29 сакавiка 2024, Пятніца, 13:35
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Эканаміст: Найлепшы спосаб абараніць свой ашчадак - захоўваць яго гатоўкай у валюце

13
Эканаміст: Найлепшы спосаб абараніць свой ашчадак - захоўваць яго гатоўкай у валюце

Дэфіцыт бюджэту ў краіне ўжо большы, чым у часы Пракаповіча.

У Беларусі дэфіцыт бюджэту ўжо мацнейшы, чым за Пятром Пракаповічам у 2011 годзе. Так, за рухомы год атрымалася рэкордная лічба на 4,2 мільярда рублёў. Сайт Charter97.org папрасіў пракаментаваць гэты факт эканаміста Льва Марголіна:

- Для пачатку я б хацеў трошкі рэабілітаваць Пятра Пракаповіча, бо за дэфіцыт бюджэту адказвае не Нацбанк, а ўрад. Калі выставіць прэтэнзіі, то толькі да ўлады, бо Нацбанк мужна супраціўляецца спробам уключыць друкарскі станок на ўсе застаўкі. Гэта ўсё нюансы, сітуацыі лепшай не стане, калі мы разбяромся ў ёй.

Сапраўды, паступленні ў бюджэт не растуць, а выдаткі павялічваюцца, натуральна, расце дэфіцыт. Перакрываць яго сёння няма чым, бо сапсавалі стасункі з усімі, з кім можна. Засталіся толькі Расея і Кітай, але кітайцы ніколі не гараць дапамагаць грашыма проста так. Яны любяць удзельнічаць у нейкіх праектах, дзе іх роля выяўляецца не столькі ў грошах, колькі ў абсталяванні, выдачы спецыялістаў і гэтак далей. Расея ж развязвае свае палітычныя праблемы, там ужо даўно зразумелі, не першы год знаёмыя, што проста так даваць грошы - выкідваць грошы ва ўнітаз, бо ў цяперашняй эканамічнай сітуацыі няма надзеі на вяртанне гэтых сродкаў.

Беларуская эканоміка не рэфармуецца, яна ў прынцыпе не можа даваць аддачы. А рэфармаваць улады і раней не збіраліся, і цяпер не маюць жадання. Спадзявацца на нейкія змены ў эканоміцы Беларусі не выпадае. Расея калі і дае нешта, то толькі дробнымі порцыямі для таго, каб, як гаворыцца, пацыент зусім не памёр. Мы будзем бачыць гэтую карціну і ў далей. Іншая рэч, што эканоміка дастаткова інэртная. Не будзе такога, што сёння яна стаіць, а заўтра абрынецца як будынак. Эканоміка будзе паступова спаўзаць у сітуацыю стагнацыі, крызісу і скарачаць вытворчасць.

Тут ніхто не можа дапамагчы, бо для таго, каб пераламаць сітуацыю патрэбныя вельмі сур'ёзныя ўліванні і рэформы. Ні таго, ні іншага не будзе. Хачу заўважыць, што не прадбачыцца замежных інвестыцый, а эканоміка без укладанняў - аўтамабіль без паліва. Ён быццам стаіць, увесь прыгожы і бліскучы, а ехаць не едзе. Вось так прыкладна ідзе сітуацыя ў эканоміцы.

- Якія наступствы чакаюць беларусаў, калі рост дэфіцыту бюджэту прадоўжыцца?

- Як гаворыцца, тут усё ясна, як у падручніку эканоміцы. Калі не атрымліваецца павялічыць паступленні ў бюджэт за кошт крэдытаў, то ёсць толькі два спосабы пазбегнуць дэфіцыту. Першы, гэта так званы секвестр выдаткаў, гэта значыць выбіраюцца тыя выдаткі, якія цяпер прызнаюцца неабавязковымі ці менш значнымі і іх выразаюць. Другі, гэта ўключыць друкарскі станок і павялічыць паступленні грашовай масы ў эканоміку. Такім чынам, будуць расці паступленні, але адначасова будуць ісці ўверх і кошты. Трэба разумець, што калі пры той жа колькасці тавараў у эканоміцы выкарыстоўваецца большая колькасць грошай, значыць, прадукцыя становяцца даражэйшай.

