29 сакавiка 2024, Пятніца, 12:57
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

«Ты афіцэр, павінен адпавядаць гэтым зоркам»: яшчэ адзін вайсковец перайшоў на бок народа

22
«Ты афіцэр, павінен адпавядаць гэтым зоркам»: яшчэ адзін вайсковец перайшоў на бок народа
фота: Tut.by

У дзень выбараў Яўген Купрыянаў стаяў у патрулі.

«Я жонка вайскоўца. Ужо былога вайскоўца. Зманю, калі скажу, што не перажываю з гэтай нагоды. Але калі муж вяртаўся з працы ў вайсковай форме, я баялася, што ён напорацца на неадэкватных людзей, якія не будуць разбірацца: сумленны ён чалавек ці не. Адначасова з гэтым я вельмі ганаруся Жэням. Ганаруся, што абараніў сваю пазіцыю», - напісала 18 жніўня ў сваім інстаграме Настасся Купрыянава.

Больш за паўгода пара маўчала. Сёння маладая сям'я гатовая распавесці пра сыход Яўгена з Узброеных Сіл і новае жыццё, піша tut.by.

«Заўсёды думала: «Не хачу мужа вайскоўца»

фота: Tut.by

- Мой тата - вайсковец. Я разумела, што гэта за структура, і яна ніколі не была мне блізкая. Заўсёды думала: «Не хачу мужа вайскоўца». Як гаворыцца, не заракайся, - усміхаецца Наста.

Яўген і Наста Купрыянава родам з Мар'інай Горкі. Вучыліся ў адной школе, але, як гэта звычайна бывае, круціліся ў розных кампаніях. Ведалі адзін аднаго ў твар - і не больш. На трэцім курсе ўніверсітэта спісаліся у Вконтакте, так і завязалася:

- Я зрабіў Насці прапанову на сваім выпускным. Быццам, ты сказала «так»? - пытаецца ў Насці Жэня.

- Так! Я гатова была за табой нават у бязлюднае Новаколасава паводле размеркавання ехаць, як сапраўдная жонка афіцэра, - смяецца дзяўчына. - Але калі Жэня патэлефанаваў і сказаў, што піша рапарт на звальненне, у мяне проста ад сэрца адлягло. Калі бачыш, што адбываецца вакол, і хоць на хвіліну дапускаеш, што да гэтага можа быць датычны твой муж... Я не ўпэўненая, што змагла б застацца з такім чалавекам. На сухі лес гэтыя грошы, гэтыя выплаты. Здолеем. Чыстае сумленне найважней.

- Магчыма, ёсць абыякавыя, якія проста абстрагуюцца ад таго, што адбываецца, - разважае Яўген. - У мяне не атрымалася. Гэта вельмі зручная пазіцыя, калі за цябе адказвае камандзір. Калі ты ўнутрана ўпэўнены, што не нясеш адказнасць за свае ўчынкі. А ў чалавека заўсёды ёсць выбар.

Яўген звольніўся з Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь 30 верасня 2020 года. Афіцэр не даслужыўся да канца пяцігадовага кантракту год і дзевяць месяцаў. Яўген - былы камандзір аўтамабільнай роты (тылавога падраздзялення).

- Адразу пасля Яўгенавага звальнення жылі ў маіх бацькоў. Зараз ён уладкаваўся на працу і мы арэндуем кватэру, - дзеліцца Насця. - Я заўсёды казала мужу, што ў яго ёсць патэнцыял і не трэба баяцца перамен. Трымацца за льготнае жыллё? Самі на кватэру заробім.

Сёння Яўген - фронтэнд распрацоўшчык (праграміст, які распрацоўвае карыстальніцкі інтэрфэйс, гэта значыць вонкавую публічную частка сайта ў браўзэры, - Заўвага. Рэдакцыі) у IT-кампаніі. Насця працуе адміністратарам у фітнэс-школе і спрабуе сябе ў фатаграфіі.

«На працягу першага года службы зразумеў, што працягваць кантракт не буду»

фота: Tut.by

- З 9 класа было зразумела, кім я буду. Бацька - былы вайсковец. Мама кажа, што тата сышоў з УС ў такім жа ўзросце і рангу, як і я цяпер. Я заўсёды любіў тэхніку. З бацькам мы ўвесь час нешта разбіралі, рамантавалі.

Яўген - вайсковы аўтамабіліст, у 2017 годзе скончыў вайскова-тэхнічны факультэт БНТУ паводле спецыяльнасці «інжынер-механік, спецыяліст у кіраванні». Перыяд навучання хлопец успамінае з лёгкай усмешкай: «Добрая школа жыцця».

- Месцаў для размеркавання - мала, выбар у маім выпадку быў паміж Жодзіна, Новаколасава, Баранавічамі і Менскам. У сталіцы многія пабаяліся заставацца: сур'ёзная пасада, вялікая матэрыяльная адказнасць. На плечы маладога афіцэра адразу «падае» магутная тэхніка (грузавыя машыны - Урал, ЗІЛ, МАЗ, - Заўвага. Рэдакцыі). Але, трэба аддаць належнае, аўтамабілі ў мяне былі ў годным стане.

Я адслужыў тры гады - праблем не было. Адны ўзнагароды, заахвочванні, граматы. Я, можна сказаць, быў у пашане ў начальства, - успамінае Яўген. - Адразу пасля ўніверсітэта табе цікава працаваць, усё новае. Але праз пэўны час разумееш, што расці няма куды - столь. Хочацца большага, гэта тычыцца і заробку. На працягу першага года службы сфармавалася разуменне, што працягваць кантракт не буду.

- Што гэта не тваё, я зразумела яшчэ раней. Проста змірылася і чакала, пакуль пяць гадоў пройдуць, - усміхаецца Наста.

- Вясной 2020 гады мне прапанавалі пасаду старшага афіцэра аўтамабільнай службы. Працэс пастаноўкі на новую пасаду расцягнуўся на тры месяцы, а ў выніку так і не адбыўся.

«Па вачах, вядома, не прачытаць, вераць яны самі ў тое, што кажуць, ці не»

фота: Tut.by

- У дзень выбараў я стаяў у патрулі. 10 жніўня ў частцы ўсё паміж сабой перагаворваліся, спрабавалі зразумець, што здарылася. Меркаванні ў тых, з кім я размаўляў, былі падобныя. Зразумела, якія, - правільныя. У маім разуменні правільныя. Радыкалаў сярод нас не было, - распавядае Яўген. - У той жа дзень выступаў наш зампаліт, гаварыў пра Майдан, лялькаводаў і рэвалюцыю. Галоўны ідэолаг часткі любіў цытаваць тэлеграм-канал «Жёлтые сливы». У мяне гэта выклікала ўсмешку.

Па вачах, вядома, не прачытаць, вераць яны самі ў тое, што кажуць, ці не. Але мне здаецца, нават калі ты першапачаткова не верыш, але шмат пра гэта кажаш, з часам пачынаеш згаджацца. Табе прасцей прыняць гэта, чым казаць адно, а думаць іншае.

- Да таго ж, на тэлевізіі хлусіць не будуць, - іранізуе Насця.

- Увечары 10 жніўня ў адным з тэлеграм-каналаў прачытаў, што ад нашай частцы высунуўся асабовы склад на аўтамабілях для надання дапамогі на Пушкінскую. Я спачатку не паверыў, спраўдзіў у калегаў - пацвердзілася, выязджалі, але пастаялі ў рэзерве, нідзе, быццам, не ўдзельнічаючы. Я ачмурэў! Бо увесь час паўтаралі, што войскі па-за палітыкай! Я разумеў, што рана ці позна справа закране мяне, і я не змагу пайсці на гэта.

«Калі хтосьці не згодны - пішыце рапарт на звальненне»

фота: Tut.by

- З 11 да 16 жніўня мы былі на казарменным становішчы (абавязковае пастаяннае знаходжанне ў вайсковай частцы - Заўвага рэдакцыі). Усе былі ў шоку ад таго, што адбываецца. Мы перамяшчаліся на вайсковых машынах, і мінакі паказвалі нам непрыстойныя жэсты, сігналілі, выкрыквалі абразы на адрас людзей у форме. Я лавіў на сабе асуджальныя погляды. Усіх пачалі грэбці пад адзін капыл, і я разумеў, чаму гэта адбылося.

15 жніўня ўвечары на сходзе нам сказалі: «Таварышы афіцэры, заўтра а 10 раніцы збіраемся ў часткі, форма адзення - цывільная, бяром з сабой дзяржаўную сімволіку і выходзім да плошчы Незалежнасці». Я не хадзіў на мірныя маршы, не хацеў ісці і сюды. Гэта маё права. І тут гучыць фраза: «Калі хтосьці не згодны - пішыце рапарт на звальненне».

- Зразумеў, прыняў, - усміхаецца Насця.

- Я выходзіў са сходу і выразна разумеў, што на гэтым мая служба ва Узброеных сілах скончылася. Кажу камандзіру: «Буду пісаць рапарт». Ён думаў, я жартую. Мне далі выходныя падумаць. Мая пастанова да панядзелка не памянялася.

Працэс звальнення - асобная гісторыя. Адсюль нельга сысці спакойна. На ўласнае жаданні - не прычына звальнення. Мне, можна сказаць, выканалі паслугу, запусціўшы сістэму, паводле якой мяне даволі хутка звольнілі. За тыдзень абвясцілі чатыры спагнанні - і за невыкананне ўмоў кантракта прызначылі атэстацыйную камісію, на якой вызначалі, звальняць мяне ці не.

Не ўсе з васьмі афіцэраў, якія прысутнічалі на атэстацыйнай камісіі, з першага разу прагаласавалі за маё звальненне. Так я перайшоў на «другое» кола.

- Нешта накшталт рэаліці-шоў «Апошні герой», дзе ў скрыню кідаюць паперкі з імем таго, каго хочуць выгнаць, - іранізуе Насця.

- Накшталт сышлося: 5 галасоў «за» на 3 «супраць». У канцы жніўня з'явіўся загад аб маім звальненні. Яшчэ месяц я, як камандзір роты і матэрыяльна-адказная асоа, перадаваў справы і пасаду.

«Я не магла маўчаць. Публічнасць - невялікая абарона»

- Наста, ваш допіс у інстаграме аб звальненні Яўгена нарабіў шмат шуму. Вы чакалі такой рэакцыі?

- Допіс, на маё здзіўленне, «разляцеўся», і я атрымала шмат падтрымкі. Было пару жоўцевых каментароў, але мы ж разумеем, хто іх піша, - усміхаецца Насця. - Я размясціла яго 18 жніўня - пасля таго, як Яўген напісаў рапарт на звальненне. Перад апублікаваннем паказала допіс мужу, спытала дазвол. Ён быў не супраць.

Для мяне гэта магчымасць выказацца. Я не магла маўчаць. Плюс публічнасць - невялікая, але абарона. Калі Яўген на наступны дзень пасля размяшчэння допісу пайшоў на размову ў частку, я запісвала нумары ўсіх аўто, якія выязджалі адтуль з танаванымі вокнамі - настолькі мне было трывожна.

фота: Tut.by

- «Чаму не спыніў жонку? Што хацелі сказаць гэтым допісам?» - запыталася начальства. - Я казаў адкрыта, што не падтрымліваю тое, што адбываецца, і больш не хачу быць часткай войска, - з сумам працягвае Яўген. - Я заўсёды працаваў за зоркі, форму, ранг - для мяне гэта важна. Ты афіцэр, ты павінен паводзіць сябе, як афіцэр. А проста насіць пагоны для прыгажосці я не змагу. Трэба адпавядаць гэтым зоркам.

Мяне спыталі: «Дык што, будзеш форму паліць? Выкідаць?». Без каментарыяў. Цяпер мая форма вісіць на вешалцы ў шафе.

Я магу зразумець людзей, якія адгукаюцца пра войска негатыўна, маючы да яго дачыненне. Але калі іншы чалавек кажа, што я дарма туды пайшоў, заўзята даводзіў, што гэта не так. Мяне гэта кранае. Усё ж такі 8 гадоў аддаў структуры. Гэтым летам атрымаў бы капітана.

«Мы не адчуваем сябе сёння ў бяспецы. Таму разглядаем рэлакацыю»

- За год і дзевяць месяцаў, што я не даслужыўся паводле кантракту, трэба заплаціць 15 тысяч беларускіх рублёў. Нам далі месяц на выплату, тэрмін быў да 6 лютага. Мы не паспелі сабраць патрэбную суму, чакаем суда. Я не адмаўляюся ад выплаты, ведаў, на што ішоў. Будзем выплачваць завінавачанасць паступова. Думаю, суд пастанавіў вылічваць штомесяц нейкі адсотак ад заробку.

- Калі шчыра, думалі, будзе нават больш. Таму калі ўбачылі суму, узрадаваліся, - кажа Наста.

- Мы не адчуваем сябе сёння ў бяспецы. Таму разглядаем рэлакацыю ва Украіну (рэлакацыя - пераезд у іншую краіну ці горад для працы, - Заўвага рэдакцыі), - дзеліцца планамі Яўген.

- Я не хачу, вядома, але калі давядзецца - паеду, - уздыхае Насця. - Мне падабаецца жыць у Беларусі. Тут усе сваякі, сябры. Мае бацькі падтрымліваюць нас. Мужава мама - таксама, таты не стала ў 2019 годзе.

фота: Tut.by

- Яўген, акрамя таго, што адбылося ў жніўні, вас на мінулым месцы працы нічога не бянтэжыла?

- Бянтэжыла, што ў шмат каго з часам атрафуюцца свае жаданні і мэты: «Мне б кватэру і каб пенсія была». У 30 гадоў людзі думаюць пра пенсію. А да пенсіі што будзеш рабіць? 20 гадоў не збіраешся жыць?

Я не думаю, што людзі нараджаюцца бязвольныя. У войску ў прынцыпе шмат годных і добрых людзей. Але ў іх як быццам адмірае жаданне развівацца - «селі» на пасаду і гатовыя праседзець на ёй 10 гадоў.

Паралельна са мной з часткі звальняліся 5-7 афіцэраў. Дакладных прычын не ведаю. Тых, хто застаўся, не асуджаю. Гэта іх выбар. Многіх калег я б, вядома, не хацеў бачыць там, - яны могуць больш. «Але я ж нічога дрэннага не раблю», - чую ад іх у адказ.

- Шмат хто ў жніўні разважаў пра тое, што «войска павінна быць з народам». А вы верылі ў такі расклад?

- На жаль, я ведаў, што гэтага не будзе. І не памыліўся: здаецца, не прагучала ніводнага гучнага голасу з Узброеных сіл. Замест гэтага на абарону народа сталі высокапастаўленыя людзі са свету спорту і культуры.

- Пры іншых абставінах вярнуліся б назад ва УС?

- На ранейшую пасаду - не. Я гэта перарос. Для рэарганізацыі - так, з задавальненнем падзялюся сваім досведам, ведамі. Назаўсёды адмовіцца ад таго, што маю цяпер, не змагу. Гэта сапраўды іншы свет.

Напісаць каментар 22

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках