Метад Байдэна

У чым падыход прэзідэнта ЗША да Расеі.

Міністэрства фінансаў ЗША ўключыла ў санкцыйны спіс першага намесніка кіраўніка адміністрацыі прэзідэнта Расеі Аляксея Громава, асобы і кампаніі, звязаныя з бізнэсмэнам Яўгенам Прыгожыным, – усяго 32 фізічныя і юрыдычныя асобы. З ЗША таксама высылаюць 10 расейскіх дыпламатаў.

Указам прэзідэнта ЗША Джо Байдэна ўведзены рэжым "надзвычайнай сітуацыі" для таго, каб справіцца з "расейскай пагрозай", і цяпер на ўказанне міністра фінансаў ЗША можа быць замарожаная любая маёмасць фізічнай асобы або кампаніі, "якія працуюць або працавалі ў тэхналагічным або абаронным і звязаным з ім сектарах эканомікі РФ або любым іншым сектары эканомікі РФ".

Амерыканіст, супрацоўнік ІД "Камерсант" Аляксей Навумаў расказаў Настоящему Времени, ці небяспечныя для Расеі новыя санкцыі і чым новыя заявы Белага дому адрозніваюцца ад папярэдніх:

– Цяпер з'явілася мноства каментароў з нагоды новых санкцый ЗША. Адны кажуць – традыцыйныя санкцыі, іншыя кажуць – слабыя, моцныя, катэгарычныя, чаканыя, нечаканыя. Як вы ацэньваеце?

– Гэтыя санкцыі адначасова катэгарычныя і, насамрэч, даволі слабыя. Эканамічны эфект ад гэтых санкцый зусім невялікі. Асноўны эфект гэтых санкцый палітычны: даць амерыканскаму кабінету міністраў інструмент, які дасць магчымасць увесці потым, калі будзе трэба, санкцыі даволі адчувальныя. Там, напрыклад, ёсць палажэнне, што пад санкцыі можа патрапіць кампанія, звязаная з любым сектарам расейскай эканомікі, пастановай міністра фінансаў.

Але нельга аддзяляць гэтыя санкцыі, гэты магутны палітычны эфект, магутную палітычную заяву ад таго, што Байдэн сказаў учора позна ўвечары. Ён сказаў: "Дзве вялікія краіны, на якіх ляжыць адказнасць за мір ва ўсім свеце, два патрыятычныя народы – расейскі і амерыканскі, – якія павінны дамовіцца і не павінны скочвацца па слізкай дарожцы і ісці да гэтага супрацьстаяння". Гэта значыць Байдэн даў зразумець, што трэба мяняць гэтую сітуацыю, што, калі сітуацыя будзе прадаўжацца так, як яна ідзе цяпер, будуць новыя санкцыі, будзе эскалацыя. Але Амерыцы гэта не трэба, Расея не вораг Амерыцы. Расея і Амерыка – гэта дзве краіны, якія павінны ўзаемадзейнічаць. І ён адной рукой карае, іншай рукой прапануе прымірэнне.

– Метад бізуна і перніка?

– Гэта метад дзвюх рук: адной рукой карае, іншай прапануе [прымірыцца]. Проста пуга і пернік – гэта звычайна пра адно і тое. А тут ён кажа: "Не, сябры, гэта не пра адно і тое. Мы вас караем не таму, што вы жудасныя. Мы не русафобы, мы не ненавідзім расейцаў і Расею. Не, таму што мы абараняемся, мы ідзем на прапарцыйныя дзеянні". Ён сказаў: "Санкцыі – гэта прапарцыйныя дзеянні. Яны маглі быць больш жорсткімі, яны маглі быць страшнейшымі, але я не стаў гэтага рабіць, таму што я не хачу супрацьстаяння, я не хачу эскалацыі".

Гэта такі "метад Байдэна", гэта нешта новае, такога мы раней не бачылі. Раней, калі ЗША ўводзілі санкцыі супраць Расеі, гэта рабілася з пазіцыі абсалютнай маральнай перавагі: краіна дабра і краіна зла. Джо Байдэн сказаў новае слова. Ён увёў санкцыі супраць Расеі не таму, што яна зло, а таму, што Амерыка абаранялася – так ён сказаў. І гэта новы ідэалагічны падыход. У Маскве да яго, вядома, не прывыклі, і цяпер самае галоўнае, што ж зробіць Масква, таму што адказ можа быць таксама жорсткім, адказ можа быць сімвалічным.

– У МЗС Расеі ўжо пагражалі катэгарычным і няўхільным адказам. Усё ж такі гэта больш палітычная заява або, можа быць, будуць нейкія рэальныя крокі?

– Што значыць "няўхільны адказ"? Відавочна, што нейкі адказ будзе. Па-добраму могуць выслаць 10 амерыканскіх дыпламатаў, увесці пару санкцый супраць якіх-небудзь чыноўнікаў і гэтым задаволіцца. Цяпер на самай справе мяч на баку Масквы. І менавіта ад Масквы залежыць – ці гатовая яна цяпер гэтыя стасункі і далей спусціць па гэтай сцежцы ў нікуды ці ў нейкім сэнсе праглынуць гэтыя санкцыі і сказаць: "Добра, мы вялікія краіны". Расея ж так любіць, калі яе называюць "вялікай краінай". Гэтыя словы Байдэна, я ўпэўнены, вельмі многія расейскія чыноўнікі і прадстаўнікі ўлады з такой радасцю слухалі, калі Байдэн называў Расею "вялікай краінай", а расейскі народ "патрыятычным народам". Крута гучыць, такога ніколі не было за апошні час – мы адвыклі. Гэта раней было, за савецкім часам. Джо Байдэн – такі выпускнік старой школы. Таму цяпер паглядзім, што скажа Масква, ад гэтага залежыць вельмі многае.

– У сваім выступе Байдэн прысвяціў даволі вялікую частку абароне Украіны. Як вы мяркуеце, такія санкцыі паўплываюць на ваеннае напружанне каля межаў Украіны?

– Рэч у тым, што пакуль ні адны санкцыі, якія былі ўведзеныя, не паўплывалі на паводзіны Расеі. Санкцыі – інструмент даволі складаны, ён не заўсёды працуе. Ён лёгка працуе супраць малых краінаў, ён трошку працуе супраць Ірана, амаль не працуе супраць Паўночнай Карэі. Супраць Расеі ён не працуе. Што, Украіне стала лепш ад таго, што Амерыка санкцыі ўводзіць з 2014 года? Ды не стала Украіне лепш. І таму Байдэн спрабуе новы падыход. Ён кажа: "Украіна для нас важная, мы будзем за яе стаяць. Але давайце вы самі адмовіцеся ад гэтага, таму што навошта вам самім гэтае супрацьстаянне?" Гэта значыць Байдэн дзейнічае не толькі пісталетам, але і словам, гэта нечакана. А санкцыі плюс-мінус чаканыя. Што мы, санкцый не чакалі ў дачыненні да Расеі? Так што паглядзім.