Улады хочуць як бы размазваць гэты крызіс і праблемы не па работніках, напрыклад, тых прадпрыемстваў, якія стратныя і іх прадукцыя не карыстаецца попытам, а па ўсяму насельніцтву. Гэта не так хваравіта, але затое для ўсіх. Якія будуць наступствы - залежыць ад нашай улады, якім шляхам яна пойдзе. Урад хацеў бы ўключыць станок, каб дапамагчы дзяржаўным прадпрыемствам з дапамогай крэдытаў, але Нацбанк будзе супраціўляцца, бо ён адказвае за інфляцыю. Хто пераможа - паглядзім.

- У 2011-м, нягледзячы на заявы Пракаповіча, усё скончылася катастрафічнай дэвальвацыяй. Ці ёсць «званочкі» ў эканоміцы, якія сігналізуюць аб магчымасці такога сцэнару?

- Я думаю, што сцэнар 2011 года не будзе па азначэнні, бо там быў прадэманстраваны непрафесіяналізм. Калі б у 2010 і 2011 годзе рабілі не за адзін раз, а расцягвалі падзенне рубля, то вынік быў бы, напэўна, больш суцяшальны. Гэта паказала сітуацыя з крызісам 2014 і 2015 гадоў, калі таксама было падзенне, але ўсё ж не такое значнае.

Сумняваюся, што цяпер рубель упадзе ў некалькі разоў, аднак інфляцый і дэвальвацыя будзе працягвацца. Павольна і паступова, але абавязкова ўніз. У адпаведнасці з інфляцыяй і дэвальвацыяй будзе змяншацца і рэальны заробак у валютным вылічэнні.

- Як яшчэ дэфіцыт бюджэту можа ўдарыць па грашовых запасах насельніцтва? Ці чакаць абясцэньвання ашчадку? Што рабіць, каб не патрапіць у пастку і выратаваць яго?

- Сам па сабе дэфіцыт бюджэту ніяк не ўплывае на ашчадак, але ўплывае рэакцыя ўладаў. Прычым, калі будуць друкаваць рублі, то гэта адаб'ецца на людзях, якія трымаюць свой ашчадак гатоўкай або на дэпазітах, бо рубель будзе абясцэньвацца.

На сённяшні дзень найлепшы спосаб абараніць свой ашчадак - захоўваць яго ў валюце. Мець ашчадак на банкаўскіх дэпазітах таксама небяспечна, бо мы нядаўна пачулі пра тое, што з 9 ліпеня Нацбанк будзе мець афіцыйнае права ўводзіць абмежаванні на тыя ці іншыя валюты.

- Наколькі моцна ціснуць на эканоміку адноўленыя санкцыі ЗША?

- Пакуль аб гэтым складана казаць, бо мы не ведаем, наколькі жорсткія гэтыя санкцыі будуць. У перыяд з 2008 да 2015 года мы ўжо знаходзіліся пад гэтымі санкцыямі і складана сказаць, што мы іх моцна заўважылі. Калі санкцыі толькі да гэтых прадпрыемстваў, то іх досыць лёгка абысці. Ствараюцца фірмы-пракладкі, праз якія экспартуецца прадукцыя, ствараюцца такія ж кампаніі для запчастак, дэталяў, сыравіны, калі трэба. У выпадку, калі гэтыя абмежаванні будуць жорсткімі, то яны закрануць і тыя прадпрыемствы, якія працуюць з кампаніямі з санкцыйнага спісу. Наступствы такіх санкцый будуць досыць сур'ёзнымі для беларускага боку.

