грузаў (24 млн тонаў у першым паўгоддзі гэтага года) і атрымала 397 млн еўраў прыбытку (177 млн еўраў).

Кіраўнік Клайпедскага порта, які можа страціць блізу трэці сваіх гадавых пагрузак і блізу 20 млн еўраў гадавых прыбыткаў, Альгіс Латакас кажа, што папярэднія санкцыі ЕЗ і ЗША ў дачыненні да Беларусі прывялі да зніжэння плыні ўсіх яе грузаў праз Клайпеду за 9 месяцаў гэтага года на 11%, а плынь угнаенняў «Беларуськалія», наадварот, вырасла на 4%.

Паводле словаў А. Латакаса, дырэкцыя Клайпедскага порта больш не ўключае груз «Беларуськалія» ў свой план на 2022 год, а гэта значыць, што грузаплынь у порце ўпадзе прыкладна на 30%.

– Гэта вялікая страта. Хутка гэтую дзірку ўжо ніхто не зможа папоўніць. Гэтая колькасць расла з 2010 года ці яшчэ раней, прыкладна на 1 млн тонаў за год. Таму можна зразумець, колькі гадоў можа спатрэбіцца, каб атрымалася падняць яе пасля страты. Мы ўскладаем вялікія надзеі на кантэйнеры, на сельскагаспадарчыя і на грузы ro-ro, – агучыў свае чаканні Альгіс Латакас.

Распараджэннем Управы кантролю за замежнымі актывамі (OFAC) Казначэйскага дэпартамента ЗША ад 9 жніўня прадпісваецца паступовае спыненне аперацый з удзелам «Беларуськалія» або любой іншай кампаніі, у якой «Беларуськалію» наўпрост або ўскосна належаць 50% або больш акцый. Такія ўгоды павінны быць скасаваныя 8 снежня а 19-й гадзіне паводле літоўскага часу.