28 сакавiка 2024, Чацвер, 12:19
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

«Новую працу знайшоў хутка» : як склалася жыццё сілавікоў, якія занялі пазіцыю народа

12
«Новую працу знайшоў хутка» : як склалася жыццё сілавікоў, якія занялі пазіцыю народа
ФОТА: «ЕЎРАРАДЫЁ»

Ніхто з іх не шкадуе аб сваім учынку.

«Калі б я застаўся па той бок барыкад, то не змог бы потым глядзець людзям у вочы», - распавядае «Еўрарадыё» экс-супрацоўнік УУС горада Берасця Кірыл Юркевіч. У ліпені 2020 года хлопец удзельнічаў у ачапленні ў цэнтры горада падчас ланцуга салідарнасці: «Сачыў за тым, каб людзі не выходзілі на праезную частку».

«Удзельнікі ланцуга паводзілі сябе добразычліва, а мне было сорамна і моташна, хадзіў з апушчанай галавой — успамінае суразмоўца. - Вызначыў, што гэта першае і апошняе маё мерапрыемства такога кшталту».

У інтэрв'ю Кірыл, а таксама іншыя былыя супрацоўнікі сілавых структур Беларусі, Віктар і Барыс (імёны змененыя на просьбу герояў), распавядаюць, чаму наважылі змяніць працу і як змянілася іх жыццё «на грамадзянцы».

Кірыл: «Калісьці трызніў што да вышуку, думаў, рамантыка»

Калі затрымалі Віктара Бабарыку, я палічыў, што гэта незаконна, і апублікаваў у інстаграме допіс у ягоную падтрымку. Яго ўбачыў нехта з кіраўніцтва, мяне выклікалі на размову, сказалі: альбо я працую ў гэтай сістэме і не выкладаю такія рэчы, альбо шукаю іншае месца. На што я адказаў: хочаце-звальняйце, мая пазіцыя нязменная, парушаць закон не буду, удзельнічаць у нейкіх затрыманнях таксама. І, маўляў, у выпадку чаго гатовы здаць пасведчанне. Восьмага жніўня мяне звольнілі паводле загаду. Так што ў далейшых разгонах удзелу не браў.

Новую працу знайшоў хутка. У пошуках дапамагалі сябры і знаёмыя. Пайшоў у кіроўцы-міжнароднікі, займаюся грузаперавозкамі на фуры. У асноўным катаюся па Еўропе і Расеі. Праца складаная, але цікавая. Не сказаць, што я пра гэта марыў, але як прамежкавы варыянт мяне задавальняе. Заробак стаў вышэйшым. Ёсць шмат мэтаў і планаў.

У кожным выпадку ўвесь час адкрываеш нешта новае: пабываў нават на Урале. Так што наперадзе, упэўнены, яшчэ шмат адкрыццяў.

Як бачыце, у мяне кожная праца рамантычная [смяецца .]: калісьці трызніў па вышуку, думаў, рамантыка. Цяпер фура.

Да працы ў міліцыі я пяць гадоў адвучыўся ў Акадэміі МУС, таму прыблізна ўяўляў, чым буду займацца, з якім кантынгентам давчядзецца сутыкацца. Праца падабалася. Але тое, што здарылася летам...з аднаго боку, гэта вельмі цяжка маральна. З іншага разумееш абсурднасць сітуацыі: людзі проста стаяць дзесьці, сядзяць на лавачках, а ты падыходзіш і выстаўляеш ім нейкія патрабаванні (не ведаю, ці можна назваць іх законнымі) - «перайсці», «не сядзець», «не стаяць тут». Адчуваеш агіду, агіду да самога сябе.