- Ці варта чакаць скарачэння аб'ёму продажаў у нафтахімічнай галіне праз санкцыі? Як гэта можа адбіцца на напаўненні бюджэту?

- Я думаю, што гэта абавязкова адаб'ецца. Моцна ці не моцна, гэта будзе залежаць ад жорсткасці, але гэта адаб'ецца на валютным рынку. Акрамя таго, што гэтыя прадпрыемствы ўносяць пэўны ўклад у бюджэт і даволі істотны, так яны яшчэ з'яўляюцца галоўнымі пастаўшчыкамі валюты ў краіну. Нястача валюты ў краіне прыводзіць да інфляцыі беларускага рубля, а таксама калі яе не стае, яна становіцца даражэйшай. Тыя, хто трымае грошы ў беларускіх рублях і думае, што ў яго ёсць 1000 даляраў - заўтра можа са здзіўленнем выявіць, што засталося 500 даляраў.

- Дзевяці беларускім прадпрыемствам забаранілі весці разлікі ў далярах ЗША. Да чаго гэта можа прывесці?

- Кожнае запаволенне разлікаў і абаротаў адбіваецца на эканоміку не ў лепшы бок. Для таго каб гэтыя санкцыі сапраўды ўдарылі па эканоміцы трэба сказаць, што ўсе, хто будуць супрацоўнічаць у тым ці іншым выглядзе з беларускімі прадпрыемствамі - таксама рызыкуюць патрапіць пад гэтыя абмежаванні.

- Асноўныя расейскія пастаўшчыкі «Нафтану» не плануюць паставак нафты на НПЗ у траўні. Да якіх наступстваў для беларускай эканомікі гэта можа прывесці?

- Па-першае, мы не чулі гэта пакуль ад саміх расейскіх фірмаў, гэта ўсё пакуль староннія крыніцы, якія могуць быць надзейнымі, а могуць і не вельмі. Па-другое, пастаўка нафты, - гэта не камерцыйнае пытанне, а палітычнае, якое вырашаецца не пастаўшчыкамі, а кіраўнікамі дзяржаў. Па-трэцяе, калі будзе прынятая палітычная пастанова працягваць пастаўкі, то можна такім жа чынам стварыць пракладачныя фірмы ў Расеі, праз якія будуць пастаўляць нафту, не рызыкуючы трапіць пад санкцыі.

Чаму я кажу «калі будзе прынятая пастанова»? Таму што я не выключаю таго, што расейскі бок можа выкарыстоўваць гэтую сітуацыю, як дадатковы вагар ціску на беларускую ўладу, то бок, мы б вам з задавальненнем пастаўлялі, але вы бачыце санкцыі, не можам рызыкаваць і гэтак далей. Гэта ўсё залежыць ад палітычнай пастановы.

- Ці варта беларусам чакаць дэфіцыту аўтамабільнага паліва або паскарэння росту коштаў яго - з улікам, што і другі НПЗ у Мазыры, «сыходзіць» на рамонт?

- Тое, што кошты ідуць уверх мы бачым і зараз. Можна чакаць, што рост будзе працягвацца. Ці будзе ён больш інтэнсіўны? Не думаю, бо нават падаражанне на капейку на тыдзень, - гэта 52 капейкі на год, што дастаткова сур'ёзнае падаражанне паліва.

Я думаю, улады не пойдуць на больш дынамічны ўздым, бо гэта рызыкоўна. У краіне і так небяспечная палітычная сітуацыя і ніколі не ведаеш, што стане трыгерам чарговага росту пратэсту. Я думаю, што падвышэнне будзе ісці, незалежна ад сітуацыі з санкцыйнымі прадпрыемствамі. Больш за тое, калі, напрыклад, не будзе працаваць Мазыр, то ўладальнікі заправак могуць прывезці паліва з Расеі, бо ў нас няма межаў.

Напісаць каментар 13

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках