Таксіст з Гародні расказаў, чаму не прыйшоў у суд і як апынуўся ў Літве

У Беларусі яму пагражае тры гады турмы.

3 сакавіка Аляксей Лапа быў павінен выступіць у судзе Кастрычніцкага раёна Гародні з апошнім словам і чакаць выраку суддзі. Збітаму ў жніўні ОМОН таксісту пракурор запатрабаваў пакаранне - тры гады пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі агульнага рэжыму. Але ў суд Аляксей, які за вінаватага сябе не ўважае, не прыйшоў. Ён перайшоў беларуска-літоўскую мяжу (калі менавіта, ён не паведамляе) і папрасіў палітычнага прытулку ў Літве. Гарадзенец падзяліўся сваёй гісторыяй з карэспандэнтам hrodna.life.

Аляксей Лапа - 31-гадовы часова беспрацоўны, да затрымання 11 жніўня 2020 года працаваў таксістам. У той дзень яго з сябрамі затрымалі і збілі. Пазней Лапу і аднаго з прыяцеляў абвінавацілі ў гвалце над амонаўцамі. Разбор ішоў у судзе Кастрычніцкага раёна чатыры месяцы. Аляксей сябе называе пацярпелым, але ніяк не вінаватым.

«Не хацелася з'язджаць да апошняга»

Пра сваю пастанову пакінуць краіну Аляксей нікому не паведамляў. З сваякамі скантактаваўся, толькі калі перайшоў літоўскую мяжу. У размове з журналістам гарадзенец прызнаўся, што ўцёкі - самая адчайная пастанова ў ягоным жыцці.

«Я меў толькі адзін выбар - уцячы. Я з'яўляюся пацярпелым, а мне хочуць даць тры гады калоніі. Пасля таго, што адбываецца ў краіне, я проста не меў веры беларускаму правасуддзю. Шчыра, не хацелася з'язджаць да апошняга, але трэба было прымаць пастанову: садзіцца ў турму або з'язджаць з краіны».

Лапа пераходзіў літоўскую мяжу ўначы. Ён разумеў, што яго могуць затрымаць яшчэ на беларускім баку і ўзяць пад варту.

«Было страшна. Не было ўпэўненасці, што змагу перайсці ў Літву. Рызыка ў такіх сітуацыях заўсёды ёсць. Таму трэба было бегчы толькі наперад. У выніку здолеў пералезці агароджу і выйсці на літоўскую тэрыторыю. Праз некалькі хвілін да мяне пад'ехала аўтамабіль памежнікаў, спыталі - чаму я тут знаходжуся. Паглядзелі заплечнік з рэчамі і павезлі на варту».

Пакуль на карантыне, потым у лагеры для ўцекачоў

Пры сустрэчы з літоўскімі памежнікамі Аляксей папрасіў палітычнага прытулку. На стражніцы ў яго забралі рэчы і змясцілі ў ізалятар часовага ўтрымання.

«Мне адразу сказалі, каб я нічога не баяўся. Ніхто выдаваць мяне беларускай старане не мерыцца. Папрасілі напісаць сваю гісторыю і чаму прашу прытулку ў Літве. Пасля гэтага прыехаў прадстаўнік міграцыйнай службы, і мяне выпусцілі».

Пакуль Аляксей знаходзіцца на карантыне на варце літоўскіх памежнікаў і чакае вынікаў тэсту на COVID-19. Пасля карантыну гарадзенца маюць перавезці ў лагер для ўцекачоў.

«Пасля збіцця ў жніўні ў мяне пагоршылася здароўе. Гэта быў неабгрунтаванае гвалт у дачыненні да мяне ды іншых мірных грамадзян Беларусі. Такога не мае быць. Я ахвочы вярнуцца ў Беларусь, калі законы пачнуць дзейнічаць на карысць грамадзян».

У жніўні 2020 года Аляксей звярнуўся ў Следчы камітэт з заявай: прасіў правесці праверку факту збіцця яго супрацоўнікамі ОМОН. У студзені 2021 года прыйшоў адказ: адмовіць у распачынанні крымінальнай справы «з прычыны адсутнасці ў дзеянні складу злачынства».

Апошняе слова

3 сакавіка Аляксей Лапа быў павінен выступіць у судзе Кастрычніцкага раёна Горадні з апошнім словам. Да суду ён рыхтаваўся і напісаў 35 старонак тэксту для апошняга слова.

«Тое, што адбылося са мной 11-12 жніўня 2020 года, гэта цяжкая траўма, як фізічная, так і маральная. Ёй складана даць рады, адбітак застанецца на ўсё жыццё. Фізічнага болю, які я адчуў, я не зычу нікому, нават тым, чыімі дзеяннямі ён быў мне прычынены. Параўнаць мае адчуванні можна з перажываннямі, якія зазнаюць героямі кніг, фільмаў пра Другую сусветную вайну, у якіх апісваюцца здзекі нацыстаў з ваеннапалонных».

У Гародні Аляксей займаўся дакументамі на інваліднасць праз траўмы, якія атрымаў у момант затрымання. Ён меў мноства пераломаў і ўдараў. У 2020 годзе Лапу зрабілі дзве аперацыі. У Літве ён плануе таксама прасіць аб медыцынскай дапамозе. З гарадзенцам ужо скантактаваліся прадстаўнікі фондаў, якія дапамагаюць уцекачам з Беларусі.