Перамога побач

Народ - гэта акіян, яго не высушыць.

У жніўні мінулага года я пісала артыкул для нямецкага часопіса Stern. Тэрмін здачы тэксту - 11 жніўня, аўторак. А выйсці часопіс павінен быў у чацвер, 13 жніўня.

Напярэдадні выхаду нумара, у той дзіўны дзень, калі пасля трох дзён і начэй апраметнага пекла на плошчу каля Камароўскага рынку выйшлі жанчыны ў белым, з турмы на Акрэсьціна пачалі вызваляць людзей, а міліцыя і АМАП раптоўна зніклі з гарадскіх вуліц, мне патэлефанавалі з рэдакцыі і сказалі: «У цябе тут апошні абзац пра неабходнасць жорсткіх санкцый. Давай мы яго прыбяром - нумар выйдзе заўтра, а да заўтрашняга дня ў вас, відавочна, усё скончыцца. Лукашэнка да заўтра не пратрымаецца».

Тады ўсяму свету здавалася, што яшчэ дзень - і ўсё. Калі не 13 жніўня, то ўжо 16 - рэжым дакладна абрынецца. Ці прынамсі 23 жніўня. Ну ўжо да восені беларусы гарантавана будуць вольныя. Потым здавалася, што трэба пратрымацца яшчэ месяц. Ці два. Ці да вясны. А зараз у многіх адначасова з вясновым авітамінозам з'явілася безнадзейная адчуванне таго, што, як у фільме «Дзень сурка», гэтая зіма ніколі не скончыцца. Вось і Дзень Волі не сабраў статысячнае шэсце, і зноў больш за паўтысячы затрыманых у канцы мінулага тыдня, і суды ідуць па-ранейшаму, і прысуды выносяцца выключна абвінаваўчыя. Быццам бы мы ўсе захраслі ў нейкі кроплі смалы і пачынаем застываць разам са смалой.

Зразумелае адчуванне. Мне таксама ў жніўні здавалася, што засталося яшчэ зусім крыху, што лік ідзе нават не на дні, а на гадзіны. А потым шмат разоў хацелася плакаць, і пачуццё безнадзейнасці з'яўлялася кожны раз, варта было дазволіць сабе «зняць даспехі». Ды і свет паступова вяртаўся ад напружанага «ну што, яны перамогуць?» да звычайнай, злёгку падмацаванай абыякавасцю штодзённай спагады: «ну так, хлопцы, не атрымалася, але вы не здавайцеся, а мы пакуль зоймемся сваімі справамі».

А мы, уласна, і не здаёмся. І гэта - галоўнае. За апошнія месяцы я зразумела простую і важную рэч: мы маем поўнае права і паплакаць, і паныць, і адчуць сябе стомленымі і расчараванымі. Гэта - цалкам нармальна. Больш за тое, гэта не ўплывае на нашыя дзеянні і не перашкаджае нашай будучай перамозе. Людзі і народ - гэта зусім не адно і тое ж. Асобна ўзятыя людзі могуць дазволіць сабе стомленасць, хваробу, адпачынак, дэпрэсію - усё, што хочаце. Больш за тое, яны смяротныя. А народ - бессмяротны. Ён усё адно пераможа.

Чалавека можна спыніць. Яго можна засадзіць у турму, запалохаць, выціснуць з краіны. Забіць, нарэшце. Але спыніць народ немагчыма. Таму што народ - гэта акіян. Ён невычэрпны, і высушыць яго немагчыма.

Калі ў акіяне высахне адна кропля, ці сотні, тысячы, мірыяды кропель - ён не перастане быць акіянам, не ператворыцца ў затхлую сажалку, не застыне вечным лёдам. Ён усё роўна застанецца грознай стыхіяй, утаймаваць і падпарадкаваць якую не пад сілу нікому. Акіян дапамагае тым, хто яго паважае. Але бязлітасна знішчае тых, хто думае, быццам можа даць яму рады. Акіян мацнейшы за чалавека. І народ мацнейшы за чалавека, падабаецца нам гэта ці не.

Народ не бывае стомленым або энэргічным. Народ не бывае дрэнным або добрым. Народ не бывае разумным або дурным, моцным ці слабым, правільным ці няправільным. А галоўнае - народ заўсёды перамагае.

Для гэтага неабходна толькі адна ўмова: людзі - тыя самыя, са сваімі праблемамі, хібамі, стомленасцю і вясновым авітамінозам, - павінны адчуць сябе народам. У нашым выпадку задача была крыху больш складанай: усвядоміць сябе беларусамі і адчуць сябе народам. Мне здаецца, нам гэта ўдалося. Значыць, атрымаецца і ўсё астатняе. Вясна наступіла. Цой жывы. Перамога побач.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com