Сельская гаспадарка на «іголцы»

Дзяржава прадаўжае марнаваць мільёны на стратныя прадпрыемствы.

У найбліжэйшыя гады аграрыі атрымаюць з бюджэту 3 млрд даляраў, а банкі зноў будуць выдаваць ім ільготныя крэдыты. Нягледзячы на шматлікія заявы аб скарачэнні падтрымкі прадпрыемстваў наўпрост, менавіта ім сыдзе значная частка дзярждатацый.

Сельская гаспадарка на «іголцы»: дзяржава прадоўжыць ратаваць галіну датацыямі, піша «Ежедневник».

Дзяржава мае намер датаваць сельскую гаспадарку на 8,7 рублёў (гэта амаль 3,3 млрд даляраў) у новай пяцігодцы. Яшчэ 200 млн рублёў падтрымкі галіна атрымае ў выглядзе ільготных крэдытаў банкаў і «Банка развіцця». Гэтыя марнаванні закладзеныя ў Дзяржпраграме «Аграрны бізнэс» на 2021-2025 гады.

Як паказвае практыка рэалізацыі папярэдніх дзяржпраграм, запланаванай сумай могуць і не абмежавацца. Так, для дзяржпраграмы 2016-2020 гадоў запатрабаваліся дадатковыя сродкі з бюджэту і банкаўскія крэдыты. Але гэта не дапамагло дасягнуць большасці закладзеных у яе мэтаў, у тым ліку валавая дададзеная вартасць у сельскай гаспадарцы выявілася ў разы ніжэйшай за мэтавае значэнне.

На што пойдуць грошы падаткаплатнікаў?

Калі ў дзяржавах-чальцах СГА прынята падтрымліваць сельскую гаспадарку шляхам фундавання ў інфраструктуру і маркетынгавае прасоўванне тавараў (так званы «зялёная кошык»), то ў Беларусі ільвіная доля бюджэтных грошай ідзе наўпрост стратным арганізацыям. Нягледзячы на абавязацельствы ў рамках ЕАЭС, Беларусь прадаўжае раздаваць датацыі, якія наўпрост уплываюць на кошт выніковай сельскагаспадарчай прадукцыі.

У новай пяцігодцы на падтрыманне цяперашняй дзейнасці прадпрыемстваў з бюджэту выдзеляць 3 млрд рублёў. Таксама дзяржава інвестуе 42,3 мільёнаў рублёў у будаўніцтва новых малочнатаварных ферм. Арганізацыі, якія рэалізуюць такія праекты, атрымаюць бюджэтныя трансферты ў два этапы. На першым этапе 15% ад кошту капітальных выдаткаў без уліку ПДВ выдзеляць па факце ўводу аб'екта ў эксплуатацыю. На другім - 10% ад капітальных выдаткаў без ПДВ пададуць па факце выхаду аб'екта на поўную праектную магутнасць.

Яшчэ 756,7 млн бюджэтных рублёў сыдзе на кампенсацыю выдаткаў банкаў пры выдачы крэдытаў на ільготных умовах і 464,7 млн - на выплату адсоткаў у пазыках, якія набралі аграрыі (у сукупнасці гэта амаль 500 млн даляраў).

Урад прапануе банкам прадаўжаць выдаваць крэдыты сельгаспрадпрыемствам на заканчэнне будаўніцтва і рэканструкцыі малочнатаварных ферм і ў 2021-2022 гадах. Крэдыты будуць выдавацца ў рублях, адсоткі для іх прапануецца ўстанавіць у суме стаўкі рэфінансавання, павялічанай не больш чым на 3 адсоткі. Адсотак будзе паменшаны на суму кампенсацыі з бюджэту. Пералік шчасліўчыкаў, якім дастануцца крэдыты, вызначацьмуць аблвыканкамы на ўзгадненне з банкамі-крэдыторамі.

Агулам плануецца прыцягнуць у аграрны сектар крэдытаў на 32,9 мільярда рублёў, у дадатак да ранейшых пазык.

Страты валу не перашкода

Адзначым, што акрамя наўпроставых бюджэтных фундаванняў і ільготных крэдытаў, сельская гаспадарка атрымлівае вялікі аб'ём субсідый ускосным шляхам. Напрыклад, у 2021 годзе запланавана паставіць аграрным прадпрыемствам 505 тысяч тон дызпаліва без акцызаў.

Варта адзначыць, што без дзяржпадтрымкі сельская гаспадарка Беларусі даўно б абанкруцілася. У галіне стратнымі з'яўляюцца 47% прадпрыемстваў, пратэрмінаваная запазычанасць у сукупнасці складае 2,8 млрд рублёў. Але пры гэтым вялізныя страты не перашкаджаюць сельгасарганізацыям нарошчваць вытворчасць (+5% за мінулы год).

Агулам аграпрамысловы комплекс у нашай краіне працуе вельмі своеасабліва. Перапляценне датацый і ільгот са штучным прыніжэннем закупных коштаў і навязваннем не заўсёды патрэбнай айчыннай тэхнікі не дазваляе эканамістам разабрацца, хто ў выніку выходзіць бенефіцыярам такога ланцужка ўзаемных субсідый.