Хацеў бы я вярнуцца ў міліцыю? Для гэтага трэба, каб у краіне пачалі выконваць законы. Патрэбныя сумленныя адкрытыя суды. Сёння мы бачым, што, фактычна, праўды наогул нідзе не знойдзеш: ні ў судах, ні ў нейкіх іншых наглядных інстанцыях. Нейкая антыўтопія. Людзі баяцца гаварыць, іх запалохваюць. Ніхто не ведае, як усё можа абярнуцца. Паглядзіце, як судзяць журналістаў, якія, здавалася б, нічога супрацьзаконнага не робяць. Ім даюць па два гады калоніі, хіміі; за крадзеж — менш. Цяпер у мяне больш пытанняў, чым адказаў на тое, што адбываецца.

Але ў кожным выпадку людзі выходзілі нездарма. Што б там ні было далей, мы ўбачылі, колькі вакол аднадумцаў, колькі добрых рэчаў было зроблена за гэты час. Я ў кожным выпадку спадзяюся, што рана ці позна ўсё зменіцца, бо ўсё цыклічна. Не бывае так: мы ўпалі на дно і больш не падняліся. Усё абавязкова зменіцца, і ў лепшы бок.

З былымі калегамі я не сустракаюся, бо не бачу ў гэтым асаблівага сэнсу. Усё ж нашы шляхі разышліся. Цяпер ва ўсяго дзейнага кіраўніцтва пазіцыя, што мы здраднікі. Я чалавек канкрэтны: не магу і вашым, і нашым. А так у мяне ўсё выдатна без уліку завінавачанасці за дзяржаўную адукацыю. Цяпер ідзе суд, там пазоў на 12 тысяч рублёў. Засталося з ім разабрацца. Але я ні аб чым не шкадую.

Віктар: «Казалі, што людзі, якія выходзяць, ледзь не тэрарысты»

Я працаваў у Дэпартаменце аховы, займаўся аховай пасольстваў і консульстваў. У разгонах не ўдзельнічаў, але мець нават ускоснага дачынення да супрацьпраўных дзеянняў сілавікоў жадання не было.

Мы ўсе ведаем, што адбывалася. Асабіста мяне больш за ўсё шакавала тое, што людзі з сілавых структур здольныя на такую жорсткасць. Я нават уявіць не мог, што ў нас працуюць людзі, здольныя так абыходзіцца з грамадзянамі - ужываць сілу, зброю! Нас жа саміх вучылі, што паводле правілаў зброя ўжываецца толькі ў самым крайнім выпадку. А тут чалавек слова сказаў, і вось ужо хтосьці хапаецца за зброю. Гэта было бачна і на відэа, і ўсюды. Усёдазволенасць супрацоўнікаў АУС - вось што страшна.

Ці праводзілася ў нас нейкая ідэалагічная праца? Так, але на вельмі банальным узроўні. Праца, на якую павядзецца чалавек, у якога няма свайго меркавання і погляду на рэчы. Які слухае, што ўліваюць у вушы. Казалі, што ў краіне беспарадкі, а людзі, якія выходзяць, ледзь не тэрарысты. Што яны хочуць зрынуць уладу і гэтага нельга дапусціць. Маўляў, пратэсты не мірныя.

Біць не агітавалі. Акуратна выпрацоўвалі стаўленне: мы робім правільна, а пратэстоўцы — не. І ўсё адно, што робяць пратэстоўцы.

Я зразумеў, што маё меркаванне аб тым, што адбываецца ў краіне, разыходзіцца з меркаваннем кіраўніцтва, таму напісаў заяву і ў лістападзе сышоў. Рэакцыя ўнутры была рознай: ад «колькі людзей, столькі і меркаванняў» да некаторай, не ярка выяўленай пагарды. Моцна ніхто не ціснуў.

Наогул, з лета, хоць мы, дзякуй богу, і не бралі ўдзелу ў падаўленні мітынгаў, у нас звольнілася шмат людзей у параўнанні са звычайным часам.

У твар здраднікамі ніхто не называў, але ведаю, што за спіной так адклікаліся. «Перакінуліся», «глядзіце, з кім служыце (сябруеце)», «як можна давяраць такому чалавеку, уважаць яго за напарніка, калі ён перайшоў на іншы бок?» - вось такія хадзілі размовы. Але ці так гэта важна? Мае сябры зразумелі, чаму я так паступіў. Ніякіх асуджэнняў або негатыву ў сваім асяроддзі я не адчуў.

Працу знайшоў за два месяцы. Па спецыяльнасці, у банку. Займаюся прасоўваннем лічбавых каналаў. Заробак пакуль трохі вышэйшы, чым раней, але тут ёсць перспектыва росту. На старой працы яе не было. Так што я рады, што сышоў. Усё складваецца добра.

Некаторыя людзі кажуць, што баяцца сыходзіць з сілавых структур, напрыклад, праз страх пераследу. Так можна баяцца ўсё жыццё і сядзець на адным месцы. Я асабіста ні з чым такім не сутыкаўся. Калі б нават ведаў, што мяне гэта чакае, усё адно прытрымліваўся б свайго меркавання і сваіх планаў. Не заставаўся б проста праз страх.

Барыс: «Даводзілася быць сведкам таго, як б'юць»

У цёмныя будні мінулага апускацца не хацелася б. Нас адпраўлялі на разгоны пратэстаў, але, як гаворыцца, як выконвалі, так і не выконвалі. Я асабіста нічога не рабіў: сілы не ўжываў, нікога сам не разганяў. Проста, паназіраўшы за тым, што адбываецца ўнутры, зразумеў, што больш прысутнічаць у гэтай сістэме не хачу нават блізка.

Даводзілася быць сведкам таго, як б'юць дэманстрантаў. Гэта былі людзі з розных падраздзяленняў. Я не разумеў, што адбываецца ў іх галовах. Што ім выклікалі? Хто нацягваў? Што яны чыталі ці, наадварот, не чыталі? Вось нібыта чалавек спакойны ўсё жыццё быў, і раптам такая агрэсія...

Я не ведаю, як гэтаму навучаюць. Можа быць, адзін нешта скажа - пяцёра, у каго няма свайго меркавання, павераць. Напэўна, гэтым усё і абмяжоўвалася. Я не чуў пра нейкія курсы замбавання. Думаю, усё залежыць ад узроўню развіцця чалавека.

Ад таго, што адбывалася, варта было сыходзіць. Некаторыя калегі пайшлі пісаць заявы. Я таксама наважыў падаць рапарт. Ці было страшна? Хутчэй — прыкра за выдаткаваны на гэтую сістэму час. Бо можна было знайсці сябе ў іншай сферы, дасягнуць поспеху. А так... Калі чалавек жыве сумленна, баяцца няма чаго.

Пайшоў да кіраўніцтва, патлумачыў. Проста распавёў, што ўбачыў і што далей не хачу ў гэтым удзельнічаць. Усе мы выдатна памятаем фатаграфіі са збітымі людзьмі, а на тэлевізіі казалі — гэта не сінякі, а фарба. Ну калі хтосьці так малюе, аб чым можна казаць?

Мне сказалі: «Ідзі працуй далей, а мы цягам месяца разгледзім. Мяне гэта не задаволіла. Тады мне сказалі, калі цягам трох гадзін не прыйдзеш на працу, звольнім за прагул. Я адказаў — засякай час. 12 жніўня я сышоў з сілавых структур. Бо дамовіцца на пагадненне бакоў не атрымалася, мне давялося вяртаць грошы па кантракце. Вярнуў амаль пяць тысяч. Гэта былі мае зберажэнні. Мне ніхто не дапамагаў. Усё, што было, - усё маё.

Мяне часта пытаюцца, як адрэагавалі навакольныя. Ведаеце, столькі людзей, колькі патэлефанавала з віншаваннямі, часам нават не тэлефануе ў дзень нараджэння. Мяне так ніколі не падтрымлівалі: казалі, што ўсё зрабіў правільна, што я малайчына.

Цяпер у мяне ўсё нармальна, праходжу стажыроўку ў IT-канторы. Так, давялося пачынаць з нуля, але паволі ўсё асвойваю. Пакуль заробак не атрымліваю, але ў меншы бок ён дакладна не зменіцца.

Напісаць каментар 12

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках